«Дарын News» журналының саны
жүктеу/скачать 2,18 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Терең білім – тәуелсіздігіміздің тірегі, ақыл-ой – азаттығымыздың алдаспаны».
- Бас редактор
- Ақылдастар алқасы
- Сәуле Кабылдиновна, денсаулық күніне арналған апталық қандай мақсатта ұйымдастырылды
- Сәуле Кабылдиновна, бұл апталық қандай деңгейде өтті деп ойлайсыз
- Махамбет Өтемісұлының өлеңдерін жаттауды қашаннан бастадыңыз
- Бос уақытынды қалай өткізесіз
- Теледидар көруге уақыт табасыз ба Теледидар көрсеңіз қандай көркем фильмдерді ұнатасыз
- Спортпен шұғылданасыз ба
- Жуырда сіз республикалық Махамбет оқуларына барасыз. Осы үлкен сайыста нешінші орын алам деп ойлайсыз
- «Отношение к языку, на самом деле, отношение к народу. Поэтому мы не должны оставаться равнодушными. Когда казахский язык
- ЖанаковаАрай, 10 б класс Берегите родной язык!
- Languages in Kazakhstan.
- Why do I learn English
- Стихотворения собственного сочинения
|
«Дарын News» журналының саны тоқсан сайын шығады. Ы.Алтынсарин атындағы дарынды балаларға арналған облыстық қазақ гимназия-интернаты
№1
«Терең білім – тәуелсіздігіміздің тірегі, ақыл-ой – азаттығымыздың алдаспаны». Н.Ә.Назарбаев
Қоңырау, сыңғырла асыға, Үн қосқан қиядан асуға. Білім ал, еңбек ет, жас ұлан, Өрле сен биік шың басына.
Ы.Алтынсарин атындағы дарынды балаларға арналған облыстық қазақ гимназия- интернаты .
Мектепішілік әдеби-танымдық «Дарын News» журналы Тоқсанына 1 рет шығады
Ахмедеева Лиана, 6 «а»-сынып
Шакар Мадина, 6 «а»-сынып Орал Камила, 6 «а»-сынып Каирова Аяулым, 6 «а»-сынып Альмухамбетова Аружан, 6 «б»-сынып Бушумбаева Меруерт, 6 «б»-сынып
Ақылдастар алқасы: Нурдильдина Р.Р. – мектеп директорының ғылыми әдістемелік жұмыстар жөніндегі орынбасары Окпина Б.М. – қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі. Бекенова Қ.Қ. – орыс тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Аубакирова Д.К. – ағылшын тілі пәнінің мұғалімі
Манарбекова Аружан, 6 «а»-сынып, Тусупова Аяулым, 6 «б»-сынып
Редакция мекен-жайы: Павлодар қаласы, Айманов көшесі, 35-үй, №26-кабинет. Журналға үш тілде мақала, өлең, көркем шығарма жариялай аласыз. МАЗМҰНЫ
Н.Ә.Назарбаевтың нақыл сөздері әзірлеген Окпина Б.М.
Сыр сұхбат бөлімі әзірлеген Ахмедеева Л., Каирова А.
Жас қалам бөлімі әзірлеген Бушумбаева М., Шакар М.
Балауса жыр бөлімі жауапты
Жанбау М., Абдраимов Е.
Ойлан тап бөлімі жауапты Манарбекова А. , Тусупова А.
Алтын қоржын бөлімі әзірлеген Альмухамбетова А., Орал К.
Алтын сандық
нақыл сөздерінен
Бұл заман білекке сенетін емес, білімге сенетін заман. Заманауи әлемде елдің
қуаты ең
алдымен азаматтарының білімімен өлшенеді.
Денсаулықты бірінші кезекте
адамның өзі
қалыптастыруы керек.
Бүгінде әр қазақстандық өзді-өзінен елімізге жақсы болып, біздің Отанымыздың дәулеті артуы үшін мен не істедім деп сұрауы керек.
Сендердің білімдерің – ол сендердің еңбектеріңнің нәтижесі. ... бір бұлжымас құндылық бар – ол білімге ұмтылу.
Мен сендерді Интернет алмастыра алмайтын белсенді түрде жан-жақты дамуға, спортпен, өнермен айналысуға, шет тілдерді үйренуге, отандық және әлемдік әдебиеттің терең мұраларын танып-білуге шақырамын.
Мына заманда «Өнердің кілтін тапқан ғана өрге шабады». Сендер, тәуелсіз қазақ елінің білімді жастары, өз соқпақтарыңды салып, оны елді дамуға бастайтын даңғылға айналдыруға тиіссіңдер.
Адам атымен емес, ісімен мәңгілік .
Тұлпар дүлдүлдігімен, адам білгірлігімен озады.
Қазақстанның болашағы – қазақ тілінде.
Қазақ тілі үш тілдің біреуі болып қалмайды. Үш тілдің біріншісі, негізгісі, бастысы, маңыздысы бола береді. Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі.
Қазіргі заманғықазақстандық үшін үш тілді білу — әркімнің дербес табыстылығының міндетті шарты.Сондықтан 2020 жылға қарай ағылшын тілін білетін тұрғындар саны кемінде 20пайызды құрауы тиіс.
Біздің қоғамда адал еңбекті терең біліммен ұштастырған ғана табысқа жете алатынын қаперден шығармаған абзал. Бұл – заман талабы.
Беталысы күнде өзгерген алмағайып дүниеде адамзат үшін ешқашан өзгермеген, өзгермейтін темірқазықтар бар. Ол – білім! Ол – еңбек!
Cұхбат «Тұрақты, жүйелі дене жаттығуларымен шұғылданған адам ауруды құртуға бағытталған ешқандай емдеуді қажет етпейді». шығыс ғалымы Ибн Сина
тақырыпта денсаулық апталығы өтті. Денсаулық апталығына мектеп мұғалімдері мен мектеп оқушылары толық қатыстырылды. Біздің тілшіміз дене тәрбиесі пәнінің мұғалімі Байжырыкова Сәуле Кабылдиновнадан сұхбат алған болатын. Сол сұхбатты оқырман қауымға ұсынып отырмыз. -
Сәуле Кабылдиновна, денсаулық күніне арналған апталық қандай мақсатта ұйымдастырылды? -
Бүгінгі танда дене шынықтыру біздің елімізде маңызды мәселелердің бірі болып саналады. Дене шынықтыру және спорт құралдары арқылы салауатты өмір салтын орнықтыру, әртүрлі технологияларды пайдалана отырып, өмірге дене бітімі дұрыс дамыған, денсаулығы мықты, қабілетті, дарынды спортшы шәкірт тәрбиелеу - біздің міндеттіміз. 2015 жылы 7-11 қыркүйек арасында «Салауаттық негізі – денсаулық кепілі»
атты тақырыбында денсаулық фестивалі кең ауқымды түрінде өткізілді. Фестиваль жоспары жасалынып, жоспар бойынша іс-шаралар өткізілді. Іс-шара мақсаты қоғамның, халықтың кең ауқымды салауатты өмір салтын жүргізуге назар аударту болғандықтан, мектебіміздің бүкіл оқушылары, ұстаздары, сынып жетекшілері және ата-аналар қауымы қатысты -
Сәуле Кабылдиновна, бұл апталықтың өту барысымен таныстырсаңыз. Оқушылар қалай қатынасты? -
Фестевальдің ашылуы Мемлекеттік Әнұраны орындалып, спорттық бейнебаян және слайд көрсетіліп, 6 «а» сынып оқушылары «Алау» (факельді) көрсетті, оқу ісінің меңгерушісі Оразбаева Күлязи Қабдулловна құттықтау сөзімен ашылды. Мерекелік құттықтауынан соң дене тәрбиесінің мұғалімі спорттық іс-шаралар жоспарымен таныстырды. 6-7-сынып қыздары «Спорттық би» орындады. 5-6 -сыныптар арасында «Шынықсаң шымыр боласың» атты «Көңілді сөре» сайысы, 7-8-сыныптары бойынша эстафеталық 4х60 жарысы, 9-11- сынып оқушылары арасында спорттық сайыстары: баскетбол, волейбол, футбол ойындарынан жарыс өткізілді. «Біз салауатты өмір салтын жақтаймыз» атты сурет көрмесі ұйымдастырылды. «Салауаттық негізі – денсаулық кепілі» атты бір күндік серуенмен аяқталды. Өткізілген жарыстардың қауіпсіздік ережелері оқушыдарға таныстырылып отырды. Мектеп оқушылары апталықта белсенді қатынасты. -
Сәуле Кабылдиновна, бұл апталық қандай деңгейде өтті деп ойлайсыз? - Салауатты өмір салтын қалыптастыру мақсатында өткен «Салауаттық негізі – денсаулық кепілі» атты денсаулық фестиваль іс-шаралары жоғарғы деңгейде өткізілді.
Cыр сұхбат Нурбекова Жансая: «Әр жеңісімді, біріншіден, анама, екіншіден, мектебіме арнаймын» Уақыт озады. Құдіретті өнер ғана тозбақ емес. Қанша ғасыр алмасса да, тат баспай, қын түбіндегі алмас қылыштай жарқырай беретін қасиетті өнердің шырағын жаққан жас өскін Махамбеттей арқалы ақын, баталы батырдың өнегесімен өссе, жалынды, жігерлі азаматтар болып қалыптасары хақ. 10 «б»-сынып оқушысы Нұрбекова Жансая 2014-2015 оқу жылында пән олимпиадасының ІІІ орын жүлдегері, облыстық Махамбет оқуларының 2014 жылы І орынды жүлделесе, 2015 жылы І орын жеңімпазы. Бүгінде Жансая Махамбет оқуларының республикалық кезеңіне барып, мектебіміздің, облысымыздың намысын қорғауға дайындалып жатыр. Біздің тілшіміз Жансаядан сұхбат алған болатын. Сол сұхбатты оқырман қауымға ұсынып отырмыз. -
Махамбет Өтемісұлының өлеңдерін жаттауды қашаннан бастадыңыз? -
Ақын Махамбет өлеңдерін 5-6-сыныптан бастап жаттай бастадым. Қазақ тілі мен әдебиетінен Қайрат Айсана мұғалім бізге сабақ берген болатын. Мұғалімімнің ұсынысы бойынша Махамбет өлеңдерін оқып, жаттап, 6-сыныпта облыстық Махамбет оқуларына 82 өлеңмен қатынастым. -
Нәтижесі қандай болды? -
6-сыныпта облыстық Махамбет оқуларынан ІІІ орын алдым. -
Сүйікті ақыныңыз кім? -
Менің сүйікті ақыным - Фариза Оңғарсынова. Ақын өлеңдерін оқып отырып, әрдайым лирикалық кейіпкермен сырласып отырғандай боламын. Әр өлеңін оқыған сайын бойыма жылылық, нұр сәуле құйылып жатқандай сезінемін. Жалпы, Фариза ақынның өлең табиғаты менің жаныма жақын. Әсіресе, турашыл мінезіне сүйсінемін. Фариза Оңғарсынова поэзиясы – мен үшін Муза! -
Бос уақытынды қалай өткізесіз? -
Көбінесе кітап оқимын. Әр көркем шығарманы оқығаннан соң, әрдайым қаламгердің шығармашылығы жайлы өзіндік қорытынды жасаймын. -
Теледидар көруге уақыт табасыз ба? Теледидар көрсеңіз қандай көркем фильмдерді ұнатасыз? -
Теледидарға көп уақытымды бөлмеймін. Көркем фильмдерден комедия, мелодрама ұнайды.Көбінесе көркем фильмдерден маған ғылыми танымдық деректі фильмдер ұнайды. -
Спортпен шұғылданасыз ба? -
Спорттың арнайы түрімен айналыспаймын. Алайда дене формамды сақтау үшін тренажёрлық залға дүйсенбі,сәрсенбі,жұма күндері барамын. -
Сенің арманың? -
Менің арманым - өзімнің артымнан жақсы ат, жақсы сөз қалдыру. «Жақсы өлсе,артынан сөзі қалады»-дегендей. -
Жуырда сіз республикалық Махамбет оқуларына барасыз. Осы үлкен сайыста нешінші орын алам деп ойлайсыз? -
Д.Бабатайұлы, Ф.Оңғарсынова, М.Өтемісұлы, Ш.Жарылғасұлының шығармаларынан 150 өлең жаттадым. Үлкен сайыста осындай орын аламын деп кесіп айту, әрине, қиын.Бәрі бір Алланың қолында. -
11-сынып оқығанда қандай пәнді таңдайсыз? -
Қазақ әдебиеті.Өнер жолын таңдаймын. Жас қалам Туған тілім - айбыным Тіл арқылы айтылады жан сырың, Тіл арқылы ашылады сан қырың. Сондықтан да тіліміздің тағдыры- Бола алады сенің де өмір-тағдырың. Туған тілім, сенен бәрін үйрендім, Сөз арқылы көп ақылды игердім. Жақсыларға жақын болғым келеді, Жамандардан сен арқылы жирендім. Тіл керек қой түскенде де додаға, Неше тіл бар, туған тілден садаға! Өз тіліңде сөйлемейтін қазақтар, Қазақ деген атқа тіпті жолама. Бірде Шерхан Мұртаза: «Жыланда ғана екі тіл болады. Қос тілді қолданбайық. Қазақ тілі-бай, шешен тіл»,- деген. Бүгінгі ұрпақ осындай ұлағатты сөздерді көкейіне түйіп, тек қана бір тілде- ана тілінде сөйлеуіміз керек. Бұл- әрбір Қазақстан азаматының парызы. Жер иесі, ел иесі- қазақ деген халықтың ар-мақтанышына, мемлекеттік тіліне айналған тілді Қазақстанда тұратын ұлттардың бәрі сөйлеуге міндетті. Қазіргі кезде тіліміз өз деңгейінде қолданылып жүрген жоқ. Талай жыл патша үкіметінің отары болып, тілімізді құрбандыққа шала жаздадық. Еліміздің кей аймақтары орыс тіліне бой үйретіп, ана тілінен безе бастады. Оған араша түскен зиялылар ауыр жазаға тартылды. Ана тіліміздің шырайына сонау ерте замандардан-ақ шетел саяхатшылары, ғалымдары ерекше мән берген.Ұлы Пушкин қазақ даласына келіп, «Қозы Көрпеш- Баян сұлу» сияқты жырларымызға тамсанса, әйгілі ғалым В.В.Радлов: «Қазақтар тамаша шешен сөйлеп, әңгіме айтуды ұнатады, аса бай поэзияға ие»,- деп жазған. Мен осынау ғажайып сырға толы ана тілімде сөйлей алатыныма, осы тілмен он бір жыл бойы білім алып, болашақ кәмелеттік өмірге жолдама аларда ана тілімде өз ойымды жеткізіп отырғаныма қуаныштымын. «Көш жүре түзеледі» дейді қазақ мақалы. Көш жүрді. Ардақты ана тіліміздің бағы жанып, туы биіктейтін күн алыс емес. Қазақ халқы барда қасиетті қазақ тілі өлмейді деп ойлаймын. Ақиық ақын Мұқағали Мақатаев айтқандай: Ал екінші бақытым- тілі менің, Тас жүректі тіліммен тілімдедім. Кей-кейде дүұниеден түңілсем де, Қасиетті тілімнен түңілмедім! «Адасқанның айыбы жоқ, қайта үйірін тапқан соң» дегендей, өзге тілдің жетегінде жүрген қандастарымыз да ойланар, тілімізге мойын бұрар, көсегесі көгеретін кезең туар деген үмітпен шығармамды аяқтамақпын. Ана тілі жайлы айтылар ойлар, пікірлер ешқашан таусылмайды. «Егер туған тілім ертең жоғалар болса, мен бүгін өлуге даярмын»,- деген Расул Ғамзатовтың сөзімен түйін жасамақпын. Халқыңмен мәңгі жаса, қазақ тілім ардақты ана тілім! Ергожина Жанерке, 10 «б»-сынып оқушысы. Жас қалам Қазақстанның болашағы – қазақ тілінде Тіл – ұлттың жаны. Дүниежүзінде жетпіс мыңнан астам тіл бар. Олардың кейбірі күннен-күнге дамып, өркен жайып жатса, кейбірі жойылып кетіп жатыр. Тіл – әрбір егемен мемлекеттің тәуелсіздігінің нышаны. Тілі жойылған жұрттың күні қараң. Оны Елбасымыздың мына сөзінен көремін: «Толыққанды тілсіз толыққанды ұлт болуы мүмкін емес. Ұлтты күшейтудің бірінші тетігі – тіл». Сүйемін туған тілді – анам тілін, Бесікте жатқанымда-ақ берген білім. Шыр етіп жерге түскен минутымнан, Құлағыма сіңірген таныс үнін, – деп жерлесіміз, асқақ ақын Сұлтанмахмұт Торайғыров жырына қосқан, анамның ақ сүтімен бойыма дарыған қадірлі ана тілім қазақ тілінен асқан дүниенің бар байлығы жетпейтін қымбат қазына жоқ шығар. Себебі, қазақ тілі – біздің жан дүниеміз, бүкіл болмысымыз.
Тіл – халықтың өткені, бүгіні мен болашағы. Сан ғасырлық тарихы бар қазақ елі нелерді көрмеді, нелерді басынан өткермеді десеңізші?! Халқымыз 1932 жылғы нәубет аштықты да, жарты миллион халқымыздан айырған екінші дүниежүзілік соғысты да көрді. Еліміз бастан кешірген бұл ауыртпашылықтар тілімізге де өз зардабын тигізді. 1924 жылы революционер ақынымыз Сәкен Сейфуллин «Қазақ тілін мекемелерде жүргізу туралы» Қазақстанның Губерниялық әм уездік совет комитеттерінің төрағаларына ашық хат жазған екен. Бірақ түрлі сылтаулармен бұл іс қолға алынбады. Мен осыған қынжыламын. Егер бұл алапат жылдар болмағанда, қазіргі таңда қазақ тілі әлемдік алты елдің қатарында болар ма еді деген ой келеді. Бүгінде Қазақстан күллі әлем таныған ұлы державаға айналды. Биыл тәуелсіздігімізге 24 жыл, ал Қазақ хандығының құрылғанына 550 жыл толып отыр. Тәуелсіздігімізді алғаннан кейін тіліміздің мәртебесі биіктеді. 1989 жылы 22 қыркүйекте «ҚР тілдер туралы» Заңы қабылданып, қазақ тіліне «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі» мәртебесі берілді. Ал 1997 жылы 11 шілдеде бұл Заң қайта талқыланып, ҚР Президентінің Жарлығымен бекітілді. Бұл Заң бойынша, қазақ тілі Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі, қазақ халқының ұлттық тілі болып есептеледі. Бұған қоса, биылғы жылы еліміздің басты төлқұжаты – Ата Заңымызға 20 жыл толды. Қазақ елі – көпұлтты мемлекет. Ертіс пен Еділдің, Арқа мен Алатаудың арасындағы ұлан-ғайыр ұлы даланы мекен еткен, берекесі мен бірлігі жарасқан, жері шұрайлы, суы мөлдір, табиғаты әсем қазақ жерінде «қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған» заманда 130-дан астам ұлт өкілдері бір шаңырақ астында тату-тәтті өмір сүріп жатыр. Сондай-ақ, бұл жыл – Қазақстан Халықтарының Ассамблеясы жылы. Осыдан «Дос болғанға құшағы ашық туыспыз» деген Абылай бабамның асыл сөздерін көруге болады. Қазақ тілі – осы ұлт өкілдерінің де тілі. XXI ғасыр – бәсекелестік заманы. Бұл заманда білімді жастар ауадай қажет. Қазір Елбасымыз үш тілді қатар білуді міндеттеп отыр. Өз тілімен қатар өзге тілді жетік меңгерген адам рухани бай адам деп ойлаймын. Өйткені, ол сол тіл арқылы басқа халықтың мәдениетін, салт-дәстүрін үйренеді, танымы кеңейеді.
Ана тілің – арың бұл,
Ұятың боп тұр бетте
Өзге тілдің бәрін біл,
Өз тіліңді құрметте! –
деп Қадыр Мырзалиев жырлағандай, ең бастысы – өзге тілді біле отырып, ана тілімізді қастер тұту.
Қазақ тілі – өте бай тіл. Ол – ұлы Абайдың, Жамбылдың, Ғабиттің, Мағжанның, тау суындай сарқылмайтын, тасқа қашап жазылған таңбадай өшпейтін бай ауыз әдебиетінің тілі. Көркем сөздің зергері Ғабит Мүсірепов: «Қазақ тілі – бай тіл, оралымды, ырғақты, теңеу бейнелері ерте туған тіл»– деген екен. Қазақ тілі – ата-бабаларымыздың бізге қалдырған аманаты. Демек, әрбір адам өз тілін көзінің қарашығындай қорғауға тиіс. Амал не, туған тілімізді шұбарлап сөйлейтіндерді, қазақ тілінде сөйлеуге ұялатындарды көргенде, К.Г.Паустовскийдің «Туған тіліне жаны ашымаған адам – жәндік» деген сөзі есіме еріксіз оралады. Тіпті, біздің мемлекетімізде өкінішке орай өз тілін білмейтіндердің және білем деп
талпынбайтындардың бар екені ащы да болсын шындық.
Ана тілін білмеген –
Ақылы жоқ желікбас.
Ана тілін сүймеген –
Халқын сүйіп жарытпас,– деп Б.Сарноғаев жырлағандай, өз ана тілін білмеген адам сол тілді көркейте алмайды.
Халық қаһармандары, жазушылар, зиялы қауым ҚР Преиденті Н.Ә.Назарбаевтың (25.05 №22 (807) 2006 жыл) «Ана тілі» газетіне басылған «Қазақстаның болашағы – қазақ тілінде» атты Халыққа Жолдауын басшылыққа алып, халықпен жұмыс істеуде. Елбасымыз «100 мектеп, 100 аурухана» , «Балапан» бағдарламалары бойынша әр облыстарда мектеп, аурухана, балабақшаларды көптеп салуды өкіметке тапсырды. Бұдан ұғатыным бізге жағдай жасалуда. Менің ойымша, біз өз тілімізді көркейтіп, өз тілімізбен мақтануымыз керек. Себебі, мына тұрған ғимараттардың, материалдық байлықтардың қасында қазақ тілі мың есе қымбат. Олай болса, осы қазынамыздың айбынын жоғары ұстап, мәртебесін асқақтата берейік! Шарапиден Аида, 9 «б» - сынып оқушысы Қасиетті ана тілім
Батар, кетер келмеске күнім менің, Қалар, бірақ, киелі тілім менің. Қасіретті шақтардан түңілгенде Қасиетті тілімнен түңілмедім.
Қасиетті ана тіл! Өзің жайлы сыр шертсем деп ем. Өйткені сенсіз күнім жоқ. Ұлттың тірегі сенсің, халықтың қуаты сенсің.Сен тірісің, сен барсың, сенімен сырласуға да, мұңдасуға да болады. Мыңдаған жылдар ауқымында сенің көрмегенің жоқ, басыңнан кешпегеніңжоқ. Сол жылдардың бәрінде де сен қазақ дейтін шерлі де шешен, көреген де көсем ғажап халықпен бірге жасап келесің. Әуелгі кезеңнен-ақ, елді бірлікке, тұтастыққа, ынтымаққа үгіттеп, қазақ халқын қалыптастырып, ұлт мүддесінен шықтың. Құрамыңдағы қаншама сөздер сан алуан мағыналық жүк арқалап өріс ашты, сараланды, нақтыланды. Сөйтіп рухани әлемдегі ой біткеннің қандайын болса да бере, сипаттай аларлық күш –қуатқа ие болдың, ұлы мұратқа айналдың. Өмір атты ұлы теңіз толқынында қазақ басынан өткен бірде-бір құбылысты сен елеусіз қалдырған емессің, бәрі сенің жаныңда. Қаншама ұрпақ сенен нәр алып, қаншама жан сусындады. Сен талай ұлылар мен даналарды таңғалдырдың. Сенің сарқылмас қазынаңа көз жібере білген жан сан ләзатқа бата берері хақ. Сенің байлығыңа қаншама ғұлама, қаншама ақын, жырау, қаншама кеменгерлер мен шешендер тамсанып өтті, өз үлесін қосты. Сен қазақтың қайғысына да, қуанышына да ортақсың. Адам кеудесіне жақсылық атаулы сезімнің бәрі сен арқылы ұялайды. Қаһарлансаң, қамал бұзар қабілетің бар, ерегессең, ердің құнын екі ауыз сөзбен шешіп жіберетін қасиетің бар. Ел мен елді табыстыратын да сен, ер мен ерді шабыстыратын да сен. Ақыл мен ойдың тереңдігін де, шешен мен шебердің кемелдігін де сен арқылы танимыз. Жамандық пен жақсылықты, надандық пен адамдықты, ерлік пен ездікті, махаббат пен зұлымдықты, мейірімділік пен қатыгездікті, басқа да қасиет- қылықтардың бәрін сен арқылы әйгілейміз, сен арқылы сезінеміз, сен арқылы түйсінеміз, сенсіз күніміз қараң, сенсіз тынысымыз тар. Сен сан түрлі қызметке жұмсалып келесің. Сен мәдениеттің, әдебиеттің, өнердің, сахнаның, білімнің ғылымның, оқудың, қоғамдық өмірдегі алуан-алуан саланың қажетіне жарап отырған қуатты құрал ғана емессің, адамның азаматтық болмысын шыңдайтын атамұрамызсың, байлығымыз бен барымызсың. Сен даналыққа жетектер ақыл-ойдың кенісің, мәдениет пен парасат әлемінің айнасысың. Сен ділдің тұғырысың. Сенде бәрі бар. Сен түбіне жете алмас тұңғиық, шетіне шыға алмас теңізсің. Сенің байлығыңды игере алмай жатқан өзіміз. Сала-саланы саралап қарасақ табыс табаршылық,кемшілік те жетерлік. Сондықтан да қазақ болып қалыптасуынан әлдеқайда бұрын дана бабамыз Әл-Фараби кейінгі ұрпақтары – мына біздерді ойлап, «Аспанды жерге, ғылымды елге (халыққа) жақындатсам деп едім» деп армандаған екен. Осы арманды бағамдап қарасақ, талай азаматтың үмітін қоздатып, талай толғақтың тізгінін ұстап келеді. Қазақ қазақ болғалы да, тарих тәлкегі мен талқысына түсе жүріп, арман жібін үзбей мына күнге жеткен екен. Ендеше, мен де осы ата-бабаларымыз аңсаған арманын жалғастырып, өз туған тіліме деген сүйіспеншілігімді мына өлең шумақтарымен жеткізгім келеді: Ана тіл, ана сүтім, арым менің, Баяным, бақ дәулетім, барым менің. Өзіңменен рухым көтеріліп, Атар ылғи арайлы таңым менің. Ана тіл, шырқап салар әнім менің, Сәулетім, сая бағым сәнім менің, Өзіңменен кеудемде көктем гүлдеп, Өзіңменен ашылар мәнім менің. Елдігім, есендігім, ерендігім, Ақыл-ой, арда сезім, тереңдігім. Сенімен аспаным арайланып, Сеніменен нұрланар келер күнім. Оналбаева Саяжан, 7 «а»- сынып оқушысы Арман Күз. Күн салқын. Аспан бұлттанып тұр. Салқын жел ағаштарды бір айналып, сары, жасыл, күлгін жапырақтарын билете тербеп, ән салып жүргендей. Осы әдемі көріністерді тамашалап, мен мектептен үйге келе жаттым. Бір кезде жылтыраған бірдеңені көзім шалып қалды. Не болды екен?.. Жақындап барсам әдемі айна болып шықты. Мен оны сөмкеме салып алдым. Себебі әдемілігіне қызықтым. Үйге барып әдеттегідей киімімді ауыстырдым. Анам дайындаған тамағымды іштім. Өз бөлмеме барып сөмкемнен тауып алған айнаны шығардым. Міне, қызық, айнаның артында нұсқаулығы бар екен. Нұсқаулықта былай деп жазылған: «Бұл айна он алты арманды орындайды». Мен қалың ойға шомып кеттім де, дереу өз армандарымды тізбектеп айта жөнелдім: «Бірінші арманым - мектепті үздік бітіру. Екінші арманым - ата-анамның бақытты өмір сүруі. Үшінші арманым -жақсы жұмысқа тұру.Төртінші арманым - анамның ақ сүтін ақтау. Бесінші арманым - қазақ елін әлемге таныту. Ал қалған армандарымды он алты жасымда ойланып айтармын»,- деген едім, Айна: «Ендеше осы бес арманың сенің он алты жасыңда орындалады», - деп жауап берді. Енді мен өзімнің он алты жасқа толуымды асыға күтіп жүрмін. Альмухамбетова Аружан 6 «б»-сынып Бессмертие народа – в его языке. «Отношение к языку, на самом деле, отношение к народу. Поэтому мы не должны оставаться равнодушными. Когда казахский язык превратится в язык всеобщего использования и поднимется на уровень истинного государственного языка, мы будем называть свою страну казахское государство» Нурсултан Назарбаев
Казахстан. Государственный язык — язык государственного управления, законодательства, судопроизводства и делопроизводства, действующий во всех сферах общественных отношений на всей территории государства. Между тем «языковой вопрос» продолжает оставаться актуальным для нашей страны. И хотя государство многое делает для укрепления позиций государственного языка, ситуация продолжает носить разновекторный характер. В этом плане встает необходимость дальнейшего продолжения реализации комплекса мер по популяризации казахского языка. Это неоднократно отмечал президент Казахстана Нурсултан Назарбаев в своих выступлениях и, в частности, в Послании народу Казахстана «Стратегия «Казахстан—2050» — новый политический курс состоявшегося государства». Действительно, довольно затруднительно переоценить роль казахского языка в Казахстане. Имея глубокую историю своего возникновения и развития, язык государствообразующей нации не только дополнился иностранными словами, но и обогатил собой другие известные миру языки: русский, украинский, белорусский, кыргызский и т.д. Издревле на территории Центральной Азии на протяжении тысячелетий процветали различные цивилизации, которые оставили уникальные шедевры материальной и духовной культуры. Однако казахской культуре было предначертано стать одним из ведущих культурологических «мостов времени», перенеся в XXI век достояние истории. На сегодня востребованность казахского языка является фактом, который не требует аргументов или каких—либо доказательств. При этом популярность государствообразующего языка растет не только в Казахстане, но и за его пределами. Особенно явно это прослеживается на примере соседнего государства — России. Казахский язык, являясь государственным языком, должен быть априори языком государственного управления, законодательства, судопроизводства и делопроизводства. И действовать во всех сферах общественных отношений на всей территории нашей страны Стремиться к тому, чтобы один язык объединял нас, - желательно, но наших детей и внуков - обязательно, тогда будет один народ. На самом деле, идентичность единая, тогда будет легко для развития, и эта страна на самом деле станет страной возможностей для всех, кто живет, невзирая на национальность, язык и религию. ЖанаковаАрай, 10 б класс Берегите родной язык!
Истинная любовь к своей стране немыслима без любви к своему языку. С давних времен язык считается богатством и главной гордостью каждого государства. В каждой стране язык по - своему велик и имеет свою историю. Язык – это целый мир. С раннего детства мы познаем мир. Сначала только из любопытства, потом из-за необходимости, чтобы найти свое место в жизни. Мой родной язык – казахский. Он является государственным языком страны, поэтому знать его обязан каждый гражданин Казахстана. «Если ты считаешь себя несчастным, то будешь таковым. Если человек будет говорить, что он счастливый, то он и будет счастливым. У нас не будет языка, если мы постоянно будем твердить, что его у нас нет. Не надо устраивать панику, мы должны использовать Закон «О языках», разговаривать на казахском, нам надо самим свободно общаться на своем языке и показывать этим пример другим», — подчеркнул в своей речи президент. Прочитав эти слова, я поняла, что президент действительно прав, пока каждый из нас не будет свободно на казахском языке, другие тоже не начнут. Еще с давних времен казахский язык славился у нашего народа. А мы? Почему мы не можем прославить наш язык всему миру? Наши предки пролили столько крови ради нашего будущего. Они делали все, чтобы наш язык и народ существовали и процветали. К сожалению, иногда наблюдаем, как люди пренебрегают своим родным языком, не замечая , как оскорбляют его таким поведением. Хотелось бы сказать таким людям: у нас замечательная страна, такой богатый и прекрасный язык. Мы должны гордиться им и делать все, чтобы сохранить наш язык, так как именно мы, граждане Казахстана, несем ответственность за мир и процветание нашей страны. Закончить хотелось бы словами Н, Назарбаева: «Казахская земля объединила более 100 этносов. Конечно, чтобы все это этническое многообразие стало единой нацией, нужен хороший цемент. И сегодня главным фактором, «цементирующим» нацию, является казахский язык – язык государства». Сарсенбаева Карина, 10 б класс Мой родной язык Язык - это единственная вещь, которую нельзя отобрать у человека. С помощью языка можно общаться между собой и выражать свое чувства и мысли. Русский язык – один из самых развитых и богатых языков мира. Он сложен, но очень интересен. Многие национальности изучают русский язык, чтобы общаться между собой, понимать друг друга. Мой родной язык – казахский язык. Он государственный язык нашей Республики Казахстан. Казахский язык - это как сундук знаний, в котором есть много интересного, что можно изучать и изучать, как бабушкин сундук с вещами. Родной язык, святой язык. Отца и матери язык! Как ты прекрасен! Целый мир В твоем богатстве я постиг! Я хочу закончить свое сочинение словами : берегите наш язык, наш прекрасный язык, этот клад, это достояние нашей страны, нашего народа, переданное нам нашими предками. Кабдулхамит Камшат, 9 б класс
Languages in Kazakhstan. Kazakh and Russian are the two official languages in Kazakhstan. Kazakh is part of the Nogai- Kipchak subgroup of northern Turkic languages, heavily influences by both Tatar and Mongol. Kazakh was first written only in the 1860s, using Arabic script. In 1929 Latin script was introduced. In 1940 Stalin decided to unify the written materials of the Central Asian republics with those of the Slavic rulers by introducing a modified form of Cyrillic. In 1992 the return of a Latin-based alphabet came under discussion, but the enormous costs involved appear to have stopped further consideration of the idea. Kazakh first became a state language in the late Soviet period, when few of the republic's Russians gave serious thoughts to the possibility that they might need Kazakh to retain their employment, to serve in the armed forces, or to have their children enter a Kazakhstani university. At that point, almost fewer than 5 percent of Russians could speak Kazakh, although the majority of Kazakhs could speak Russian. However, after our independence Russian-speaking people feel discriminated for not knowing Kazakh. Meanwhile, Kazakhs have strongly defended the preeminence of their tongue, although mastery of the language is far from universal even among Kazakhs. According to some estimates, as much as 40 percent of the Kazakh population is not fluent in Kazakh. The standard language of business, for example, is Russian. Even those who are fluent find Kazakh a difficult language to work with in science, business and some administrative settings because it remained largely a "kitchen" language in Soviet times, never developing a modern technical vocabulary. Nor has there been extensive translation of technical or popular literature into Kazakh. Thus, for most Kazakhs Russian remains the primary "world language". In fact, our President defended making Kazakh the sole official language that the decades of Russification had endangered the survival of Kazakh as a language. The practical primacy of Russian is reflected in the schools. Despite efforts to increase the number of schools where Kazakh is the primacy language of instruction, Russian appeared to continue its domination in the mid 1990s. In 1990 about twice as many schools taught in Russian as in Kazakh. Although institutions of higher learning now show a strong selection preference in favor of Kazakh students, Russian remains the language of instruction in most subjects. In conclusion, I would like to say that the language proclaimed as the state one de facto does not fulfill the assigned role. For a number of objective reasons, the Kazakh language is not developed enough to implement all the complex of state language's functions. This conclusion nicely demonstrates the administration's realization of the complexity of the linguistic situation in Kazakhstan and the reason for its eventual decision to change the course of actions. Nauryzbay Gulmarken, 8 “B” grade Why do I learn English? All languages are meant for communication and the most popular language in the world nowadays is English. My name is Yerdaulet. I’m 13 years old. English is my favourite subject at school and I have been studying this subject since childhood. I live in a bilingual family. Both of my parents speak Kazakh and know Russian. So, different languages have always been heard in my house. My mum decided to expand my vocabulary and to take me to special kids’ courses of English language. The teacher quickly noticed that I’m quite good at picking up new words and I continued studying the foreign languages at school. English, in my opinion, is more practical and demanded in the world. When me and my parents travel to other countries I always take a chance to use my English there. Almost all people easily understand what I mean. Another reason for learning English is my future career. I’m planning to continue my education in a Linguistic University and hopefully I’ll become an interpreter some day. I also like reading books and magazines in English, so my knowledge of foreign words really helps me. After all, I think that the more languages we know the better. I can make friends from different countries and keep in touch with them by e-mails. So, if I want my dreams to come true, I need to master and improve my English all the time. AbdiraimovYerdaulet, 8 “B” grade
Lord gave language to people for communication. For a while there was one language, and it served its purpose. Later when the mankind decided to build the Tower of Babel, Lord got angry, and made people speak different languages. At first it seemed to be bad, but in fact it was a chance to study different languages.«How many languages you know - that many times you are a person», ancient wise men said. And it is so, for command of other languages, along with one`s native language, gives the chance not only to get acquainted with the culture of different nations, but also to learn more deeply the beauty and uniqueness of one`s own heritage. And all this makes a person`s life richer and more brightly coloured.Today English is one of the most widespread languages of our Universe. There is no airport or a flight service, technology or sports in the world that isn`t dominated by English. It is also the universal language of the Internet as the majority of electronic books and information can be found in this language.Why do I study English language? For me this question has several answers and each of them is important to me. I want to learn English to visit those places of the United Kingdom where films of my idol, Harry Potter, were shot.I plan to study at a foreign university, and the majority of educational institutions admit foreign students on the basis of English proficiency. And the abundant majority of educational information is in English, so the knowledge of this language is necessary for me.These are my ambitious plans. Now my knowledge of English allows me to have friends abroad, but tomorrow I will need to know English better to find friends on a professional level, to get acquainted with culture and history of their countries. And I will be happy to open my world, my ancient native land to them. Having studied English, I will be able to read my favourite books in the original, to attend film screenings without translation, to understand TV and radio programs in authentic English.English language is my future. It will make my world more interesting and pleasant. SuleimenovaAnel, 10 “B” grade My native language. No wonder so many words said about the importance of mother tongue. Native language-the language of the soul, the language of the heart.If the language disappear - will disappear and the people. My native language is Kazakh, nomadic indigenous language. It reflects the culture of the Kazakh people, its distinctive features, historical development. Language - is the character of the people, their memory, history and spiritual power. It displays the customs, traditions and way of life of the people, his mind and experience the beauty and power of the soul. The history of my native language is inseparable from the history of the Kazakh people. The formation and development of the national language - a complicated, lengthy process. For thousands of years created this language to the present become the main wealth of the Kazakh people. The Kazakh language differs with its particularly unique sincerity and melodiousness. The Kazakh language has extensive vocabulary (more than two million!), a variety of synonyms and shades speech. All this testifies to the power and richness of language. Kazakh language is the language of literature, folk songs, stories and legends. Land in Kazakhstan is rich in literary talents: poets, writers, playwrights. All of them have contributed to the development of language. Mother tongue is the most important language in the life of every person,the language which you pronounceyour first words; the language which you read, write, think; language that unites you with your people and country. From birth to old age a person's life is inextricably linked with the native language. But perhaps the most amazing thing we have light is the word. Words can heal, to hurt, to soothe, inspire and make believe. Especially if the word is written in native language. Word opens up vast possibilities of man, worlds and universes. Through the pages of books and live conversation, to know a person that has not seen in reality. Visibly becoming distant shores, foreign countries and unexplored places.And all this because of the language. Looking around at the past, glancing at the future, we must clearly understand that the best of all of our resources is our the native language. ZhanakovaArailym, 10 “B” grade
Балауса жыр
Қазақстан
Қазақстан - туған жер, Алтын бесік, туған ел. Өз еліммен мақтанам, Билеп, ән сап,шаттанам.
Отан
Отан - анаң, Отан - панаң. Отан - сенің, Әкең,анаң.
Жазғы каникулда
Жазда ойнап жүремін, Билеп,ән сап,күлемін. Тауықтарға жем берем, Бұзауларға су берем. Ата-анам мені мақтайды, Олар да бос жатпайды.
Жаз
Жаз келді балақай, Ойнаймыз алақай. Үйде бос отырмай, Доп ойнайық балақай.
** ************************************************************************************* Өмірге алғыс Менің мына өмірде көрмегенім көп әлі, Бұл ғаламның ішінде білмегенім бар әлі. Білімдінің басында таудай талап, бар бағы, Білгенімді қағазға түсіремін мен-дағы.
Арқа сүйер әр адам, жаныңдағы әз анаң, Тамсанатын ұрпағы, қорған болған өз әкең. Осыларың еңбегі арқасында бар панаң, Құйып берген тәрбие жемісі ол, мол санаң.
Өзімді мен алдыңғы доңғалағы сезінем, Арттан ерген інілер, үлгі болу, мен білем. Өсіп келед ханшайым «Еңлік» атты үйімнен, Қорған болам мәуелі, үйіп-төгем біліммен.
Туысқанды сыйла әр кез, туғандарды қорға, Деген сөзі анамның әрқашанда ойда. Ізетті бол иманды, жаман бала болма, Деп айтатын аяулы, әжем менің жанымда.
Сансыз шүкір Аллаһ Тағала жаратушы, Бар өнер-білімді санаға дарытушы. Бақыттырақ біреу бар ма айтыңдаршы, Мен ризамын өмірге, бәріне айт хабаршы!
Сағындым
Сағындым аулымды, әр көшені, Жанымды сағыныш пен мұң еседі. Ауылдың таза ауасы, шаң-тозаңы, Қайда қалды бақытты күн кешегі.
Ауылым бір өзіме сағым болдың, Айтатын әр кездегі әнім болдың. Өзіңе сағынышым сарқылмайды, Өткен күнді ешкім де ұмытпайды.
Сен де кеттің, мен де кеттім ауылдан, Ізгі лебіз, жерлес, құрдас қауымнан. Қанша ыстық болса туған жер. Тарқамасын сенде өтетін думан,бел!
Ауылым сағындырдың,сағындырдың Киелім, қасиеттім, табындырдың. Өзіңді ұмытпаймын жырлап бағам, Әр уыс топырағың қымбат маған.
Өлең деген тумайды жайшылықта, Өлең деген тулайды қайшылыңта. Ақын болсаң, жарқыным, алысқа аттан, Күнделікті тірлікке бой суытпа.
М.Мақатаев
Балауса жыр
Ақындық дарын –Тәңірінің берген өнері, талант –табиғат сыйы. Ақынды қалыптастыратын – айтыс. «Тұлпарды тай күнінен таны» деген халық даналығы бар. Халқымыздың төл өнері айтысқа түсіп, болашақта айтыс саңлағы болатын талантты да дарынды оқушылар біздің жанымызда жүр. Ол кім? Құрметті оқырман қауым! Абдираимов Ердаулет – табиғит бойына суырып салма ақындықты дарытқан, бойына өлең сөзді тірек еткен дарынды оқушылардың бірі. Болашағынан көп үміт күттіретін жас ақын 8«б»-сыныбында оқиды. Жас ақын Ердаулеттің өлеңдер жинағынан бірнеше өлеңдерін сіздердің назарларыңызға ұсынып отырмыз.
Өмірлік ұраны - “Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар”
Сүйікті ақыны – Мұқағали Мақатаев
Сүйікті айтыскер ақыны - Жандарбек Бұлғақов.
Мұқағали атамыз
Мұқағали Мақатаев атамыз бар, Атамыздың әндерін тыңдаңыздар. Тыңдағанда адамға дем баратын, Тыңдаңыздар әндерін тыңдаңыздар.
Мақатаев атамыз бізге бақыт, Оның өлең-әндері бізге жақұт. Атамыздың ән жазған уақыттары, Қазағымның ұрпағына жолы ашық.
Зор дауысты, денелі арман ата, Өмірі қатал болып туған ата. Атамыз елі үшін үлгі берген, Парызы орындалды алдымызда.
Өлең жазу дарыған қанымызда, Мұқағали атамыз жанымызда. Қазаққа әні болып мәңгі туған, Мұқағали мақатаев жадымызда.
Алматы қаласында туған ата, Ақ сүтін, парызын жуған ата. Жастайынан ақын болып, дана болып Білім менен еңбекті қуған ата.
*** *** *** Қозыкүрең
Қозыкүрең келді туған жеріне, Жап-жасыл масатыдай кең беліне. Жас кезінде құлын болып ойнаған, Қозыкүрең келді ұшқыр желіне.
Қаракөз, қара қас, қара шашың, Төрт аяғың ұп-ұзын, қара басың. Сенен аяп жегенімді иттер жесін, Айналған қара тұяқ, мөлдір тасың.
Шапқанынан дауыл боп, самал тұрған, Иіріліп шыққандай іннен жылан. Үш ай, бойы шөл даланы кезіп жүрген, Тұяғымен зор жартас тасты ұрған.
Анашымның ақ сүтінен дарыған...
Анашымның ақ сүтінен дарыған бұл қасиет, Ана тілімнің алдында талай уақыт бас иед. Қазақ тілін құрметтеңдер, әрқашан да дәріптеп, Осы бабамның сөздері емес қой құр өсиет.
Ана тілсіз бұл фәниде адамдар жан еместей, Шөл даладағы мөлдір судың сағымы елестей. О, адамзат, ана тіліңнің барына шүкір ет, Кей пендеге ана тілің биік таудай, белестей.
Ана тілім, махаббатым, Құдайымның бергені, Әрқашанда құрметтейді, аялайды ел сені. Бір өзіңе көк тер болып, аңсап жеттік, шөлдеп біз,
Сенен кейін, рәміздерді, алдық алтын теңгені.
Мұның бәрі ана тілдің күшіменен болғандай, Ана тілдің арқасында бақыт құсы қонғандай. Болашаққа қадам басып,қол жеткіздік елдікке, Ана тілдің арқасында қазақ жолы оңғандай!
Родной язык Язык мой, любимый, Люблю я тебя! Горжусь я тобою, Конечно, не зря. Язык - это вечность. Язык – это дух. Язык - это камень, А может быть, и пух. Язык – это пуля, Один раз скажи, Ты пой, говори, Смеши . но не ври.
У птички чудной И у лесного зверька. Так ответь же мне, Почему забываем мы свой.
Лошадка травку ела, ела, И травка ей надоела. В магазин пошла лошадка И купила шоколадку. Шоколадку ела, ела, И шоколадка ей надоела, В магазин пошла лошадка И купила мармеладку.
Осень
Осень пришла, Наступили холода. Весь мир раскрасила она В золотистые цвета. Птицы улетели В далекие края. Листья пожелтели, тепло унося. Школа начинается, Готова детвора. Осень продолжается, Этому очень рада я.
Мустафина Нурай , 6 а класс
Друг
Друг – такое маленькое слово, И так легко его сказать! Но много значит это слово, Не каждый может другом стать. Ведь это не так сложно, Непросто так сказать. Стать другом каждому возможно, Всем людям это надо рассказать
Мустафина Нурай , 6 а к
Осы сөзжұмбақты дұрыс шешкенде А. Байтұрсынов талантының бір қыры ашылады.
3
7 1 2
ы 8
5 р ы
4
н м 9 жүктеу/скачать 2,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|