Қ. Т. Сапаров г.ғ. д., С. Торайғыров ат


Ғылыми анықтамалық атластар



Pdf көрінісі
бет126/151
Дата07.01.2022
өлшемі5,58 Mb.
#19097
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   151
Ғылыми анықтамалық атластар 
Территорияға ғылыми дәл сипаттамамен толық мағлұмат беретін 
күрделі  картографиялық  шығармалар.  Әдетте  ол  көп  томдық  болып 
шығарылды.  Территория  жайлы  жүйелі  мағлұмат  береді.  Әдетте  ол 
ғылымдар  әкісшіліктер  жоспарлау  органдары  үшін  маңызды. 
Мұхиттар  атласы  көп  томды,  алғашқылары  1971  жылы,  1977  жылы 
және  1980  жылы  жарық  көрген.  Дүниежүзінің  физтгеогрфиялық 
атласы  1964  жылы  дүниежүзінің  қар  мұздақ  ресурстар  атласы 
1997 жылы шыққан.  
Ресей  және  дүние  жүзілік  картографияның  көрнекті  шығанмасы 
«табиғат және дүние жүзі ресурстары» деген атласта. Ол 1999 жылы 
Ресейдің  ғылыми  академиясы  мен  құрылды.  Осы  атласты  шығару 
үшін 300-ге тарта мамандар 10 жыл жұмыс істеді. Екі томдық атласта 
қазіргі кезеңдік ғылыми өңделген картографиялық материалдар біздің 
планетамыздың  географиясы  мен  геологиясы  жайлы  толық  мағлұмат 
береді.  Оған  сонымен  қатар,  Минерология,  топырақтану,  метеорология 
және  климотология  экология  биология  медициналық  негография 
ендірілген.  Атластар  космостық  фотосуреттерге  географиялық 
сипаттамаларға  толы.  Танымал  атластар  көпшілік  оқырмандарға 
арналған. Бұл атластарды оқу үшін арнайы білімнің қажеті жоқ. Олар 
оқушыларға 
туристерге 
өлкетанушыларға 
аңшыларға 
балық 
аулаушыларға орналасады. Сондықтан атластарға табиғат, экономика 
карталарының  тек  негізгілері  ғана  ендіріліп  тарихи  ескерткіштер 
туристік  маршруттар  көрнекті  жерлер  жайлы  мағлұмат  ендірілді. 
Мұндай тортарға мектеп-өлкетану атластары жатады. Ол туған өлкесін 
зерттеген  оқушыларға  өлкетанушымен  чаяхатшыларға  арналады.  Оқу 
атластарының  тобы  ерекше  бөлінеді:  Бастаушы,  орта  жоғарғы 
мектептерде  оқуға  арналады  мұндағы  карталар  мектептердегі  оқу 
бағдармаларына байланысты құрылды. Соңғы жылдары туристік және 
жол  атластарды  сұранысқа  иеленеді.  Ол  автокөлік  жүргізушілеріне 
спортсмендерге  саяхатшыларына  қажет.  Онда  туристік  обьектілер, 
автомобиль  және  темір  жол  кемпинг  және  мотелдер,  жаяу  жүру,  су 
және  тағы  басқа  маршруттар  көрсетіледі.  Ерекше  топқа  әскери  және 
әскери  тарихи  атластар  ендірілді.  Олар  әскер  мен  флоттың  жоғарғы 
командованиесіне арналады. Олар жұмыс істеуге ыңғайлы көркемдеу 
бойынша қатаң әскери географиясымен тарих бойынша анықтамалық 
материалдарға  толы  дүниежүзі  экономикасы  және  табиғаты  жайлы 
ақпараттарға  толы  жалпы  топография  мен  астрономия  жайлы  ірі 
қалалар  мағлұматтарды  ендірген.  Атластарды  басқа белгілері  бойынша 


 
119 
жүктеуге  болады.  Стол  форматындағы  атлас  тор  үлкен  форматтар, 
оларды  тек  стол  үстінде  ғана  ұстап  көруге  болады.  Көптеген 
атластарды кітап форматында ыңғайлы етіп жасайды. Сонымен қатар 
кіші  қалта  және  атластар  шығарылып  соңғысы  полиграфиялық 
көркемдігі  үшін  жоғары  бағаланады.Әдетте  атластарды  брошдра 
төрінде  түптейді.  Атлас  карталарының  өзара  салыстырылып  бір-
бірімен тірлестіріп көруге ыңғайлы етіп жасалды. Мұндай атластарға 
қосымша карталарды шығару керек. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   151




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет