Байланысты: Мемлекеттік аудит жүйесіндегі Ішкі мемлекеттік аудиттің мазмұны
Мемлекеттік аудит жүйесіндегі Ішкі мемлекеттік аудиттің мазмұны e-mail: tsmadiyar@list.ru
Смадияр Т. Н.
Ішкі мемлекеттік аудит мемлекеттік басқарудың тиімділігі мен тиімділігін бақылаудың маңызды құралдарының бірі болып табылады. Қазақстанда бұл функция кең ауқымды міндеттер мен функцияларды атқаратын Ұлттық есеп палатасына жүктелген. Ішкі мемлекеттік аудиттің негізгі міндеттерінің бірі мемлекеттік органдардың қаржылық басқаруын бағалау болып табылады. Осы тапсырма аясында бюджеттік ұйымдар мен қазыналық кәсіпорындарда заңнаманың сақталуына және бюджет қаражатын пайдалану тиімділігіне тексерулер жүргізілуде.
Сонымен қатар, ішкі мемлекеттік аудит мемлекеттік бағдарламалар мен жобалардың іске асырылуын тексеруді қамтиды. Бұл осы бағдарламаларды іске асырудың тиімділігін, сондай-ақ шығындар мен пайданың орындылығын бағалауды қамтиды. Мемлекеттік бағдарламалар мен жобаларды бақылау және басқару жүйесіне де талдау жүргізілуде. Ішкі мемлекеттік аудиттің маңызды элементі мемлекеттік органдар қызметінің заңдылықты сақтауын және тиімділігін тексеру болып табылады. Бұл мемлекеттік органдар қолданатын рәсімдер мен әдістерді бағалауды, сондай-ақ шешім қабылдау процесін бағалауды қамтуы мүмкін.
Қазақстандағы мемлекеттік аудит органдары өз міндеттерін ойдағыдай орындау үшін әртүрлі әдістер мен құралдарды қолданады. Осы құралдардың бірі бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін бағалау көрсеткіштерінің жүйесі болып табылады. Бұл жүйе мемлекеттік басқарудың барлық деңгейінде бюджет қаражатын пайдаланудың тиімділігі мен тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ мемлекеттік аудит органдары құжаттама мен мәліметтерді талдау, әңгімелесу, есептерді және басқа материалдарды талдау сияқты тексеру әдістерін пайдаланады. Бұл әдістер тексерулерді жеткілікті жоғары деңгейде жүргізуге және мемлекеттік органдар жұмысындағы бұзушылықтар мен қателерді анықтауға мүмкіндік береді. Ішкі мемлекеттік аудиттің маңызды элементі ұсынымдық функция болып табылатынын атап өткен жөн. Мемлекеттік аудит органдары тексеру жүргізгеннен кейін және бұзушылықтарды немесе қателерді анықтағаннан кейін оларды жою бойынша ұсыныстар әзірлейді. Бұл мемлекеттік органдарға қателерді түзетуге және мемлекеттік аудит органдарының ұсыныстарына сәйкес өз қызметін жақсартуға мүмкіндік береді.
Жалпы, ішкі мемлекеттік аудит Қазақстанда мемлекеттік басқару сапасын арттыруда маңызды рөл атқарады. Бұл функция мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы мен жариялылығын қамтамасыз етуге, сондай-ақ бюджет қаражатын пайдаланудың тиімділігі мен тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Сондай-ақ сыбайлас жемқорлықты азайтуға және халықтың мемлекеттік органдарға деген сенімін арттыруға ықпал етеді.
Қорытындылай келе, ішкі мемлекеттік аудит Қазақстандағы мемлекеттік басқару органдарының қызметін бақылаудың маңызды құралы болып табылады. Бұл мүмкіндік бюджет қаражатын пайдаланудың тиімділігі мен тиімділігін, сондай-ақ заңнаманың сақталуын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Ол сондай-ақ жалпы мемлекеттік басқару сапасын арттыруға және экономика мен әлеуметтік саланың тұрақты дамуын қамтамасыз етуге ықпал етеді.