Тақырыбы:Көмей мен кеңірдектің клиникалық анатомиясы мен физиологиясы
Ким Руслан
Жаңа туған нәрестелердің кең воронка тәрізді болады, II-IV мойын омыртқаларының аралығында орналасады. Қалқанша шеміршек пластинкалары қосылған жерде көмей шодыры болмайды. Жаңа туған нәрестелер мен омыраудағы балаларда көмей үстілік шеміршек тіл түбінен біраз жоғары орналасады. Сондықтан сұйық тамақты жұтқан кезде, көмей үстілік шеміршектің латеральды, яғни жұтқыншақтың көмейлік алмұрт тәрізді қалтасынан өтеді. Бала бір уақытта жұтып және дем ала алады.
Жаңа туған нәрестелердің кең воронка тәрізді болады, II-IV мойын омыртқаларының аралығында орналасады. Қалқанша шеміршек пластинкалары қосылған жерде көмей шодыры болмайды. Жаңа туған нәрестелер мен омыраудағы балаларда көмей үстілік шеміршек тіл түбінен біраз жоғары орналасады. Сондықтан сұйық тамақты жұтқан кезде, көмей үстілік шеміршектің латеральды, яғни жұтқыншақтың көмейлік алмұрт тәрізді қалтасынан өтеді. Бала бір уақытта жұтып және дем ала алады.
Көмейдің құрылымы мен топографиясының жасқа байланысты ерекшеліктері
Көмей бала 4-5 жаста болғанда тез өседі. 6 жастан кейін азаяды. Бірақ ұл балаларда жыныстық жетілу барысында тез өсіп, көлемі үлкейеді. Осы кезде дауыс өзгереді. Көмейдің өсуі мен функциясы жыныс бездерінің функциясына байланысты. Ер адамдарда көмей 25 жасқа дейін өссе, әйел адамдарда 22-23 жасқа дейін. Өсуіне байланысты көмей төмен түседі және оның жоғарғы бөлігі мен тіл асты сүйегінің арасы үлкейеді. 7 жаста көмейдің төменгі бөлігі VI мойын омыртқаның жоғарығы жиегінде болады. 17-20жаста көмей ересек адамның көмейінің деңгейіне жетеді
Көмей бала 4-5 жаста болғанда тез өседі. 6 жастан кейін азаяды. Бірақ ұл балаларда жыныстық жетілу барысында тез өсіп, көлемі үлкейеді. Осы кезде дауыс өзгереді. Көмейдің өсуі мен функциясы жыныс бездерінің функциясына байланысты. Ер адамдарда көмей 25 жасқа дейін өссе, әйел адамдарда 22-23 жасқа дейін. Өсуіне байланысты көмей төмен түседі және оның жоғарғы бөлігі мен тіл асты сүйегінің арасы үлкейеді. 7 жаста көмейдің төменгі бөлігі VI мойын омыртқаның жоғарығы жиегінде болады. 17-20жаста көмей ересек адамның көмейінің деңгейіне жетеді
Қарт адамдарда жас адамға қарағанда көмей төмен орналасады. Ал әйел адамда ер адамға қарағанда жоғары орналасады. Жаңа туған нәреседе көмей шеміршектері жұқа болып келеді, уақыт өте ол өзінің эластикалық қасиетін сақтап жуандайды. 23-25 жастан кейін гиалинді шеміршектердің сүйектенуі жүреді. Бірінші қалқанша шеміршек, екінші сақина тәрізді шеміршек, содан кейін ожау тәрізді шеміршек сүйектенеді. Эластикалық шеміршектер сүйектенбейді
Қарт адамдарда жас адамға қарағанда көмей төмен орналасады. Ал әйел адамда ер адамға қарағанда жоғары орналасады. Жаңа туған нәреседе көмей шеміршектері жұқа болып келеді, уақыт өте ол өзінің эластикалық қасиетін сақтап жуандайды. 23-25 жастан кейін гиалинді шеміршектердің сүйектенуі жүреді. Бірінші қалқанша шеміршек, екінші сақина тәрізді шеміршек, содан кейін ожау тәрізді шеміршек сүйектенеді. Эластикалық шеміршектер сүйектенбейді
Көмейдің қызметтері:
-Дем алу қызметі.
-Қорғаныш қызметі
-Дауыс шығару
-Сөйлеу қызметі
Кеңірдек
Қызметі : ауаны көмейден бронхыларға өткізу, ұзындығы 10-12 см., диаметрі 22 мм ол түтікшелі мүше,
Ол 2 бөлінеді: Мойын бөлігі-4,5-5,5 см;
Кеуде бөлігі-6-7 см.
Үлкен адамның кеңірдегінің (трахея) ұзындығы 10-12 см, 16-20 шақты жартылай сақиналардан тұрады. Кеңірдектің артқа қабырғасы жарғақты, фибриозды тканьмен құралған, өңеш қабырғасымен тығыз байланыста болады. Кеңірдектің бифуркациясы (екі бөлінуі) Т деңгейінде болады. Кеңірдектің мойын бөлімі қалқанша безінің алқымымен бүркемеленген. Кеңірдек пен өңеш аралығындағы науадан кеңірдек қабырғаларына тармақтар беретін көмейдің әкетуші нервілері өтеді. Кеңірдек екі бронхқа бөлінгеннен кейін, оның әрқайсысы өз алдына бағанға айналады.
Үлкен адамның кеңірдегінің (трахея) ұзындығы 10-12 см, 16-20 шақты жартылай сақиналардан тұрады. Кеңірдектің артқа қабырғасы жарғақты, фибриозды тканьмен құралған, өңеш қабырғасымен тығыз байланыста болады. Кеңірдектің бифуркациясы (екі бөлінуі) Т деңгейінде болады. Кеңірдектің мойын бөлімі қалқанша безінің алқымымен бүркемеленген. Кеңірдек пен өңеш аралығындағы науадан кеңірдек қабырғаларына тармақтар беретін көмейдің әкетуші нервілері өтеді. Кеңірдек екі бронхқа бөлінгеннен кейін, оның әрқайсысы өз алдына бағанға айналады.