Таулар: Аппалач, Орал, Кавказ, Альпы, Кордильер, Анды, Гималаи, Атлас, Памир, Үлкен Суайрық жотасы. Жазықтар: Шығыс Еуропа, Бразилия таулы үстірті, Амазония ойпаты, Ұлы жазықтар. Жанартаулар:Везувий, Гекла, Килиманджаро, Котопахи, Орисаба, Ключи шоқысы.
Қолдану:
бұл құбылысты қандай теория арқылы түсіндіруге болады
* Олардың қажымас әрекеті нәтижесінде Жер бетінде алуан-түрлі рельеф пішіндері басым болып келетін ғажайып «сәулеткерлерді» атаңыз
*«Климат» сөзі «клима» - «еңістік» грек сөзінен шыққан. Күн сәулелерінің еңістік бұрышы климатқа қандай әсері бар?
* Шұңғымалар қалай пайда болады
* Неге Австралияның көп өзендері материктің шетінен ортасына қарай ағады?
Синтез
*Бұл қай ел?
«Бұл ел үш жарты шарда жатыр. Құрлықтың 13% алады және ауданы бойынша Антарктида мен Австралиядан үлкен. Бұл елдің тұрғындары жаңа жылды 11 рет қарсы алады. Оның шекарасы экватордан 1,5 ұзын
Бұл қай ел? Ол қайда орналасты? Неге оның тұрғындары жаңа жылды 11 рет қарсы алады?
*Бұл қай теңіздер?
теңіздерді бұғаз қосады. Біреуінің тереңдігі 2211м., ал екіншісінің тереңдігі 245,5 есе кіші. Екіншісінің ауданы біріншіден 11 есе аз. Біріншісінде 200м-ден төменде тіршілік жоқ, ал екіншісінде барлық қабаттарда тіршілік мекен еткен
*Өзендерді атаңыз.
олардың алабы Австралия ауданының 2/3 дерлік құрайды. Олар бірдей табиғат зоналарын кесіп өтеді, бірдей қоректенеді және орасан зор гидроэнергия қорына бай. Мұхитқа құйылар сағасында біреуі кең әрі ұзын шығанақ құрайды, екіншісі кең дельта құрайды. Біреуі елдегі ең ұзыны, ал екіншісі ең үлкен алапқа ие.
* Бұндай жазба қай жерде жазылуы мүмкін: «Біз екі жарты шарлардың шекарасында, Үнді мұхитынан шамамен 500 шақырымдай қашықтықта орналастық. Оңтүстікте зәулім сөнген жанартау асқақтаған. Оның қарлы шыңына қарап, осыдан не бары 1000 шақырым ғана қашықтықта әлемдегі ең үлкен шөл орналасқанына тіпті сене де алмайсың
* Саванналар қай материктерде кездеседі? Ол қандай табиғат зонасы және қандай климатта қалыптасады?
Синтез
Мамандарды есептеуі бойынша қалыңдығы 3 км Антарктиданың мұз жамылғысын еріту үшін Жердің орта температурасын 2.50С-қа көтеру керек. Көп миллиондық қалаларда температураның өзгерістері әлден байқалады. Қалаларда ауа температурасының жоғарлауы немен байланысты? Ол жалпы атмосфера циркуляциясына әсер етеді ма? Өз ойыңызды білдіріңіз
Себеп-салдарды іздеуге және ашуға арналған
Аралдың картасындағы А, В, С, D әріптерімен берілген елді мекендердің қайсысында жауын шашының ең аз мөлшері түседі? Жауабыңды дәйектеңіз. Оған екі дәлелден кем келтірмеңіз.
