Қорытынды аттестаттау тапсырмалары қазақ тілі мен әдебиеті. Нұсқа №1. Төменде берілген мәтінді оқыңыз. «Оқжетпес»
жүктеу/скачать 29,47 Kb.
|
9-сынып (1-3 нұсқа)
|
Қорытынды аттестаттау тапсырмалары қазақ тілі мен әдебиеті. Нұсқа №1. Төменде берілген мәтінді оқыңыз. «Оқжетпес» туралыаңыз Көкшетауға атбасын бұратын көптеген саяхатшылардың қызығушылығын оятатын әрине табиғаттың көз тартар сұлулығы. Соның ішінде Бурабайдағы «Оқжетпес» тасының жөні бөлек. Атауының өзі бір ерекше. Жыл сайын демалуға барып жүргенімізбен, сол «Оқжетпес» жартасының қалай біткені жайында біле бермейміз әрі мән де бермейміз. Ал аңыз былай дейді: Бурабай дейтін елді-мекенде кезінде Оқжетпес атты баһадүр өмір сүрген. Оқжетпес туа салып күн сайын емес сағат сайын өсіп, жетіле берген. Тіпті бойы тоқтаусыз өскен. Бала күнінде далада ойын қуып жүрсе, қасындағы балалардың атқан садағы оның кеудесіне әрең жеткен. Бойы ұзын өзі батырдың тірі кезінде елден абыройы асқақ болады. Жаугершілік заман келіп, күн артынан күн өтіп жау мен шайқасады. Әр күн сайын жаудың бетін қайтарып, елін аман сақтап отырған. Жарақат алса жарасын сол көлдің бойында емдеп, Бурабайдың ауасымен тыныстаған. Дәл сондай күннің бірінде жауға қарсы соғысады. Соғыс ұзақ күндерге созылады. Жаудың беті қайтар емес. Тіпті жау санын да есеп жоқ. Айларға созылған соғыстың салдарынан Оқжетпес шаршап, түнде тынығып жатқан кезінде жау тыңшылары сырын біліп, үстінен бас салады. Бірақ алып денелі батыр оған да көнбей орнынан сілкіне тұрып тағы соғысады. Тек ең ақырында әлі кетіп, ақыры демі бітті-ау деген кезде, Оқжетпес қатты дауысымен: «Уа, Тәңірім! Мен жау қолынан өлтіріп, ұятқа қалдырғанша тасқа айналдыр» десе керек, лезде аспан айналып жерге түскендей күй тұнып, Оқжетпес сол жерде жартасқа айналып кеткен. Бұл аңыздың бір түрі ғана. Жалпы Бурабайдағы түрлі ескерткіштерге қатысты көптеген аңыздар бар. Аңыздың өзі ертегі емес, шындыққа жанасатын жанрдың түрі екенін ұмытпаңыз. (235 сөз). 1-тапсырма Мәтіннен мына сөздердің сәйкес мағыналарын табыңыз. 1. Әдемілігі ______________________________________________________ [1] 2. Жанындағы _____________________________________________________ [1] 3. Із кезушілер _____________________________________________________ [1] 4. Рас ___________________________________________________________ [1] 5. Күшті _________________________________________________________ [1] Барлығы: [5 балл] 2-тапсырма Төменде берілген әр сөйлемді өз сөзіңізбен қайта жазыңыз. Сөйлемдерді берілген сөздермен бастаңыз. 1. Оқжетпес туа салып күн сайын емес сағат сайын өсіп, жетіле берген, тіпті бойы тоқтаусыз өскен. Тоқтаусыз___________________ 2. Бойы ұзын өзі батырдың тірі кезінде елден абыройы асқақ болады. Абыройы _______ [1] 3. Жаугершілік заман келіп, күн артынан күн өтіп жаумен шайқасады. Күн ________[1] 4. Жарақат алса жарасын сол көлдің бойында емдеп, Бурабайдың ауасымен тыныстаған. Жарасын______[1] 5. Айларға созылған соғыстың салдарынан Оқжетпес шаршап, түнде тынығып жатқан кезінде жау тыңшылары сырын біліп, үстінен бас салады. Жау______________ [1] 6. Бұл аңыздың бір түрі ғана өйткені жалпы Бурабайдағы түрлі ескерткіштерге қатысты көптеген аңыздар бар. Бурабайдағы______________ [1] 7. Аңыздың өзі ертегі емес, шындыққа жанасатын жанрдың түрі екенін ұмытпаңыз. Ұмытпаңыз_______ [1] 8. Дәл сондай күннің бірінде жауға қарсы соғысады, себебі соғыс ұзақ күндерге созылады. Ұзақ ___ [1] 9. Тек ең ақырында әлі кетіп, ақыры демі бітті-ау деген кезде, Оқжетпес қатты дауысымен: « Уа, Тәңірім! Мен жау қолынан өлтіріп, ұятқа қалдырғанша тасқа айналдыр» десе керек. Қатты ______________ [1] 10. Бірақ алып денелі батыр оған да көнбей орнынан сілкіне тұрып тағы соғысады. Сілкініп _______ [1] Тіл сапасына қосымша 5 балл беріледі. Барлығы: [10+5=15 балл] жүктеу/скачать 29,47 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|