АГГЛЮТИНАЦИЯ ( лат. agglutina-
re – қаз. желімдеу) – түбір сөздің соңы-
нан қосымшалардың тізбектеле жал-
ғану тәсілі. А. (жалғамалылық) жаңа
бейнені әртүрлі объектілердің бөлшек-
терін біріктіріп жасау тәсілі. Қиялда
анализ, синтез әдістері, агглютина-
ция, схематизация түрлі схемалар мен
суреттердің акцентировка (бейненің
типтік басты белгілерін жасау) тәсіл-
дері жиі қолданылады. Қиялдағы елес-
терді топтастырудың қарапайым тү-
рі агглютинация деп аталады. Осы
тәсіл арқылы мифологиялық бейнелер
(кентавр, сфинкс, жезтырнақ) мен түр-
лі механизмдердің, машиналардың
конструкциялары (амфибия-танк, су-
дан өте алатын жеңіл танк, аэрошана
суға қонып, ұша алатын ұшақ) құрас-
тырылады. А. тәсілі ежелгі Мысыр
елінде, сондай-ақ Солтүстік Америка
индеецтерінің өнер ескерткіштерін-
де үлкен орын алған.
АГГРАВАЦИЯ (лат aggravatio – қаз.
салмақ түсіру, ауырлату) – белгілі
бір аурудың белгі нышандарын асы-
ра бағалау. А.-ға истероидтық акцен-
туация (мінез-құлық ерекшеліктері-
нің шектен тыс айқын көрінісі) сыр-
қатына шалдыққандар, психопатия-
лық аурулар, сондай-ақ түрінен ай-
қын психикалық өзгерістер байқала-
тын егде жастағы адамдар бейім ке-
леді. А-ны қара басының қамы үшін
өзінде жоқ ауруды сылтаурату тәрізді
айла-амалдан айыра білу керек.
АГНОзИЯ (грек. а – қаз. теріс бөл-
шек +gnosis – қаз. білім) – бас миы
жоғарғы бөліктерінің зақымдану сал-
дарынан адамның қабылдауында та-
нып білу қабілетінің бұзылуы. Таным-
дық әрекеттердің (үрдістердің) көру,
есту, сипау және басқа түрлерінің
зақымдалғанын анық байқауға бола-
ды. Мыс., мидың жұлын алабы за-
қымдалса, адам өзі көріп тұрған сурет-
терінің бейнесін дұрыс пайымдай
алмайды. Оның тек жеке бөлшекте-
рін ғана қабылдайды. Ол сөйлей алса
да нәрселердің мәнді белгілерін мән-
сіз белгілерінен ажырата алмайды.
Ондай адамдардың ақыл-ойы қалып-
ты болып көрінгенімен қабылдау үр-
Достарыңызбен бөлісу: |