Нем с классикалық
жүктеу/скачать 110,87 Kb. Pdf көрінісі
|
Философия (Аружан)
| Нем с классикалық философиясы С.СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 21-02 Мейрбек Аружан Нем ст ң трансцендентальд -сыни философиясы 18 ғасырдың орта шен мен 19 ғасырдың басын қамтитын нем с пен батыс еуропалық аймаққа таралған: Кант, Фихте, Шеллинг, Гегель, Фейербах сынды ой алыптарының туындыларымен байланысты кезең. Энгельс бойынша марксизм идеологиясына сүйен лген тұғырнамада «нем ст ң классикалық философиясы» деп аталған болатын. Нем ст ң трансцедентальд -сыни философиясы — батыс еуропалық мәдениет пен философияның даму тарихындағы әйг л кезең бола отырып, айқын нәтижелер мен интеллектуалдық зден стерде маңызды болып саналған. Бұл өз н ң тег жөн нен философиялық канон немесе канондық философиялық дәу р. Онда Платон идеяларынан бастап, 18 ғасырға дей нг метафизиканың түй нделу көр н с бер п, ол әрқашанда әлемд к философиялық ойдың классикалық ареалы түр нде бағаланды. Сонымен нем ст ң трансцендентальд -сыни философиясын бұрынғы батыстағы ек мың жылдық философиялық тарихтың қорытындысы, жаңа еуропалық рационалист к философияның жоғарғы, шешуш буыны деп түйс нуге болатындықтан, жүйел бүт нд к пен аяқталғандық, әлем құрылымының жаратылыстану бойынша да тәрт пке енг з лу н басшылыққа алуды және оған рационалдық тұрғыдан келуд нег здегенд ктен ол «классикалық» деп аталған. Кант(Kant) Иммануил (1724-1804 жж.) нем с философы және жаратылыстанушы. Оның шығармашылығын дәстүрл түс н кте ек ге бөл п қарастыру қолға алынған: сыншылдыққа дей нг және сыншылдық кезең. Алғашқы кезеңде ойшыл күн жүйес н ң жаратылуы мен дамуы, жер тарихы мәселелер мен айналысты. Оның нәтижес : «Жалпы жаратылыстану тарихы және аспан теориясы» атты еңбег н ң тууы. Ал ек нш кезең нде ол: гносеология, этика, эстетика мәселелер мен шұғылданып, «Таза ақылға сын», «Практикалық ақылға сын», «Ойтолғам қаб лет не сын» еңбектер н тудырды. Сондықтан ол « философия сынаудан басталуы керек» деп пайымдады. Кейб р мәл меттерде оның философиясын төрт кезеңге бөл п қарастырады: 1) жаратылыстанулық кезең; 2) метафизикалық кезең; 3) сыншылдық кезең: 4) сыншылдықтан кей нг кезең. Трансцендентальд идеалист рет нде танылған Канттың философиясы таным теориясында көпқырлы терең дүниетанымды басшылыққа алды. Оның осындай трансцендентальд философиясы – барлық пайымдаулар мен ойталқылардың заттардың мән мен қаншалықты байланысты екенд г нен туындайтын, олардың сез мд к көрсетк штер н ң тәж рибе арқылы бек т ле түсет нд г н нег здейд . Кант өз н ң трансцендентальд идеализм н ұсына отыра, универсумдық- континуумдық ойтолғамдарында « антиномиялар» деп аталған қайшылықтарын дәйектей түс п, ондағы өм р сүрмейт нд к парадигманың көр н стер н жалпы концептуалдық мәнде шолып өтед . Мәселен, б р нш антиномияның тезис нде: «Әлем уақыт бойынша басталған және кең ст кте шектелген» және оның антитезис нде: «Әлем уақыт бойынша басталмаған және кең ст кте шектелмеген» деп атап өте отырып: «Егер әлем уақыттың бастауын иеленсе, оған дей н бос уақыт ( уақытсыздық) болған болар ед . Бос уақытта қандай-ма болмасын заттардың пайда болуы мүмк н емес, ал егер әлем аяқталатын және кең ст кте шектелген болса, онда әлемн ң бос кең ст кке қатынасы болуы ти с. Бұл кең ст к Ештеңе болып табылады. Немесе ол тек форманың көр н с ғана және өзд г нен әлдеб р шынайылық емес»,-деп тұжырымдайды. Сондай-ақ Канттың астрономиялық теориясындағы космогонезд к туынды жаратылыстанулық бастау болып табылатын хаос мәселес н де қамтып өтед . Thank You! If you have questions for me, don't ask them. жүктеу/скачать 110,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|