ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті
Факультет «Сәулет,құрылыс және көлік»
Кафедра «Құрылыс және құрылыс материалдары»
Сығылған элементтер туралы жалпы түсінік
Ғимараттың көптеген конструкция элементтері сығылады. Бойлық күштің түсуіне байланысты сығылған элементтер ортасынан және ортасынан тыс сығылған болады. Ортасынан сығылған кезде бойлық күш геометриялық ось бойынан түседі. Ортасынан тыс сығылған кезде байлық күш элементке эксцентриситетпен әсер етеді және бұл жағдайда июші момент пайда болады.
Ортасынан сығылған элементтер
Ортасынан сығылған элементтерге ғимараттардың ортадағы ұстындар, фермадағы тордың элементтері жатады: 1-ортадағы ұстын; 2-жоғары белдеуі; 3-тік тіреуі; 4-жоғары көтеріліп бара жатқан қиғаш тірек
Нақтылы жағдайда ортасынан сығылу кездеспейді, өткен әрқашан кішкене болсада конструктивтік немесе кездейсоқ эксцентриситеттер пайда болады, яғни ортасынан тыс сығу орын алады.
Кездейсоқ эксцентриситеттің пайда болған себептері:
- арматураларды дәл орналастырылмауы;
- беттонның қасиетінің қиманың биіктігі бойында біркелкі еместігі;
- нақты өлшемдердің жобалық өлшемдерден ауытқуы;
- құрастырылмалы конструкцияларды монтаждау кезіндегі дәлсіздіктер болуы мүмкін.
Сондықтан осындай элемменттерді есептегенде кездейсоқ эксцентриситетті еске алу керек:
мұндағы:
- элементтің ұзындығы;
– элементтің қимасының биіктігі (ең кіші мәні);
– кездейсоқ эксциетриситеті.
Осылардан
тең деп қабылдаймыз.
Ортасынан тыс сығылған элементтер
Ортасынан тыс сығылған элементтерге жатады:
- бір қабатты өнеркәсіпті ғимараттардың ұстындары.
- қиғаш тірексіз ферманың жоғары белдеуі;
- жер астындағы резервуарлардың қабырғалары.
Статикалық анықталған конструкциялар үшін байлық күштің қиманың ауырлық ортасына салыстырмалы эксцентриситетінің шамасын келесі формула бойынша анықталады.
