Көне түркі жазба ескерткіштері
жүктеу/скачать 28,03 Mb.
|
1423507.pptx
|
Көне түркі жазба ескерткіштері Дайындаған: Жұмахан Алуа Қонысбай Ақбота Мергенбай Әсем Максутова Фариза Ахат Гүлнұр Көне түрік бітіктер Көне түрік бітіктер-ежелгі түркі жазба ескерткіштері.Бұл ескерткіштер V-X ғасырлар аралығын қамтиды.Олар: Орхон,Енисей,Талас,Тұрпан,Алтай жазба ескерткіштері. Орхон және Енисей жазба ескерткіштері Тоныкөк Білге қаған Уюк-Тарлак Уюк-Аржан И.Л.Кызласов Алтай бітіктастарын зерттелуін үш шартты кезеңге бөлді: Бірінші түрі – жартастың етегіне қашалған бітіктер. Олар, әдетте, жеке адамға қатысты. Бұлар IX-X ғғ. жатқызылды. “Бішікті-Бом II” Тастың жоғарғы бөлігіндегі жазудың мағынасы, И.Л.Кызласов бойынша: «(Мой бог) предстань перед грешным мужем. (Это я написал)». Алтай түрік бітік жазба ескерткіштері Бірінші кезең XX ғ. 40-ж. аяғы – 60-ж. басы “Жалпақ-тас” (Ресей) “Хая-Бажы” (Тува) “Бішікті-Бом” (Кыргызстан) “Меңдүр-Соққан” (Қара-су) Екінші кезең XX ғ. 60–80-жж. “Жалпақ-Тас VII” (Новосибирск) “Қатанды ” (Өс-Көксі ауданы) “Бар-Бұрғазы” (Ақ-Қобы шатқалы) Үшінші кезең XX ғ. – 90-ж басталып, қазірге дейін жалғасуда “Құрғақ” (Құрғақ тау) “Қызыл-Қабақ ” (Бар-Бұрғазы өзені) “Теке-Тұру” (Қарагем өзені) “Жалпақ-тас I ” И.Л.Кызласов В.Д.Кубарев Таулы Алтайда түрік бітіктің үш түрі белгіге байланысты топтастыралады. Олар: Екінші түрі – бітіктастардағы түрік бітік жазуы. Эпитафиялық сарындағы, Таулы Алтайда Тува мен Хакасия халқының салт-дәстүрінен IX-X ғғ. берілген бітіктер. Үшінші түрі – әртүрлі заттардың бетіне қашалған бітіктер, мұндай заттар ерте VIII-IX ғғ ортағасырлық жерлеулерден табылып отыр. “Түйекті I” С.М.Сергеевтың басқаруымен болған Саян-Алтай экспедициясы 1935 ж тапқан. Дереккөздер: 1. bitig.kz https://bitig.kz/ Назарларыңызға рақмет! жүктеу/скачать 28,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|