Өткізу тізбектері дегеніміз не?

Өткізу тізбектері дегеніміз не?

Өндірістік-өткізу тізбегі (ӨӨТ)
– бұл «өнімнің немесе қызметтің түпкі тұтынушыны өндіру және жеткізу арқылы
пайдаланудан кейін кәдеге жаратуға дейінгі барлық кезеңдерден өтуі үшін қажетті
қызметтің толық циклі»
Сату тізбегін құрайтын әрекеттерді бір фирма орындай алады немесе бір-біріне жақын
және алыс орналасқан әртүрлі фирмалар арасында бөлуге болады.
Бұған әзірлеу, өндіру, маркетинг, сату, қосалқы қызметтер сияқты қызмет түрлері кіреді –
түпкілікті тұтынуға дейін.

Нарықтық экономика жағдайында өндіріс тізбектері бір-бірімен бәсекелеседі.
Мысалы,
тігін бұйымдарының жергілікті өндіріс тізбегі бәсекеге қабілетті болуы үшін, сол жерде жасалған
киім арзан болуы керек немесе соңғы тұтынушыларды оны сатып алуға итермелейтін ерекше
қасиеттерге ие болуы керек.Бұл ретте ол басқа өндірістік-өткізу тізбегінен шыққан импорттық
киіммен бәсекелеседі.Жергілікті тігін өндірушілері өздерінің өндірістік-өткізу тізбегі импорттық
тігін бұйымдарымен бәсекеге түсе алатын жағдайда ғана нарықтағы орнын сақтайды.Мұндай
бәсекелестік көптеген сату тізбегін дамытудың негізгі қозғаушы факторы болып табылады.
Мұндай тәсіл жергілікті өндірістік мүмкіндіктерді дамытуды талап етеді.

Демек, ӨӨТ құру міндеттері келесідей:
1. қалыптасқан инфрақұрылымды, демографиялық, географиялық факторларды
ескере отырып, өңірдің мамандануын анықтау (өңір қандай қолданыстағы бизнес 
түрлеріне маманданған);
2. ашуға ұсынылған бизнес түрлерін анықтау (әрбір ауылдық округ бойынша: ауданда
сұраныстың болуы, ауданнан тыс жерде сұраныстың болуы, ресурстардың болуы
негіздемесімен);
3. ауданның өндірістік-өткізу тізбегін анықтау (өңірдің жұмыс істеп тұрған ӨӨТ, 
сондай-ақ баламалы ӨӨТ құру мүмкіндігі);
4. бизнесті жабу себептерін анықтау (бизнес түрлері бойынша жеке бизнес 
ортасының мүмкіндігіне қатысты себептерді көрсету);
5. одан әрі қаржыландыру үшін өңірдің бизнес әлеуетін дамыту бойынша ұсынымдар
жасау (дамуға ұсынылған бизнес тауашаларды анықтау).

КСО схемалық түрде мынадай үлгіде ұсынылған: нарық кәсіпорындарын «нарық
ойыншылары» деп атайық. Бұл жағдайда екінші ойыншы бірінші ойыншының шикізатын
сатып алады, шикізат бірінші сатуға дайын өнім болып табылады. Бұдан әрі сол екінші
ойыншы тауарды үшінші ойыншыға (зәкір-қайта өңдеу компаниясы) өткізеді, ол ол үшін
шикізат немесе қайта өңдеуге арналған тауар болып табылады. Екінші жағдайда, төртінші
ойыншы өңдеу компаниясының шикізатын (зәкір) тікелей сатады.