СЫДЫҚОВ  ӘМІРЖАН (1898-1984)

Бұрынғы  Семей  облысы  Бесқарағай 

ауданында дүниеге келген. Ә.Сыды- 

қов ұстаздық жолын сонау 1918 жы- 

лы бастауыш мектеп мұғалімінен бас-

тады. 1924 жылы Мәскеудегі халық- 

қа  білім  берудің  орталық  институ- 

тын  тамамдады.  Оның  тағылым  ал- 

ған ұстаздары А.Блонский, Н.К.Круп- 

ская  секілді  аса  көрнекті  ғалым-пе- 

дагогтар болды. Институтты бітірген-

нен кейін 1928 жылға дейін коммуна 

мектебінде,  жалпы  білім  беретін 

орта  мектептерде  істеді.  Сонан  ке- 

йін  Семейдің  губерниялық  халыққа 

білім  беру  бөлімінде  меңгерушісі 

болып  қызмет  атқарды.  1928-1943 

жылдары  Қазақ  КСР  оқу  комисса-

риатында  –  әдіскер,  ал  1943  жылы 

өмірінің  ақырына  дейін  педагоги- 

калық  ғылымдардың  Ы.Алтынса- 

рин  атындағы  ғылыми-зерттеу  инс- 

титутында  ғылыми  қызметкер,  сек- 

тор меңгерушісі, директордың орын-

басары, директоры болып істеді.

Ә.Сыдықов  республикамызда  педа- 

гогика  ғылымының  дамуына  зор 

үлес  қосты.  Оның  қазақ  мектептері 

үшін бағдарламалар мен оқулықтар, 

әдістемелік  құралдар  жасаудағы  ең- 

бегі өлшеусіз.

Оның  тұңғыш  ғылыми  мақалалары 

«Темірқазық»  (Мәскеу)  және  «Таң» 

(Семей)  журналында  жарық  көрді. 

1920-1940 жылдары оның қаламынан 

«Оқу,  жазу  туралы  психология  не 

айтады?» (Жаңа мектеп, 1929, № 10); 

«Баланың  оқуға  белсенділігі»,  «Оқу 

тәрбие  әдістері  және  бұл  жөніндегі 

бұрмалаушылықтарға  қарсы  күрес», 

(Қызылорда,  1933);  «Дағды  және 

әдет» (Халық мұғалімі, 1947, №3) т.б. 

мақалалар  туындады.  Ә.Сыдықов 

республикадағы  педагогикалық  ой-

пікір тарихын тұңғыш зерттеушілер- 

дің  бірі.  Оның  «Ы.Алтынсариннің 

педагогикалық  идеялары  мен  ағар- 

тушылық қызметі» (1949, 1966) атты 

монографиясының орны ерекше.

Ә.Сыздықовтың  сан-алуын  ғылы- 

ми-зерттеу  еңбектері  «Педагогика 

сөздігінде»,  «Үлкен  және  педагоги- 

калық  энциклопедияларда»  тағы  да 

басқа  ұлт  тіліндегі  басылымдарда