Байланысты: КОМПЬЮТЕРДІҢ СЫРТҚЫ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ 20231013 094856 0000
Ақпараттық құралдар түрлері
Орындаған:Дуйсебай Маусымжан
Қабылдаған:Искендирова Гүлзипа
Тобы:ЖБТ-211
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
Жаратылыстану ғылымдары факультеті
Биология кафедрасы
КОМПЬЮТЕР
Компьютер дегеніміз бір ғана аспап емес, ол бірнеше өзара байланысқан құрылғылардан тұрады. Бұл құрылғылардың ең маңыздысы, яғни негізгі құрылғылары: монитор, жүйелік блок, пернетақта. Өйткені олар болмаса компьютеріміз жұмыс жасамайды.
Қосымша құрылғыларға мыналар жатады: енгізу құрылғылары: тышқан, джойстик, өлшеу құралдары, сканер, сандық фотокамера, микрофон, т. б.;
Шығару құрылғылары: принтер, графиксалушы, колонкалар, модем, т. б.
Әрбір сыртқы құрылғы компьютердің жүйелік блоктарына арнайы блоктар, порттар арқылы жалғанады.
Бұл құрылғылардың барлығы сыртқы құрылғылар деп аталады. Өйткені олардың барлығы жүйелік блокқа жалғанып тұрады. Ал жүйелік блоктың ішінде орналасқан құрылғылар ішкі деп аталатынын біз білеміз.
Аппараттық құралды жаңарту жаңа аппараттық құралды немесе ескісін ауыстыруды немесе бар аппараттық құралдың жұмысын жақсарту үшін әзірленген қосымша жабдықты білдіреді. Аппараттық құралдарды жаңартудың жалпы мысалы - компьютердің жалпы жадын арттыратын жедел жадты жаңарту және ескі бейне картаны алып тастап, жаңасына ауыстыратын бейне картаны жаңарту.
Компьютерде жиі қолданылатын кейбір аппараттық құралдар төменде сипатталған:
Аналық плата
Монитор
Пернетақта
Тышқан
Аналық плата - бұл кіріс және шығыс құрылғыларынан басқа компьютердің барлық дерлік бөліктерін біріктіретін жұқа схема. Процессор, жад, қатты диск және енгізу және шығару құрылғыларына арналған порттар сияқты барлық маңызды жабдық аналық платада орналасқан. Бұл компьютер шассиіндегі ең үлкен схема.
Аналық платаның құрамдас бөліктері:
CPU ұясы: Ол процессорды орнату үшін берілген. Бұл микропроцессор мен аналық плата арасындағы байланыс. Ол процессорды пайдалануды жеңілдетеді және оны орнату немесе жою кезінде зақымдануды болдырмайды. Сонымен қатар, ол процессордың қозғалысын болдырмайтын құлыппен және қосымша жылуды тарату үшін жылу қабылдағышпен қамтамасыз етілген.
ЖЖҚ ұясы: Бұл жедел жадты (жедел жад) енгізу немесе орнату үшін аналық платада берілген жад ұясы немесе розетка. Компьютерде екі немесе одан да көп жад слоттары болуы мүмкін.
Кеңейту ұясы: Оны автобус ұясы немесе кеңейту порты деп те атайды. Бұл аналық платадағы қосылым немесе порт, ол аппараттық кеңейту картасын қосу үшін орнату нүктесін қамтамасыз етеді, мысалы, бейне кеңейту картасын сатып алып, оны кеңейту ұясына орнатуға болады, содан кейін компьютерге жаңа бейне картаны орнатуға болады. Компьютердегі жалпы кеңейту слоттарының кейбірі AGP, AMR, CNR, PCI және т.б.
Конденсатор: Ол екі өткізгіш пластинадан жасалған және олардың арасына жұқа оқшаулағыш салынған. Бұл бөліктер пластикалық контейнерге оралған.
Дисплей (монитор) – компьютердің экранына ақпаратты шығаратын құрылғы. Сыртқы пішіні бойынша дисплей кәдімгі түрлі түсті теледидардан аумайды, сондықтан оны жиі телевизиялық техникадағыдай монитор деп атайды.
Дисплей – компьютердің «көзі» ол оның көмегімен өзінің жұмысы туралы барлық қажет ақпаратты беріп отырады.
Пернетақта – компьютерге ақпарат енгізуге арналған құрылғы. Ол әріптің және цифр пернелерінің көмегімен компьютерге кез келген ақпаратты беруге мүмкіндік жасайды. Пернетақтада 101 не 102 перне болады. Пернелер бірнеше блоктарға бөлінеді.
1.Символдық пернелер, олар пернетақтаның ортасында орналасқан. Ол пернетақтаның негізгі бөлігі болып табылады.
Функционалдық пернелер – символдық пернелердің үстіңгі жағында орналасқанОлар латынның Ғ1…Ғ12 әріптерімен белгіленген.
Нұсқаушы немесе меңзерді экранда басқару пернелері еңзер дегеніміз экранда жыпылықтап тұратын символ. Бұл пернелер символдық пенелердің төменгі оң жағында орналасқан.
Цифрлық пернелер – пернетақтаның оң жағынада орналасқан. Олар цифрларды енгізу үшін қолданылады. NumLock пернесінің жарығы жанып тұрғанда қосылады.
Қазіргі кездегі компьютерлерге тағы бір ақпаратты енгізу құрылғысы – маус манипуляторымен жабдықталған. Маус компьютердің жұмысын жеңілдету үшін қолданылады.
ТЫШҚАН
Бұл GUI (графикалық пайдаланушы интерфейсі) ішіндегі меңзерді (компьютер экранының курсоры) басқаруға немесе жылжытуға арналған шағын қол құрылғысы. Бұл компьютердің дисплей экранындағы нысандарды көрсетуге немесе таңдауға мүмкіндік береді. Ол әдетте тегіс бетке орналастырылады, өйткені көрсеткішті басқару үшін оны біркелкі жылжыту керек. Тінтуірдің түрлері: трекбол тінтуірі, механикалық тінтуір, оптикалық тінтуір, сымсыз тінтуір және тышқан сымсыз немесе сымды болуы мүмкін. Бұл курсорды экранның айналасында жылжыту арқылы компьютер экрандарындағы нысандармен әрекеттесу үшін пайдаланылатын портативті меңзегіш құрылғы. Дисплей экранында курсор пайдаланушылардың тінтуір қозғалыстарымен бірдей бағытта қозғалады. "Тінтуір" термині тінтуірге біршама ұқсайтын ықшам, сымды, эллипс тәрізді гаджетті білдіреді..
Курсорды жылжытыңыз: Бұл тінтуірдің негізгі функциясы; курсорды экранда жылжыту үшін.
Бағдарламаны ашыңыз немесе орындаңыз: Бұл қалтаны немесе құжатты ашуға және бағдарламаны орындауға мүмкіндік береді. Қалтадағы курсорды алып, оны ашу үшін оны екі рет басу керек.
Таңдау: Ол мәтінді, файлды немесе кез келген басқа нысанды таңдауға мүмкіндік береді.
Меңзерді апару: Меңзерді апару - тінтуір курсорын басылатын нысанның үстіне жылжыту әрекеті. Нысанның үстіне меңзерді апару кезінде ол тінтуірдің ешбір түймесін баспай-ақ нысан туралы ақпаратты көрсетеді.
Айналдыру: Бұл ұзақ веб-бетті немесе құжатты көру кезінде жоғары немесе төмен айналдыруға мүмкіндік береді.
Тінтуірдің негізгі функциялары:
Тінтуірдің бөліктері:
Екі түйме: Тінтуірде тінтуірдің оң жақ түймешігімен және сол жақ түймешігімен басу үшін екі түйме бар.
Айналдыру дөңгелегі: AutoCad сияқты кейбір қолданбаларда жоғары және төмен айналдыру және үлкейту және кішірейту үшін пайдаланылатын оң және сол жақ түймелер арасында орналасқан дөңгелек.
Батарея: Сымсыз тінтуірде батарея қажет.
Қозғалысты анықтау жинағы: Тінтуірдің қозғалысы мен орналасуы туралы компьютерге сигнал беру үшін тінтуірде трекбол немесе оптикалық сенсор болуы мүмкін.