Ақша нарығындағы тепе-теңдік. LM қисығы

4.2-сурет Ақша нарығындағы тепе-теңдік

Егер пайыз мөлшерлемесі i₂ тепе-теңдік i₀ мәннен төмен болса, кері жағдай пайда болады. Онда экономикалық агенттер өз активтерін қолма-қол ақшаға өзгертеді, облигациясын сатып. Облигацияны сатқанда, оның бағасы төмендейді және пайыз мөлшерлемесі тепе-теңдікке жеткенше жоғарылайды.
Егер M – ақша ұсынысы, P – бағалар деңгейі болса, онда ^M/_P – ақшаның нақты қалдықтары деп аталады. Ақша ұсынысы M және бағалар деңгейі P тіркелген деп есептесек, онда ақшаның нақты қалдықтарының ұсынысы да пайыз мөлшерлемесінен тәуелсіз дейміз, яғни:
(4.8)
Ақшаның нақты қалдықтарына сұраныс

Ү шығарылым көлемінен тікелей, ал r пайыз мөлшерлемесінен кері тәуелді.

(4.8.1)
Бұл арақатынас і пайыз мөлшерлемесі мен Ү табыстың тепе-теңдік мәндерінің арасындағы байланысты ашады. Бұл тәуелділіктің Ү–r диаграммасындағы графигі LM қисығы деп аталады. LM қисығының геометриялық құру тәсілі 4.3-суретінде келтірілген.

4.3-сурет. LM қисығын құру:а) ақша нарығы; ә) LM қисығы
LM қисығы – ол ақша нарығындағы тепе-теңдік қисығы. Ол ҰБ ұсынған М ақша жиыны көлеміндегі ақшаға сұраныс функциясын қанағаттандыратын Ү пен r барлық үлестірім­дерін тіркейді. LM қисығының барлық нүктелерінде ақшаға сұраныс олардың ұсынысына тең. LM термині бұл теңдікті түсіндіреді (Liquidity Preference = Money Supply).
4.3а суреті ақшалай нарықты көрсетеді: табыстың Ү1-ден Ү2 дейін өсуі ақшаға сұранысты арттырады, нәтижеде пайыз мөлшерлемесі r1-ден r2 дейін жоғарылайды. 4.3ә суреті LM қисығын көрсетеді: неғұрлым табыс деңгейі жоғары болса, соғұрлым пайыз мөлшерлемесі жоғары.
LM қисығының алгебралық шығарылымы келесі:
(r қатысты),
(Y қатысты).
k/h коэффициенті LM қисығының Ү осіне қатысты көлбеуін сипаттайды, ол фискалды және монетарлы саясаттарының салыстырмалы тиімділігін анықтайды.
LM қисығы жатықтау болады, егер:

1. ақшаға сұраныстың нарықтық пайыз мөлшерлемесінің динамикасына сезімталдығы (h) жоғары болса;

   
   

2. ақшаға сұраныстың ЖІӨ динамикасына сезімталдығы (k) төмен болса.

   
   

Шынайы әрекетте пайыз мөлшерлемесі әртүрлі себептер әсерінен өзгереді, оның маңыздысы – ақша-несие саясаты. Ақша-несие саясатының ықпалы. Ақша ұсынысының артуы немесе бағалар деңгейінің төмендеуі LM қисығын оңға жылжытады, және керісінше. Мысалы, а) ҰБ халыққа құнды қағазды сатты дейік. Бұл жағдайда ақша массасы азаяды да, нақты ақша массасы да азяды, нәтижесінде LM қисығы солға – жоғары жылжиды. Бұл 4.4 суретте көрсетілген;

4.4. сурет Ақша-несие саясатының LM қисығына әсері