Сабақтың тақырыбы: Электр тогының жұмысы мен қуаты. Сабақтың мақсаты: Білімділік

 Сабақтың мақсаты:

                             1.Білімділік.

                            Сабақтың өту барысында студенттердің білімдерін жетілдіру электр тогының жұмысы мен қуаты туралы мағлұматтар беру арқылы білмдерін арттыру.

                           2.Дамытушылық.

                           Сабақтың барысында алған білімдерін тақырыпқа сай тапсырмалар мен мәтінге арналған сұрақтар бойынша тапсырмалармен жұмыс жасау арқылы дамыту.

                          3.Тәрбиелік.

                         Студенттердің бойындағы патриоттық сезімдерін өздерінің туып өскен қалаларының өнеркәсібін дамытуға, туған жеріне, отанына деген ойларымен ұштастыра отырып, сүйіспеншілікке, отансүйгіштікке баулу арқылы тәрбелеу.

-Студенттерге  мақсатында электр тогының жұмысы мен қуаты жайлы түсінік беру;

-Технологиялық ойлау қабілеті мен сараптама жасау, оқытылатын материалды дамыту.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: Дәрістік конспект, сұрақ-жауап, әңгімелеу, баяндау т.б.

Электр тогының жұмысы мен қуаты

Дененің жұмыс жасау қабілеті осы дененің энергиясы деп аталады. Энергия жоғалмайды, ол бір түр|інен басқа түріне айналады.

Электрлік энергия механикалық, жылулық, химиялық және т.б. түрлеріне айналуы мүмкін. Дене өзінің қозғалысы барысында қаншалықты көп жұмыс жасаса, соғұрлым дененің энергиясы көп болмақ.

мұнда Е - электр энергиясы көзінің ЭҚК, В;

д - электр саны, Кл.

Алайда, энергия көзі өндірген жұмыстардың барлығы дерлік емес энергия қабылдағышына беріледі, себебі, оның бір бөлігі көздің және сымдардың ішкі кедергісін еңсеруге жұмсалады. Сонымен, электрлік энергиясының көзі пайдалы жұмыс жасайды: А=17д, мұнда II - кабылдағыштың кыскыштарындағы кернеу, В.

Ток өзгеріссіз болғанда электр саны тізбектегі ток күші және өту уакытының көбейтіндісіне тең.

мұнда Е - электр энергиясы көзінің ЭҚК, В;

q - электр саны, Кл.

Алайда, энергия көзі өндірген жұмыстардың барлығы дерлік емес энергия қабылдағышына беріледі, себебі, оның бір бөлігі көздің және сымдардың ішкі кедергісін еңсеруге жұмсалады. Сонымен, электрлік энергиясының көзі пай|далы жұмыс жасайды: A=Uq, мұнда U - қабылдағыштың қыскыштарындағы кернеу, В.

Олай болса, жұмыстың формуласы келесідей болады:

Электр тогының жұмысы кернеудің, тізбектегі ток күшінің және оның өту уакытының көбейтіндісіне тең.

Алайда, келтірілген формулалардың бірде біреуі осы жұмысы алынған электрлік энергиясының генераторының мөлшерлерін аныктамайды, себебі, үлкен және шағын генераторлары бірдей жүмысты жасай алады, бірақ әртүрлі уакыт аралықтарында. Сондықтан, генератордың мөлшерлері орындалған жүмыспен емес, оның қуатымен анықталады. Бүл кез келген электр техникалық аппаратына және кез келген машинасына қатысты (электр қозғалтқыштары, электр шамдары, кыздыру қүралдары және т.б.).

Қуат дегеніміз 1 с орындалатын (түтынылатын) жүмыс.

Қуатты келесідей формуласымен өрнектеуге болады:

Қуаттың өлшем бірлігі ватт (Вт): 1 Вт = 1 000 мВт = 1 000 000 мкВт.

Үлкен қуаттарды өлшеу үшін мега- және киловаттарды қолданады.

1 МВт = 1000 кВт = 1 000 000 Вт.

Ватт-секунд (джоуль) шағын бірлік болғандықтан жұмыс едәуір ірі бірлікте өрнектеледі: ватт-сағат (Вт.сағ), киловатт-сағат (кВт.сағ). Аталмыш бірліктердің және джоульдің ар|а-катынасы келесідей:

1 Вт.сағ = 3600 Дж; 1 кВт.сағ = З600000Дж.

Генератордың қыскыштарындағы кернеу U болғандағы сырткы тізбектің қуаты:

P=UI