Латын графикасы және тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым дағдылары пәні бойынша емтихан сұрақтары
жүктеу/скачать 6,12 Kb.
|
|
Латын графикасы және тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым дағдылары пәні бойынша емтихан сұрақтары Оқу нәтижелерін бағалау үшін пән бойынша қорытынды емтихан ауызша түрде өткізіледі. Студент емтиханда билет алып, ондағы үш сұраққа жауап береді. Қазақ тілі емле ережесінің жаңа жобасы. Емле дегеніміз ауызша сөзді (сөздер мен грамматикалық формаларды)хатқа түсірудің бірізді тәсілдерін анықтайтын ережелер жүйесі. Бүгінгі емле ережелері қазақ тілінің ортологиялық лексикографиялық еңбектері (сөздіктер) мен құралдарын (анықтағыштар) әзірлеудің базалық көзі болып табылады. Орфографиялық ереже – дұрыс жазу үлгісінің (орфограммалардың) таңдалу шарттары көрсетілген нұсқаулық2. Құрылымы:І Әріптер емлесі Дауысты дыбыс әріптерінің емлесі Дауыссыз дыбыс әріптерінің емлесі ı, ý әріптерінің емлесіІІ Түбір сөздер емлесі. Қосымшалардың жалғануы Түбір сөздер емлесі Қосымшалардың жалғануыІІІ Бөлек жазылатын сөздер емлесі ,V Бірге жазылатын сөздер емлесі,V Дефиспен жазылатын сөздер емлесі,VІ Бас әріп емлесі. Қосымшалардың жалғануы:Жалқы есімдер емлесі,Жер бедері, аспан денелері атауларының емлесі, Күрделі атаулар емлесі:VІІ Қысқарған сөздер емлесі,VIIІ Шеттілдік сөздер емлесі,ІХ Сөздердің тасымалдануы3.Қазақ тілі емле ережелерінің басты және қосалқы ұстанымдары Орфографияның үнемдеу заңдылығы әлемдегі тілдердің негізгі принциптерінің бірі болып табылады. Қазақ тілінде жазудың үнемдеу принципін алғаш боп қолданған және оның тиімділігін негіздеген – қазақ тіл білімінің негізін қалаушы А. Байтұрсынұлы. Ол қазақ тілінің көптеген дыбыстарын шектеулі ғана әріптермен таңбалады. Әдетте тілдердің алғашқы дыбыстық жазуы фонетикалық принципке негізделеді. Бұл грек және латын тілдерінің алғашқы жазуы болған.Қорытынды:Дегенмен тіл дамыған сайын сөйлеу тілі өзгереді, ал жазу сол бойынша қалады. Ауызша және жазбаша сөйлеудің екі формасы арасындағы алшақтық артып, дыбыс пен жазудың арасындағы қарым-қатынас өзгереді. Жазба сөз бен ауызша сөз бір-біріне сәйкес келіп, норма дәрежесіне көтерілсе, бұл фонетикалық жазу болып табылады. Орфографиялық ереже, орфографиялық нормалардың жазба тілді реттеудегі қызметі мен маңызы. Қазақ тілі емлесінің жаңа ережелері: құрылымы, жаңалығы. Қазақ тілі емле ережелерінің басты және қосалқы ұстанымдары. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың таңбалануы. Позиция талғайтын әріптер (ә, ү, ө, ұ, о; б, д) мен оларға қосымша жалғауды меңгерту әдістері және орфоэпиясы. Бейүндес жазылатын сөздер және олардың орфоэпиясын оқыту әдістері. Ы, і әріптерінің емлесін меңгерту тәсілдері және орфоэпиялық ерекшеліктері. Үндесім заңының (сингармонизм заңы) ауызша тілдегі айтылымы мен жазбаша тілдегі жазылымының арасындағы айырмашылық. Дыбыс тіркесін таңбалайтын әріптерді оқыту Дыбыс тіркесін таңбалайтын әріптер (и, у) емлесі мен орфоэпиясы және тасымал мәселесі. Я, ю әрпі бар төл сөздердің таңбалану ерекшеліктері. Дауысты дыбыс әріптерінің емлесі Төл сөздер емлесі Түбір сөздердің емлесі. Бірге жазылатын сөздердің емлесі. Қосымшалар арқылы бірге жазылатын сөздердің емлесі. Сөзалды сыңарлары бар күрделі сөздер емлесі. Сөзсоңы сыңарлары бар біріккен сөздер емлесі. Мағыналық өзгерістер арқылы бірге жазылатын сөздердің емлесі. Кіріккен сөздер құрамы мен белгілерін үйрету және емлесі. Күрделі сөз бен тұрақты тіркестердің емлесі. Бірге және бөлек жазылатын сөздердің аражігін ажырату тәсілдері және оның емлесі. Аң, құс, өсімдіктердің күрделі атауларының емлесі. Бөлек жазылатын сөздердің емлесі. Анықтауыштық қатынастағы сөз тіркестерінің бөлек жазылу себептері. Күрделі етістіктердің емлесі. Күрделі сын есім мен үстеудің және есімдіктердің емлесі. Дефиспен жазылатын сөздер емлесі. Қос сөздер (қайталама, қосарлама, грамматикалық тұлғалармен келген қос сөздер) емлесі. Цифрлардың қолданылуындағы дефистің қызметі. Кейбір кирилл әріптері мен шеттілдік сөздердің емлесі Шеттілдік сөздерінің орфографиялануы және орфоэпиясы э, е, ц, ч, щ, әріптері бар сөздердің жаңа емлесі және оларға қазақ тілі қосымшаларының жалғануы. ю әрпі бар сөздердің жаңа емлесі және қазақ тілі қосымшаларының жалғануы. я әрпі бар сөздердің жаңа емлесі және қазақ тілі қосымшаларының жалғануы. ь, ъ таңбалары бар сөздердің жаңа емлесі және қазақ тілі қосымшаларының жалғануы. х әрпі бар сөздердің және һ-мен жазылатын сөздердің жаңа емлесі және қазақ тілі қосымшаларының жалғануы. Қосар дауыссыздармен келген шеттілдік сөздердің емлесі. Сөз ішінде және сөз соңында қайталанған дауыссыздары бар терминдердің жаңа емлесі. Айтылуы бойынша жазылатын кірме сөздер емлесі. Бейүндес буынды кірме сөздерге қосымша жалғаудың емле ережелерін оқыту әдістерімен орфоэпиясы. Бас әріппен жазылатын сөздердің емлесі. Күрделі номенклатуралық атаулардың емлесі Жалқы есімдер емлесі. Жер бедері, аспан денелері атауларының емлесі. Күрделі атаулар емлесі. Қазақ тіліндегі кісі тегінің жазылу емлесі. Кісі есімдері мен тегіне қосымшалардың жалғану емлесі. Қысқарған сөз емлесі мен тасымал тәртібі Қысқарған сөздерге қосымша жалғау емлесі. жүктеу/скачать 6,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|