ҚҰНДЫЛЫҚТАР ФИЛОСОФИЯСЫ
ОРЫНДАҒАН: ҚАРЖАУБАЕВА А
М.Х. ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
АНТРОПОГЕНЕЗ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
АНТРОПОГЕНЕЗ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
АНТРОПОГЕНЕЗ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
АНТРОПОГЕНЕЗ – БҰЛ АДАМНЫҢ ТАРИХИ ЖӘНЕ
ЭВОЛЮЦИЯЛЫҚ ТҰРҒЫДАН ҚАЛЫПТАСУЫ, ОНЫҢ
ФИЗИКАЛЫҚ ҚАЛЫПТАСУЫ, СӨЗДІҢ, ҚЫЗМЕТТІҢ ЖӘНЕ
ҚОҒАМ ӨМІРІНІҢ БАСТАПҚЫ ДАМУЫНЫҢ ПАЙДА
БОЛУЫ. АНТРОПОГЕНЕЗ БАРЫСЫНДА ХОМО САПИЕНС
ПАЙДА БОЛДЫ, ОНЫҢ МАЙМЫЛ МЕН
СҮТҚОРЕКТІЛЕРДЕН БӨЛІНУІ ЖӘНЕ ОҚШАУЛАНУЫ
БОЛДЫ.
ҚҰНДЫЛЫҚ" ҰҒЫМЫ ҒЫЛЫМИ ДЕРЕККӨЗДЕРДЕ
ФИЛОСОФИЯ, ӘЛЕУМЕТТАНУ, ПСИХОЛОГИЯ
ҒЫЛЫМДАРЫНДАҒЫ НЕГ ЗГ ҚҰБЫЛЫСТАРДЫҢ Б Р БОЛЫП
ТАБЫЛАДЫ. ҚҰНДЫЛЫҚ - БҰЛ ҚАНДАЙ ДА Б Р НӘРСЕН Ң
МӘНД Л Г , МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ, ҚЫМБАТТЫҒЫ. ОЛ ҚАШАНДА
ОБЪЕКТИВТ БОЛМЫСТЫ ЖӘНЕ СУБЪЕКТИВТ БАҒАЛАУДЫ
Б ЛД РЕД . ФИЛОСОФИЯДА АТАЛҒАН ҰҒЫМ ҚОРШАҒАН
ДҮНИЕДЕГ ОБЪЕКТ ЛЕРД Ң ӘЛЕУМЕТТ К ЕРЕКШЕЛ КТЕР Н,
ОЛАРДЫҢ АДАМ ЖӘНЕ ҚОҒАМ ҮШ Н ҚОҒАМДЫҚ ӨМ Р МЕН
ТАБИҒАТТАҒЫ ҚҰБЫЛЫСТАРДЫҢ ДҰРЫС НЕМЕСЕ БҰРЫС
МӘН Н ТҮС НД РУ ҮШ Н ҚОЛДАНЫЛАДЫ. "ҚҰНДЫЛЫҚ"
ФИЛОСОФИЯЛЫҚ БЕЛГ Л Б Р БОЛМЫС ҚҰБЫЛЫСТАРЫНЫҢ
АДАМИ, ӘЛЕУМЕТТ К ЖӘНЕ МӘДЕНИ МАҒЫНАСЫН
КӨРСЕТУ ҮШ Н КЕҢ НЕН ҚОЛДАНЫЛАТЫН ТЕРМИН.
Құндылық - мәдениетт ң құрамдас бөл г . Мәдениетт ң
құрамдас бөл г болуы себепт құндылық адамдардың
өз н ұстауын реттейд , олардың шынайы тәрт б н
айқындайды. Мәдениет құндылықтары, ти с нше,
материалдық және рухани болып бөл нед .
Құндылықтардың мазмұны қоғамның мәдени
жет ст ктер мен шарттастырылған. Құндылықтар
әлем , сөзд ң кең мағынасында, мәдениет әлем деген
сөз. Ол адамның рухани қызмет аясы, оның санасының
дұрыстығын айғақтаушы, адамның рухани байлығының
елшеу ш спетт . Құндылықтарды мүдделерд ң
қарапайым жалғасы немесе бейнелену рет нде
қарастыруға болмайды
1
2
АКСИОЛОГИЯНЫҢ(ГР. AXIA - ҚҰНДЫЛЫҚ ЖӘНЕ
LOGOS- ІЛІМ) - «ИГІЛІК ДЕГЕН НЕ» СҰРАҚҚА
АЛҒАШҚЫ РЕТ СОКРАТ ҚОЙДЫ. БІРАҚ,
ҚҰНДЫЛЫҚТҮСІНІГІ АЛҒАШҚЫ РЕТ КАНТТЫҢ
ФИЛОСОФИЯСЫНДА ПАЙДА БОЛДЫ. ОЛ ҮШІН
ҚҰНДЫЛЫҚ ӨЗІНШЕ БОЛМЫС БОЛМАЙДЫ,
ҚҰНДЫЛЫҚТЫҢ АЛҒЫШАРТЫ, БОЛМЫС ПЕН
МІНДЕТТЕНУДІ АЖЫРАТУ..
ОБЪЕКТИВТ -ИДЕАЛИСТ К ФИЛОСОФИЯ АҒЫМДАРЫ,
НЕОТОМИЗМ, ИНТУИТИВИЗМ ҚҰНДЫЛЫҚТЫ КЕҢ СТ К ПЕН
УАҚЫТТАН ТЫС ТҰРҒАН О ДҮНИЕЛ К НӘРСЕ РЕТ НДЕ
ТҮС НД РЕД .
ЛОГИКАЛЫҚ ПОЗИТИВИЗМ, ҚҰНДЫЛЫҚТЫ САНАНЫҢ
ҚҰБЫЛЫСЫ, АДАМНЫҢ БАҒАЛАЙТЫН ОБЪЕКТ ГЕ
СУБЪЕКТИВТ К ҚАТЫНАСЫ ДЕП САНАЙДЫ.
ҚҰНДЫЛЫҚТЫҢ НАТУРАЛИСТ К ТЕОРИЯСЫНДА АДАМНЫҢ
ТАБИҒИ ҚАЖЕТТ Л КТЕР Н Ң НЕМЕСЕ ЖАЛПЫ ТАБИҒАТ
ЗАҢДАРЫНЫҢ КӨР Н С РЕТ НДЕ ТАНИДЫ. НАТУРАЛИСТ К
ПСИХОЛОГИЗМ (ТАБИҒАТ ҚҰНДЫЛЫҒЫ МАҒЫНАСЫНДА) –
АДАМНЫҢ БИОПСИЛОГИЯЛЫҚ ТҮС Н Г МЕН
ҚАЖЕТТ Л КТЕР . АЛ ҚҰНДЫЛЫҚТЫҢ ӨЗ ҚОРШАҒАН
ШЫНДЫҚТЫҢ ЭМПИРИЯЛЫҚ ДЕРЕКТЕР ДЕП АНҚТАЛАДЫ.
ӨК ЛДЕР : А. МЕЙНОНГ, Р.Б. ПЕРИ, ДЖ. ДЬЮИ, К.И.
ЛЬЮИС.
ҚҰНДЫЛЫҚТЫ ЖАЛПЫАДАМЗАТТЫҚ, ҰЛТТЫҚ, ӘЛЕУМЕТТ К
ТАПТЫҚ, ТОПТЫҚ ЖӘНЕ АДАМДЫҚ ДЕП АЖЫРАТУҒА
БОЛАДЫ. ОСЫҒАН ОРАЙ ОЛАРДЫҢ МӘН- МАЗМҰНЫ,
АУҚЫМЫ, ӨЗГЕШЕЛ Г ӘРҚИЛЫ БОЛЫП КЕЛЕД . ОНЫҢ ӘР
ҚОҒАМДА, ӘР ХАЛЫҚТА ӘРТҮРЛ БОЛУЫ ЗАҢДЫ. СЕБЕБ ,
ОЛАРҒА ТАБИҒИ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТ К ОРТА, ТАРИХИ ЕРЕКШЕ
ДАМУ, КӨРНЕКТ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ ӨСИЕТТЕР , Д НИ
КӨЗҚАРАСТАР, АЛДЫНА ҚОЙҒАН МАҚСАТТАРЫ, Т. Б. ӘСЕР
ЕТЕД . ҚҰНДЫЛЫҚ ӨЗ ТАРАПЫНАН ЕЛ Б Л МДЕР Н Ң
ДЕҢГЕЙ НЕ, САЛАЛЫҚ БАҒЫТТАЛУЫНА, ЗДЕСТ РУ
ТӘС ЛДЕР НЕ, БАСҚАЛАРҒА ЖЕТК ЗУ ӘД СТЕР НЕ КӨП ӘСЕР Н
ТИГ ЗЕД . ӨМ РДЕГ МАҢЫЗЫ ҮЛКЕН ЗАТ ПЕН ҚҰБЫЛЫС
ТЕРЕҢ ЗЕРТТЕЛ П, ОНЫҢ ӘР КҮЙ ЖЕКЕЛЕН П, АРНАЙЫ
АТАУҒА (СӨЗ, ТЕРМИН) ИЕ БОЛАДЫ. МЫСАЛЫ, ТҮЙЕ МАЛЫ
КӨШПЕЛ ҚАЗАҚҚА ӨТЕ ҚҰНДЫ БОЛҒАНДЫҚТАН, ОНЫ 20-
30 - ШАҚТЫ АТАУМЕН НАҚТЫЛАЙДЫ, ЕУРОПА ХАЛЫҚТАРЫ
ОНЫҢ ҰРҒАШЫ НЕМЕСЕ ЕРКЕГ ЕКЕН Н ДЕ АЖЫРАТА
АЛМАЙ ЕРЕСЕК ЖӘНЕ БАЛА ТҮЙЕ ДЕГЕН АТАУЛАРМЕН
ШЕКТЕЛЕД .
Достарыңызбен бөлісу: |