Қ. Т. Сапаров г.ғ. д., С. Торайғыров ат
жүктеу/скачать 5,58 Mb. Pdf көрінісі
|
| №6 Зертханалық жұмыс
9-тапсырма. Берілген топографиялық картадан нүктелердің географиялық координаталарын табу (7-кесте). 7-кесте Нұсқа У-34-37-В-в-4 (Снов) картасы бойынша 1 Кірпіш зауыты (6613) 2 167,2 белгісі (6711) 3 Орманшы үйі (6611) 4 Су диірмені (6613) 5 Триангуляция пункті (6812) 6 171,3 белгісі (6713) 7 Орманшы үйі (6713) 8 Су диірмені (6611) 9 140,9 белгісі (6513) 10 Құдық (6513) 11 131,4 белгісі (6511) 12 Триангуляция пункті (6411) 13 129,4 су бетінің белгісі (6411) 14 Омарта (6512) 15 Телемачта (6413) 16 Семафор (6414) 17 Жеке жатқан тас (6613) 18 Су қыспақты мұнара (6413) 19 Белый (6513) 20 Шіркеу (6510) Тапсырманы орындауға арналған ұсыныстар. Кез келген топографиялық карта рамкамен шектелген, олардың қабырғалары меридиандар мен параллельдер болып табылады. Меридиандар мен параллельдердің бейнеленуі картографиялық тор деп аталады. Меридиандардың полюстерге қарай жақындасуы нәтижесінде олар трапеция пішінді болады. Бұл трапециялардың жер бетінде орналасуына байланысты олардың әрбір бұрышының географиялық координатасы беріледі. Мысалы, У-34-37-В-в (Снов) картасының координаталары 54 0 45’ с.е., 18 0 00’ ш.б., 54 0 40’с.е., 18 0 07’30’’ш.б. Географиялық координаталарды одан да дәлірек анықтау үшін топографиялық картада минуттық рамка беріледі. Олардың қабырғалары ішкі рамкаға параллель болып келеді. Ол өз ішінде ендігі мен бойлығы бойымен минуттық және он секундтық бөліктерге бөлінген. 139 Қандай да бір нүктенің географиялық координатасын анықтау үшін келесі шарттарды орындау керек. Шеткі және астыңғы (үстіңгі) минуттық рамкаға перпендикуляр етіп А нүктесі арқылы меридипн және параллель жүргіземіз. Нүктенің ендігін анықтау үшін ендігі 54 0 40’ тең оңтүстік рамкадан бастап нүктенің параллелімен қиылысуына дейін минут пен секунттарды санаймыз. Біздің жағдайымызда ол бір минут (бір толық минуттық бөлік), 10 секунд (бір толық он секундтық бөлік) және бірнеше секундқа тең. Қалған секундты анықтау үшін он секундтық бөлікті және а параллеліне дейін арақашықтықты миллиметр есебімен өлшеп алу керек. У-34-37- В-в (Снов) картасында бұл өлшемдер 12 және 3,6 м-ге тең. Осыдан пропорция құрастырсақ: мұндағы х-анықталып жатқан бөліктің өлшемі (секунд есебімен). Пропорцияны шеше отырып, х = 4 жауабын аламыз. Осыдан анықталғын өлшемдерді қосамыз да, А нүктесінің ендігін табамыз: φ А = 54 0 40’ + 1’ + 10’’ + 4’’ = 54 0 41’14’’с.е. Дәл осындай тәсілмен нүктенің бойлығын да анықтаймыз. жүктеу/скачать 5,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|