动词的语法特征 Етістіктің грамматикалық белгілері


趋向动词 Бағыт-бағдар етістігі



бет5/5
Дата09.05.2022
өлшемі33,4 Kb.
#33369
1   2   3   4   5
Байланысты:
новый

趋向动词 Бағыт-бағдар етістігі

表示动作趋向的动词叫趋向动词。

Қимыл-әрекеттің бағдарын білдіретін етістік.

汉语里的趋向动词总共有24个,可分为三组。 Қытай тілінде жалпы 24 бағыт-бағдар етістігі бар. Олар 3 топқа бөлінеді.


组序



















上来

下来

进来

出来

回来

过来

起来

开来



上去

下去

进去

出去

回去

过去






如下表: кестеге қараңыз:
1.Топтағы来 去 сөйлеушінің тұрған орнын, қимылын білдіреді.

2.Топтағы 上, 下, 进, 出, 回, 过, 起, 开;

қозғалыстағы заттардың әуелгі орнын орталық етіп белгілі бағытқа жылжығанын білдіреді.

3.Топтағы上来, 下来, 进来, 出来, 回来, 过来, 起来, 开来, 上去, 下去, 进去, 出去, 回去, 过去。 1.2. топтағы бағыт-бағдар етіс­ті­гі­нің бірігуінен жасалып, сөйлеушінің тұрған орны және заттардың қозғалу бағыты көрсетеді.



Қосымша кестеге қараңыз:





Қосымша элемент

Қ.Э. мағынасы

Кездесу жиілігі

1

到(dao)

жету

0,44492

2

出(chu)

шығу

0,19560

3

起来(qilai)

көтерілу

0,17689

4

起(qi)

көтерілу

0,10994

5

上(shang)

көтерілу

0,10978

6

出来(chulai)

шығу(сөйлеушіге қарай)

0,10963

7

下(xia)

төмен түсу

0,10925

8

住(zhu)

тоқтау, бекіту

0,08643

9

开(kai)

ашу, бөліну

0,08589

10

过(guo)

өту

0,07448

11

下来(xialai)

түсу(сөйлеушіге қарай)

0,05234

12

进(jin)

кіру

0,04474

13

下去(xiaqu)

түсу(сөйлеуші жағынан)

0,03789

14

过来(guolai)

жүріп өту(сөйлеушіге қарай)

0,03629

15

过去(guoqu)

жүріп өту(сөйлеуші жақтан)

0,02967

16

出去(chuqu)

шығу(сөйлеуші жақтан)

0,02107

17

掉(diao)

құлау

0,02062

18

回来(huilai)

қайту(сөйлеушіге қарай)

0,01735

19

了(liao)

бітіру

0,01697

20

回(hui)

қайту

0,01453

21

上来(shanglai)

көтерілу(сөйлеушіге қарай)

0,01453

22

上去(shangqu)

көтерілу(сөйлеуші жақтан)

0,01453

23

进来(jinlai)

кіру(сөйлеушіге қарай)

0,01369

24

走(zou)

кету

0,01263

25

进去(jinqu)

кіру(сөйлеуші жақтан)

0,01187

26

开来(kailai)

ашу

0,01107

趋向动词的语法特征 Бағыт-бағдар етістігінің грамматикалық белгілері

趋向动词除具有一般动词的特点(充当谓语)之外,还可以用在动词,形容词后面,充当补语。Мысалы:

Бағыт-бағдар етістігі баяндауыш болумен қатар етістіктің сын есімнің соңына келіп толықтырғыш мүше болады. Мысалы:

捆起来, 走进去, 说出, 发出, 打开,拿来,发出去;

月亮下去了。

太阳还没出来。


生活好起来了。

趋向动词所表示的意义有两种:



Бағыт-бағдарлық етістіктің білдіретін мағынасы екі түрлі болады.

А. 趋向动词所表示动作行为的趋向,这时中心语只限于动作动词。Қимыл-әрекеттің бағдарын білдіреді, қимыл шектеледі. Мысалы:

拿出, 坐下来, 走回去, 拉过来;

В. 趋向动词表示种种抽象的引伸意义,这时中心语不限于动作动词,甚至形容词也可以。 Қимыл-әрекет абстрактылы ауыспалы мағына да келеді, қимыл шектелмейді. Мысалы:

干起来 笑起来 讨论起来 (表示动作的开始)

写下去 说下去 坚持下去(表示动作的继续)

好起来 坚强起来 紧张起来(某种状态开始发展)

热下去 瘦下去 松懈下去(某种状态继续发展)

 动词带趋向动词时,宾语的位置有三种形式。

Етістіктер бағыт-бағдар етістігімен қатар келгенде толықтауыштың орны мынадай үш түрлі сөйлем де кездеседі.

А. 谓语动词+趋向动词+宾语。

Баяндауыш етістік + Бағыт-бағдар етістік+ Толықтауыш. Мысалы:

他带回来很多书。

哈里克从口袋里掏出一封信。

В. 谓语动词+趋向动词+宾语+趋向动词。

Баяндауыш+Бағыт-бағдар етістік +Толықтауыш+Бағыт–бағдар етістік. Мысалы:黎明拿出一本小说来。

他一口气冲上山去。

С. 谓语动词+宾语+趋向动词。

Баяндауыш+Толықтауыш+Бағыт-бағдар етістік.

Мысалы:同学们那张纸出来。

赛力克写了一封信回去。



  1. 判断动词“是” Тұжырымды білдіретін етістік“是”

判断的动词“是”能受副词和能愿动词的修饰。

Тұжырым етістігі “是” үстеу және мүмкін-қалау етістігі мен бірігеді.

Мысалы:他早就是工人。

他不是农民。


他可能是诗人。

这件事不会是他干的。

表示事物等于什么或属于什么。在表示事物等于什么的句子中,主语和宾语可以互换的。Заттың не нәрсе екендігін білдіреді. Бұнда бастауыш пен толықтауыштың орнын ауыстырып қолдануға болады. Мысалы:

他是老师。


我是学生。

我们的任务是实现四化。

表示事物的特征,情况。Заттардың басты белгілерін, хал-жағдайын білдіреді. Мысалы:

 这房子是砖木结构的。

今年又是一个丰收年。

表示事物的存在。这类句子的主语一般是表示处所的词语。

Затың бар екендігін білдіреді. Бұндай сөйлемдердің бастауышы орынды білдіретін сөздер болып келеді. Мысалы:

 操场上都是人。

 到处是歌声。

 “是”用在谓语,主语之前,表示对某种行为,性质和事物的肯定。

“是” баяндауыш болғанда бастауыштан бұрын келіп мәлім қимыл-әрекетті, сын-сипаттын білдіреді.

Мысалы:他是聪明。

是班集体帮助了他。

 “是”后面可带“的” “是”соңына“的”келеді.

Мысалы:这是他的。

这块布是红色的。

 “是”能用肯定否定重叠的形式表示疑问。

“是” болымды-болымсыз формасында қайталанып келіп, сұраулық мағына береді.Мысалы:



他是不是艾山。

你是不是今天来的。

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет