Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

(1896-1966)  –  орыс  психологі.  Пси- 

хология  ғылымдарының  докторы, 

КСРО Педагогикалық ғылымдар Ака- 

демиясының толық мүшесі. И.П.Пав- 

лов  ілімінің  негізінде  ол  диффе- 

ренциялық психология деп аталатын 

ілімді  құрды.  Автор  зерттеулерінде 

жалпы психология мен әлемдік пси- 

хология  тарихының  сындарлы  мә- 

селелері сөз болды. Негізгі еңбекте- 

рі: «Музыкалық қабілеттің психоло- 

гиясы» (1940), «Қолбасшының ақыл- 

парасаты»  (1943),  «Жеке-дара  ерек- 

шеліктердің  психологиялық  мәсе- 

лелері» (1961) т.б.

ғанда  «байқау»  немесе  «сынақ»  де- 

ген мағынаны білдіреді. Бұл термин- 

ді  психологиялық  зерттеулер  тәжі- 

рибесіне  өткен  ғасырдың  аяғында 

америка  ғалымы  Дж.Кэттел  енгізді. 

А.Бине,  Т.Симонмен  бірге  балалар- 

дың  ақыл-ой  дамуы  немесе  дарын- 

дылығын анықтау үшін өзінің жүйе- 

сін жасады. Осы кезден бастап, тест 

кең көлемде таралып және тәжірибе- 

лік мәні арта түсті. 

Тест  –  бұл  күрделі  техникалық  бе- 

йімделуді қажет етпейтін, стандартқа 

және  мәліметтерді  математикалық 

өңдеуге дайын тұратын қысқа, стан- 

дартты сынақ.

Қазір  тест  әдісі  психологияда  басқа 

әдістермен қатар қолданылады. Оның 

көмегімен  белгілі  қабілеттілікті,  ет- 

пілікті,  дағдыларды  анықтауға,  же- 

ке тұлғаның кейбір сапаларын ерек- 

ше  дәл  сипаттауға,  белгілі  бір  сала- 

ға,  жұмысқа  және  мамандыққа  жа- 

рамдылық  деңгейін  анықтауға  қол- 

данылады.  Тесттің  белгілі  дәрежеде 

диагностикалық  құндылығы  –  негі- 

зіне  алынған  ғылыми  эксперимент-