Тексерген : исмайылов а

СЫЗЫҚТЫ АЛГОРИТМДЕРДІ

БАҒДАРЛАМАЛАУ.АРИФМЕТИКАЛЫҚ 

ӨРНЕКТЕР.

ЖАСАГАН:БАЙСЕИТОВА ДАНАГҮЛ

ТЕКСЕРГЕН :ИСМАЙЫЛОВ А.

СЫЗЫҚТЫҚ АЛГОРИТМДЕРДІ БАҒДАРЛАМАЛ

АУ

¡

Қарапайым бағдарламалар. Сызықтық, қарапайым бағдарламаның операторлар

(жарлықтар) бөлімі меншіктеу, мәліметтерді енгізу-шығару және процедураны шақыру 

жарлықтарынан құралады.

1.Меншіктеу операторы. Оның жалпы түрі мынадай:

<айнымалының аты> : = <өрнек> ;

Ереже. Өрнек есептелінеді және оның мәні айнымалыға меншіктеледі. Өрнек есептеу

орындалатын формулаларды сипаттайды және оның құрамында сандар, айнымалылар, 

тұрақтылар, функциялар және амалдар болады. Мысалы,

y : = 2 cos (2x-1) +

осы өрнекті тілдің ережелері бойынша жазайық:

y : = 2* cos (2*x-1) + abs (sin (x*x)) / sqrt (x+1.7)

2.МӘЛІМЕТТЕРДІ ЕНГІЗУ (READ, 

READLN)

ЖАРЛЫҒЫ.

¡

Айнымалыларға мәнді екі түрлі тәсілмен: меншіктеу операторының, мысалы, х:=6, немесе мәліметтерді пернетақтадан енгізу

жарлығының көмегімен беруге болады. Екінші тәсіл бағдарламаны мейлінше әмбебап жасайды, себебі бір есепті айнымалылардың

әртүрлі мәндері үшін шешу мүмкіндігін беред. read жарлығының жалпы түрі:

read (<1

айнымалы >, …, < айнымалы>);

Ереже. Жарлықтың орындалуы. Бағдарламаның орындалуы тоқтайды. Жүйе мәліметтерді енгізуді күту режиміне өтеді, яғни экран 

қара түсте болады және курсор көрініп тұрады. Мәліметтердің мәнін қолданушы пернетақтадан бос орын арқылы тереді немесе әрбір 

мәліметтен соң енгізу пернесін басады. Нәтижеде сәйкес айнымалыларға нақты мәндер меншіктеледі.

Мәліметтерді шығару (write, writeln) жарлығы. Экранға хабарларды және бағдарламаның нәтижелерін шығару үшін write және writeln

жарлықтарын қолданады. Оның жалпы түрі:

write (<1 

өрнек>, …, <өрнек>);

Шығарылатын тізімде тұрақтылар, айнымалылар немесе өрнектер болуы мүмкін. Шығару терезесіне Alt + F5 пернелер комбинациясы

арқылы өтуге болады.

Экранның жаңа жолына өту немесе жол тастап кету үшін writeln жарлығын параметрсіз қолданады.

write ('p=', p);

writeln ('

Бағдарламаны құрған Асанов М.')

Бұл write және writeln жарлықтарының көмегімен мәліметтерді форматталған түрде шығаруға, яғни нәтижелерді қолданушыға қажетті 

түрде бейнелеуге болады.

Мысалы, writeln ('s=', s:6:2) жарлығындағы 6 s–ке бөлінген жалпы позицияның саны, ал 2 s–тің бөлшек бөлігіне берілген позицияның

саны.

АРИФМЕТИКАЛЫҚ ӨРНЕКТЕР

¡

Арихметикалық амалдардың таңбаларына мыналар жатады:

¡

^ - дәрежеге шығару;

¡

* - көбейту;

¡

/ - бөлу;

¡

+ -қосу;

¡

- - алу.

ӨРНЕКТЕРДІ ЖАЗУДА МЫНА МӨМЕНДЕГІ 

ҰСЫНЫСТАР МЕН ШЕКТЕУЛЕРДІ ЕСКЕРУ

ҚАЖЕТ:

¡

1. Формулалар ешқандай төменгі немесе жоғары таңбаларсыз бір қатарға 

жазылуы тиіс:Арихметикалық өрнекті жазудың мысалдары:

¡

Математикалық жазылуы BASIC тілінде жазылуы

5 5

а А

в+5 В+5

3с 3* С

а+в

4+с (А+В)/(4+С)

¡

2 Әсіресе өзіңе-өзің сенімсіздеу жағдайларда орындалтын амалдардың реттілігін

көрсету үшін дөңгелек жақшаны пайдалану қажет. Жақша ішіндегілер бірнеще

кезекте есептеледі. Егер жақшаға алынған өрнектің өзі жақшаға алынған болса, 

онда есептеу ішкі жақшадан басталады. Жақшаның ішінде амалдар солдан оңға 

қарай амалдардың дәрежесіне сәйкес орындалады:

¡

алдымен функцияның мәні есептеледі;

¡

одан соң барлық дәрежеге шығару амалдары;

¡

бұдан кейін көбейту мен бөлу;

¡

ең соңында қосу және бөлу;