Лабораториялық жұмыс тақырыбы: “Жайла” жшс-нің және “Коктау” жшс-нің жер пайдаланушылығын жетілдіру
жүктеу/скачать 0,58 Mb.
|
1 2
|
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университеті Кадастр кафедрасы Лабораториялық жұмыс тақырыбы: “Жайла” ЖШС-нің және “Коктау” ЖШС-нің жер пайдаланушылығын жетілдіру Орындаған: 21-04 Мусатай Сабина Тексерген: Джаманкулова Б.Г Астана 2023 2.1-кесте Контурлық ведомость
2.2-кесте Жер экспликациясы (жерге орналастыруға дейінгі)
2.1.2 Ауылшаруашылық кәсіпорындарының жер пайдаланушылықтарының кеңістіктегі кемшіліктерін анықтау мақсатында жер пайдаланушылықтардың кемшіліктері мұқият зерттеледі. Жер пайдаланушылықтың ауданын, орналасуын немесе межелерін өзгерту арқылы оларды жоюға бағытталған жерге орналастыру іс-қимылдарын жер пайдаланушылықты жетілдіру деп атайды. Жер пайдаланушылықтардың кеңістіктегі кемшіліктерінің қысқаша сипаттамасы: Жер пайдаланушылық ауданын қолайсыздығы-соңғысының өндірістің салалық құрылымы мен көлеміне үйлеспеуі. Кеңістік кемшіліктің бұл түрі өндірістің басқарылуына, жалпы тиімділігіне, транспорттық және басқа да шығындардың артуына әсер етуі. Жер пайдаланушылық тым кішкентай, сонымен бірге тым ірі болуы мүмкін. Алаптар құрамының қолайсыздығы-өндірістің салалық құрылымына сәйкес болмауы, шаруашылық мұқтаждықтарын қанағаттандырмауы. Бұның салдарынан өндірістің тиімділігі едәуір төмендейді. Сонымен бірге, жеке алаптар жетіспесе немесе артық болса олардың ысырапты, ал кей кезде мүлде пайдаланбауы мүмкін. Алабарлық-жер пайдаланушылықтың басқа жер пайдаланушылық территорияларымен бірқатар учаскелерге бөлінуі. Шаруашылық территориясының бұндай бытыраңқылығы транспорттық шығындардың өсуіне, жұмыс уақытының бос жағалауына, сонымен қатар шалғай аймақтарды пайдалану тиімділігінің төмендеуіне, дұрыс өңделмеуіне әкеліп соқтырады. Топографиялық алабарлық-жер пайдаланушылықтың территориясының табиғи шөптермен немесе жасанды құрылыстармен кескінделуі. Әрбір жерде жеке-жеке қалған учаскелерді пайдалану қиындап, тасымалдау шығындарының көлемі артады. Шалғайжерлік-жер пайдаланушылықтың кейбір учаскелерінің өндірістік орталықтарынан тым алыс орналасуы. Бұл кемшілікте алабарлық сияқты, транспорттық шығындардың өсіп, жұмыс уақытының босқа кетуімен сипатталады. Межелердің қисықтығы мен сыналасуы-ішкі шаруашылық территориясын дұрыс реттестіруге кедергі келтіретін жер пайдаланушылықтың кеңістік қасиеттері. Теңбілдеулік-жер пайдаланушылықтың территориясында басқа шаруашылықтардың учаскелерінің орналасуы. Межелердің эрозия жағына қауіпті орналасуы-бұл кемшілік межелердің бедермен сәйкестіріле жүргізілмеуіне себепті территорияның эрозияға қарсы төзімділігінің нашарлауы. Алынған нәтижелер 2.3-кестеде көрсетіледі. «+» және «-» таңбалары аталған кемшіліктердің бар немесе жоқ екендігін білдіреді. 2.3-кесте Жер пайдаланушылықтардың кеңістік кемшіліктерін сипаттау (жерге орналастыруға дейінгі)
2.1.3 Жер пайдаланушылығының кеңістіктегі кемшіліктерін бағалау жұмыстары жүзеге асырылады. Әрбір жер пайдаланушылық бойынша ауылшаруашылық алаптардың орналасуы,өндіріс орталығына дейінгі орташа арақашықтығы анықталады ( 2.4-кесте).Ол орташа салмақтағыны ретінде келесі формула бойынша анықталады: R , бұнда (1) R – жер пайдаланушылық бойынша орташа салмақталған қашықтық, км; – ауылшаруашылық алаптар контурларының аудандары, га; - контурдан өндіріс орталығына дейінгі орташа қашықтығы, км; K- жол қисықтығын ескеретін коэффициент (1,2); 2.1.3.1 Бұдан кейін жер пайдаланушылықтың кеңістік сипаттамаларын бағалайтын коэффициенттер есептеледі. Жер пайдаланушылығының кеңістік сипаттамасын бағалайтын негізгі көрсеткіш ретінде, оның ықшамдылығы қолданылады. Ықшамды деп берілген аудандарында периметрі ең қысқа жер пайдаланушылығы танылады. Ондай фигура болып тіктөртбұрыш табылады. Сондықтан, жер пайдаланушылықтың ең ықшамды формасы – өндірістік орталығы ортасында орналасқан тіктөртбұрыш. Бұл а.ш. алаптарына дейінгі арақашықтықтың минимальды көрсеткішін қамтамасыз етеді. Ықшамдылықтың сыртқы және ішкі (ішкішаруашылықтық) түрлері болады. Жер пайдаланушылықтың сыртқы ықшамдылығы бағалануда, оның іс жүзіндегі периметр сол көлемдегі тіктөртбұрыштың периметрімен салыстырылады. Жер пайдаланушылықтың бұл параметрі сыртқы ықшамдылық коэффициентімен сипатталады (Kck). Ксы= , бұнда (2) – жер пайдаланушылығының іс жүзіндегі периметрі, км; P- жер пайдаланушылығының ауданы, ; Ал, жер пайдаланушылықтың ішкі ықшамдылығын бағалау кезінде өндіріс орталығынан ауылшаруашылық алаптарына дейінгі орташа арақашықтық, тіктөртбұрышты формалы жер пайдаланушылығының сондай қашықтығымен салыстырылды. Жер пайдаланушылылықтың ішкі ықшамдылығы шаруашылық ықшамдылығының коэффициентімен сипатталады (Kіы). Кіі= , бұнда (3) – ауылшаруашылық алаптардың өндіріс орталығынан нақты орташа қашықтығы, км; P - жер пайдаланушылықтың ауданы, ; Есептеудің нәтижелері 2,5- кестеге көшіріледі. 2.4-кесте Орташа қашықтықты (жерге орналастыруға дейінгі) есептеу.
2.5-кесте. Жер пайдаланушылықтардың кеңістік параметрлерін (жерге орналастыруға дейінгі) бағалау.
2.1.4 Жер пайдаланушылыктардың кемшіліктерін жою Жер пайдаланушылықтарды жетілдіру жобасының негізгі мақсаты олардың кеңістіктегі кемшіліктерін жою. Аталған жобалық міндетті жүзеге асыру барысында бірқатар талаптарды ескеру қажет: » бір шаруашылықтың жер пайдаланушылығын нәтижесінде басқаларында ондай пайда болмауға тиісті; » жер пайдаланушылықтың межелері түзу сызықты және бұрылыстары тік бұрышты болғаны дұрыс; » жер пайдаланушылықтың межелері табиғи шептер (өзендер,жоталар және т.б.) және жасанды құрылымдарды (жолдар,каналдар және т.б.) бойлай жобалануға тиісті; » кемшіліктерді жою барысында жер учаскелерінің алмасуы мүмкіндігінше паритетті және жер иелерінің өзара келісімі бойынша жүргізілуге тиісті. Жер пайдаланушылықты калыптастыру және орналастыру үрдісі келесідей әдістемелік жүйеде жүргізіледі. Аталған талаптармен жер пайдалануылықтардың айқындалған кеңістік сипаттамалары және олардың кемшіліктері (2.3-кесте) назарға алына отырып, жобалық сызбада олардың жана межелері белгіленеді (2 - сурет). Берілетін немесе алынатын учаскелердің аудандары алаптардың түрлері бойынша графикалық және механикалық (планиметр) әдістерімен есептеліп жер пайдаланушылықтардың қалыптастырылуы жүргізіледі. Содан кейін соңғыларының жобалық экспликациялары жасалады, жоба бойынша аудандары анықталады.(2.6 - кесте). Жобалық планда жер пайдаланушылықтардың қалыңдығы 2мм, қызыл түспен сызылып тасталады (2-сурет). Жобалық шешімдерді негіздеу үшін әрбір жер пайдаланушылық бойынша орташа аракашықтық, коэффициенттер және бағаланатын кеңістік параметрлері есептеледі (2.5 - кесте). 2.6-кесте Жер пайдаланушылықтарды қалыптастыру
жүктеу/скачать 0,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 2