Қ азақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
жүктеу/скачать 9,92 Mb.
|
Мұнайды өндірудің техникасы мен технологиясы оқу құралы (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұңғыманың түбіндегі статикалық қысым
- Статикалық деңгей
- Ұңғыманың түбіндегі динамикалық қысым
- Динамикалық деңгей
- Орташа қабаттық қысым
| 4. Қабаттық энергия көздері
Қабаттық қысым Мұнай кен орындары мен ұңғымаларды пайдалануға байланысты барлық технологиялық процестер мен құбылыстарды дұрыс түсіну үшін осы технологиялық процестерді анықтайтын немесе әсер ететін қысымдар үшін бірқатар терминдерді түсіндіру қажет. Ұңғыманың түбіндегі статикалық қысым Статикалық қысым-бұл ұңғыманың түбіндегі қысым, ол ұзақ тоқтағаннан кейін орнатылады. Ол ұңғымадағы сұйықтық бағанының гидростатикалық қысымына тең (тігінен), сұйықтық деңгейінен өлшеу жүргізілетін тереңдікке дейінгі қашықтыққа тең. Әдетте мұндай тереңдікке қабаттың ашылған қалыңдығы аралығының ортасы қабылданады. Екінші жағынан, бұл қысым ұңғымалармен ашылған қабаттың ішіндегі қысымға тең, сондықтан ол қабаттық қысым деп аталады. Статикалық деңгей Ұңғымада атмосфералық қысым әсер еткен жағдайда ол тоқтағаннан кейін орнатылған сұйықтық бағанасының деңгейі статикалық деңгей деп аталады. Егер ұңғыманың сағасы герметизацияланған болса, онда әдетте ұңғыманың жоғарғы бөлігінде сұйықтық деңгейіне біраз қысым жасайтын газ жиналады. Бұл жағдайда сұйықтық деңгейі статикалық деп аталмайды, бірақ ұңғыманың статикалық жағдайына сәйкес келеді және ұңғыманың түбіндегі қысым сұйықтық бағанасының гидростатикалық қысымының және газ қысымының сомасына тең. Ұңғыманың түбіндегі динамикалық қысым Бұл қысым ұңғымадан сұйықтықты немесе газды алу кезінде немесе ұңғымаға сұйықтықты немесе газды айдау кезінде ұңғыма түбінде орнатылады. Забойдағы динамикалық қысым статикалық қысым деп аталады, ол пластикалық қысым деп аталады. Дегенмен, статикалық және динамикалық қысым сол уақытта түбтік болып табылады. Динамикалық деңгей Жұмыс істеп тұрған ұңғымада орнатылатын сұйықтық деңгейі оған атмосфералық қысым (құбыраралық кеңістік ашық) әсер еткен жағдайда динамикалық деңгей деп аталады. Герметизацияланған құбыр сыртындағы кеңістікте динамикалық қысым сұйықтық бағанасының деңгейінен ұңғыма түбіне дейінгі гидростатикалық қысымының және деңгейге әсер ететін газ қысымының қосындысына тең болады. Сұйықтық бағанасының биіктігі тігінен өлшенеді. Сондықтан көлбеу ұңғымаларда гидростатикалық қысымдарды есептеу кезінде ұңғыманың қисығына тиісті түзету бөлінуі тиіс. Орташа қабаттық қысым Орташа қабаттық қысым бойынша қабаттың жалпы жай-күйін және ұңғыманы пайдалану тәсілдері мен мүмкіндіктерін негіздейтін оның энергетикалық сипаттамасын бағалайды. Шоғырдың әртүрлі бөліктерінде орналасқан және жергілікті қабатық қысымдарды сипаттайтын ұңғымалардағы статикалық қысым қабат учаскелерінің әр түрлі дәрежеде игерілуі, оның біртектілігі, үзілуі және басқа да бірқатар себептердің салдарынан біркелкі емес болуы мүмкін. Сондықтан орта қабаттық қысым түсінігін пайдаланады. Рср-дың орташа қабаттық қысымы жеке ұңғымалардағы Рі статикалық қысымының өлшемдері бойынша есептеледі. Әр ұңғымалар бойынша m өлшемдерден орташа арифметикалық қысым , (16) Бұл шама нақты орташа интегралды қабаттық қысымды сипаттайды және одан қатты өзгеше болуы мүмкін, мысалы, ұңғыманы шоғырдың бір бөлігінде топтастыру кезінде. Ауданы бойынша орташа өлшенген қабат қысымы , (17) мұнда fi - i ұңғымаға келетін алаң, Pi - і ұңғымадағы статикалық қысым, n - ұңғыма саны. Бұл қысым қабаттың энергетикалық жағдайын толық сипаттайды, алайда қабаттың қалыңдығы әр түрлі учаскелерде әртүрлі екенін ескермейді. Сондықтан көлемі бойынша орташа өлшенген қаттық қысым туралы түсінік енгізіледі. Қабаттың көлемі бойынша орташа өлшенген қысым әрбір ұңғымаға келетін fi ауданын ғана емес, сонымен қатар ұңғыма ауданындағы hi қабатының орташа қалыңдығын да ескереді. Осылайша, , (18) Орташа қабаттық қысым изобар карталары бойынша анықталады (тең қысым сызықтары). Бұл үшін планиметрмен әрбір екі көрші изобарлар арасындағы алаңды өлшейді, осы алаңдағы орташа қаттық қысымды екі көрші изобар қысымының мәндерінен орташа арифметикалық ретінде есептейді және оны изобарлар арасындағы алаңға көбейте отырып, жиынтықтайды. Жалпы соманы есептеу жүргізілетін жиынтық алаңға бөледі. Осылайша анықталған орташа қысым (18) бойынша алынатын орташа қысымнан айырмашылығы жоқ және де ауданы бойынша орташа өлшенген болып табылады. Егер изобар картасына қалыңдығы тең өрістердің картасын салса, онда орташа қабаттық қысымды (18) формуласын пайдалана отырып, қабаттың көлемі бойынша орташа өлшенген ретінде есептеуге болады. Бұл жағдайда fi - бірдей қалыңдықтағы екі изобар арасындағы алаңның бөлігі hi, Pi-екі изобар арасындағы орташа қысым. Бұл әдіс орта қабаттық қысымның ең объективті бағасын береді. жүктеу/скачать 9,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|