нұсқа, № 4, 2015. А → FeCl2 → Fe(OH)2 → B → Fe2O3 → Fe ӛзгерістер схемасындағы А және В заттары:
А) Fe, Fe(OH)3 B) Fe, Fe2O3 C) FeO, Fe(OH)2
D) FeO, Fe2O3 E) Fe, FeO
Шешуі:
Fe + 2HCl = FeCl2 + H2↑ FeCl2 + 2KOH = Fe(OH)2 + 2KCl 4Fe(OH)2 + 2H2O + O2 = 4Fe(OH)3
to
2Fe(OH)3 → Fe2O3 + 3H2O
Жауабы: A
3-нұсқа, № 11, 2015. Мыс (ІІ) хлоридінің балқымасының электролизі кезінде катодта 12,8 г мыс бӛлінген. Анодта бӛлінген газдың (қ.ж.) кӛлемі:
А) 6,72 л B) 2,24 л C) 11,5 л D) 3,36 л E) 4,48 л
Шешуі:
C
2
uCl2 → Cu2+ + 2Cl- К(-): Сu2+ + 2e = Cu0 A(+): 2Cl- - 2e = Cl 0↑
12,8 г х л
CuCl2
электролиз, балкыма
Cu + Cl2
64 г/моль
22,4 л/моль
12,8 г (Cu) х л (Cl2)
64 г (Cu) 22,4 л (Cl2)
х = 12,8 г ∙ 22,4 л = 4,48 л (Cl )
64 г
2
Жауабы: Е
3-нұсқа, № 12, 2015. Температураны әрбір 100С-ге кӛтергенде реакция жылдамдығы 3 есе артады. Температураны 900С-ден 500С-ге дейін тӛмендеткенде, реакцияның жылдамдығы:
А) 81 есе артады B) 81 есе кемиді C) 243 есе артады
D) 243 есе кемиді E) 15 есе артады
Шешуі:
υ2
υ1
t2 -t1
= γ 10
υ2
υ1
90-50
= 3 10
υ2
υ1
= 81 есе кемиді
Жауабы: В
3-нұсқа, № 13, 2015. Судың 375 грамында 125 г мыс (ІІ) сульфатының пентагидраты CuSO4·5H2O ерітілген. Түзілген ерітіндідегі мыс (ІІ) сульфатының CuSO4 массалық үлесі:
А) 16% B) 48% C) 20% D) 40% E) 30%
Шешуі:
ν
4 2
(CuSO ·5H O) =
m(CuSO4·5H2O)
125 г
0, 5 моль
M(CuSO4·5H2O) 250 г/моль
m(CuSO4 ) = ν(CuSO4 ) M(CuSO4 ) = 0,5 моль 160 г/моль = 80 г
ω(CuSO4 ) =
m(CuSO4 ) m(CuSO4·5H2O) + m(H2O)
100% =
= 80 г
125 г + 375 г
100% = 16%
Жауабы: А
3-нұсқа, № 14, 2015. Кӛлемі 112 л (қ.ж.) кӛміртек (IV) оксидін алуға қажетті ізбестастың массасы:
А) 300 г B) 400 г C) 1120 г D) 500 г E) 625 г
Шешуі:
m г 112 л
CaCO3 CaO CO2
100 г/моль 22,4 л/моль
ν
2
(CO ) V(CO2 )
112 л
5 моль
VM 22,4 л/моль
ν(СаCO3) = ν(CO2) = 5 моль
m(CaCO3) = M(CaCO3) ∙ ν(CaCO3) = 100 г/моль ∙ 5 моль = 500 г
Жауабы: D
3-нұсқа, № 16, 2015. Молекулалар саны 24,08·1023 болатын SO2 газының алатын кӛлемі (қ.ж.):
А) 4,48 л B) 33,6 л C) 44,8 л D) 89,6 л E) 67,2 л
Шешуі:
N(SO ) 24,08 1023
ν
A
(SO2 ) 2 4 моль N 6,02 1023
V(SO2 ) = ν(SO2 ) VM = 4 моль 22,4 л/моль = 89,6 л
Жауабы: D
3-нұсқа, № 17, 2015. Cu + HNO3 → Cu(NO3)2 + NO + H2O теңдеуіндегі тотықсыздандырғыштың алдындағы коэффициент:
А) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Шешуі:
Cu0 + HN+5O3 → 2Cu+2(NO3)2 + N+2O + H2O
Cuo - 2e- = Cu+2 3
N+5 + 3 e- = N+3 2
3Cu + 8HNO3 = 2Cu(NO3)2 + 2NO↑ + 4H2O
Жауабы: C
3-нұсқа, № 20, 2015. Алюминий сульфаты гидролизінің екінші сатысын сипаттайтын реакция теңдеуіндегі коэффициенттер қосындысы:
А) 2 B) 4 C) 10 D) 6 E) 8
Шешуі:
I саты: Al3 HOH = AlOH2 H
Al2 (SO4 )3 + 2HOH = 2Al(OH)SO4 + H2SO4
І
2
І саты: AlOH2 HOH = Al(OH) H
2Al(OH)SO4
+ 2HOH = (Al(OH)2 )2SO4 + H2SO4
Жауабы: D
3-нұсқа, № 21, 2015. Мыс пен күмістің 3,00 г құймасын концентрлі азот қышқылында еріткенде 7,34 г нитраттар қоспасы түзілген. Металдардың құймадағы массалық үлестері:
А) Cu-64%; Ag-36% B) Cu-50%; Ag-50% C) Cu-75%; Ag-25%
Cu-35%; Ag-65% E) Cu-25%; Ag-75%
Шешуі:
ν
1 ν1
Cu + 4HNO3 (конц) = Cu NO3
64 г/моль 188 г/моль
2 + 2NO2 + 2H2O
ν2 ν2
Ag + 2HNO3 (конц) = AgNO3 + NO2
108 г/моль 170 г/моль
{ 64 ν1 + 108 ν2 = 3,00 г
188 ν1 + 170ν2 = 7,34 г
+ H2O
Теңдеулер жүйесін Гаусс әдісі бойынша шешсек:
{ 64 ν1 + 108 ν2 = 3,00 г │ ∙ 188 ⇒
188 ν1 + 170 ν2 = 7,34 г │ ∙ 64
{ 12032 ν1 + 20304 ν2 = 564
12032 ν1 + 10880 ν2 = 469,76
Бірінші теңдеуден екінші теңдеуді алып тастаймыз:
9424 ν2 = 94,24
ν2 = 0,01 моль
64 ν1 + 108 ν2 = 3
ν1 = 0,03 моль
m(Cu) = 64 ν1 = 64 ∙ 0,03 = 1,92 г
m(Ag) = 108 ν2= 108 ∙ 0,01 = 1,08 г
ω(Cu) = m Cu ∙ 100% = 1,92 г ∙ 100% = 64%
mқұйма 3 г
ω(Ag) = m Ag ∙ 100% = 1,08 г ∙ 100% = 36%
mқұйма 3 г
Жауабы: A
3-нұсқа, № 22, 2015. Массасы 282 г фенол мен 100 г натрий гидроксиді әрекеттескенде түзілген натрий фенолятының (шығымы 80%) массасы: А) 236 г B) 235 г C) 233 г D) 234 г E) 232 г
Шешуі:
282 г 100 г х г
2C6H5OH
94 г/моль
2NaOH
40 г/моль
2C6H5ONa
116 г/моль
2H2O
ν
6 5
(C H OH) =
m(C6H5OH)
282 г
3 моль
M(C6H5OH) 94 г/моль
ν(NaOH) =
m(NaOH)
100 г
2, 5 моль
M(NaOH) 40 г/моль
ν(C6H5OH) > ν(NaOH)
Демек, есептеуді NaOH бойынша жүргіземіз:
ν(C6H5ONa) = ν(NaOH) = 2,5 моль
m(C6H5ONa) = ν(C6H5ONa) M(C6H5ONa) = 2,5 моль 116 г/моль = 290 г
290 г C6H5ONa 100% x г C6H5ONa 80%
х = 290 г 80%
100%
232 г
Жауабы: E
3-нұсқа, № 23, 2015. Сутек бойынша салыстырмалы тығыздығы 15 болатын органикалық заттың 3,75 г үлгісін жаққанда 2,25 г су буы мен 5,5 г кӛміртек (IV) оксиді түзілді. Заттың молекулалық формуласы:
А) СН3СОН B) СН3ОН C) С2Н6 D) С2Н2 E) СН2О
Шешуі:
44 г (CO2) 12 г (С)
5,5 г (CO2) х г (С)
Бұдан: х = 1,5 г.
18 г (Н2О) 2 г (Н)
2,25 г (Н2О) х г (Н)
Бұдан: х = 0,25 г.
m(O) = m(органикалық зат) – (m(C) + m(H)) =
= 3,75 г – (1,5 г + 0,25 г) = 2 г
νС : νН: νO =
m(С) :
m(Н) :
m(O) = 1,5 : 0, 25 : 2 =
M(С) M(Н)
= (0,125 : 0,25 : 0,125)/0,125 = 1 : 2 : 1
Заттың қарапайым формуласы – СnН2nО.
M(O)
12 1 16
Енді зат буының сутек бойынша тығыздығы арқылы оның нағыз формуласын анықтауға кірісеміз:
DН2 (СnН2nО) = 15;
DH2
CnH2nO =
M(Cn H2n O) M(H2 )
M(СnН2nО) = DН2 (СnН2nО) ∙ М(Н2) = 15 ∙ 2 г/моль = 30 г/моль 12n + 2n + 16 = 30; 14n = 14; n = 1
Заттың молекулалық формуласы – СН2О.
Жауабы: Е
3-нұсқа, № 24, 2015. Құрамында 2% бӛтен қоспалар бар 190 г хлорсірке қышқылын аммиакпен әрекеттескендіргенде 80 г аминсірке қышқылы түзілген. Ӛнімнің шығымы (%):
А) 79,6 B) 81,5 C) 73,5 D) 84,3 E) 54,1
Шешуі:
ω(қоспа) =
190 г ∙ 2%
100%
= 3,8 г
m(СH2ClCOOH) = 190 г – 3,8 г = 186,2 г
186,2 г
mтеор.
СH2ClCOOH + NH3 = CH2 NH2COOH + HCl
94,5 г/моль 75 г/моль
ν(СH ClCOOH) = m(СН2 ClCOOH ) = 186 ,2 г
= 1,97 моль
2 M(СН2 ClCOOH ) 94,5 г/моль
ν(CH2NH2COOH) = ν(СH2ClCOOH) = 1,97 моль
mтеор.(CH2NH2COOH) = ν (CH2NH2COOH) ∙ M(CH2NH2COOH) =
= 1,97 моль ∙ 75 г/моль = 147,78 г
m прак.
η =
mтеор.
80 г
147,78
Жауабы: Е
нұсқа, № 25, 2015. Егер орташа молекулалық массасы 1200 екені белгілі болса, онда поливинилхлоридтегі хлордың массалық үлесі (%): А) 55,8 B) 58,8 C) 58,0 D) 57,8 E) 56,8
Шешуі:
CH2 – CH
|
Cl
M
Мr = 62,5 р = =
Mr
p
1200
62,5
= 19,2
ω(Cl) = 19,2 Ar (Cl)
Mr
100% = 19,2 35, 5 100% = 56,8%
1200
Жауабы: Е
нұсқа, № 4, 2015. Массасы 112 г темірмен қалдықсыз әрекеттесетін күкірттің массасы:
А) 72 г B) 74 г C) 64 г D) 70 г E) 56 г
Шешуі:
x г 112 г
S Fe FeS
32 г/моль 56 г/моль
ν(Fe) =
m(Fe) = 112 г
= 2 моль
M(Fe) 56 г/моль
ν(S) = ν(Fe) = 2 моль
m(S) = M(S) ∙ ν(S) = 2 моль ∙ 32 г/моль = 64 г
Жауабы: С
4-нұсқа, № 11, 2015. Массасы 52,2 г марганец (IV) оксиді мен тұз қышқылының артық мӛлшері әрекеттескенде түзілген хлордың кӛлемі (қ.ж.):
А) 11,2 л B) 6,72 л C) 13,44 л D) 4,48 л E) 1,344 л
Шешуі:
52,2 г
MnO2 4HCl = MnCl2
х л
Cl2 2H2O
87 г/моль 22,4 л/моль
52,2 г (MnO2 ) х л (Cl2 )
87 г (MnO2 ) 22,4 л (Cl2 )
х = 52,2 г 22,4 л 13, 44 л
87 г
Жауабы: С
|