Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

149

сысында  да  ерекше  маңызды  орын 

алады.  Д-ның  арқасында  біздің  са-

намыз  қызметтің  түпкілікті,  шешу- 

ші  кезеңдеріне  жұмылдырылып  та-

бысты  болуын  қамтамасыз  етеді. 

Д-лар сенсорлық (тікелей қабылдау) 

және интеллектілік дағдылар болып 

бөлінеді.  Д.  –  көп  рет  қайталаулар 

арқылы  автономды  орындалуға  бе- 

йімделген іс-әрекет.

Д. – бірнеше рет қайталаулардың нә- 

тижесінде  пайда  болған  және  оның 

саналы қадағалауының қысқартылуы- 

мен  сипатталатын  жеке  әрекеттер  – 

операцияларды  орындаудың  тапта-

урын тәсілі. Д. бірнеше түрлері бар: 

перцептивті,  интеллектуалдық,  қоз- 

ғалыс және мінез-құлық дағдылары. 

Перцептивті  Д.  –  жақсы  таныс  зат- 

тардың  тану  белгілерінің  бірмезгіл- 

дік,  таптаурын  бейнелеуі.  Интел- 

лектуалдық Д. – белгілі бір сыныпқа 

кіретін  есептер  мен  тапсырмалар-

ды  шешудің  таптаурын  тәсілдері. 

Қозғалыстық Д. – таптаурын әрекет- 

тер,  жақсы  қойылған  қимыл-қоз- 

ғалыстардың  жүйесі.  Қозғалыс  дағ- 

дыларына  әрекеттің  әдетті  құралда- 

рын  таптаурын  түрде  пайдалану  да 

кіреді. Д. әртүрлі дәрежедегі жалпы- 

лаумен  –  олардың  әртүрлі  жағдаят- 

тарды  қамтумен,  икемділікпен,  тез 

жүзеге  асырылуға  даярлықпен  си- 

патталады.

Д. деңгейіндегі әрекеттер оның кей- 

бір  реттеу  компоненттерінің  көрін- 

беуімен (болмауымен) ерекшеленеді. 

Осылайша,  мыс.,  жазу  дағдысында 

оны  қалай  орындау  жөнінде  ойлау- 

дың  қажеттілігі  болмайды.  Сондық- 

тан  көптеген  үйреншікті  әрекеттер 

адаммен  автоматизацияланады  да, 

адамның саналы іс-әрекетіне күш тү- 

сірмейді. Ал оны басқа едәуір күрделі 

міндеттерді орындауға бағыттайды.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: