0 сынып 10. В. Қазақстан Ұлы Отан соғысынан кейінгі жылдарда
жүктеу/скачать 203,6 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КСРО Жоғарғы Кеңес
- 15-тақырып.Қазақстандағы әлеуметтік-демографиялық процесстер Қазақстан көші-қон экспансиясының келешектегі күшеюі Ұлы Отан соғысы
- 54696 поляк, 3569 – латыш, 808 –литвалықтар
- 1957 ж. шешен және ингуш халықтары
- 1954-1962 жж. Қазақстанға 2 млн.-ға
- 1959 ж. республиканың
- 62%), украиндықтар – 105 мың (16%), татарлар – 85 мың (79%), өзбектер – 33 мың (32%), белорусстар – 76 мың (3,4 рет), ұйғырлар - 24,4 мың (69%), басқалар - 311 мың адамдар (2,6 рет)
- . Орыстар, украиндықтар, белорусстар
| Терминологиялық сөздік:
Көппартиялы жүйе - үкіметтік институттардың қызмет етуіне ықпал ету үшін екіден көп партиялар мықты ұйымдастырылуы мен ықпалға ие болатын жүйе Қайта құру бағыты - 1985 жылы сәуірде КОКП ОК-тың пленумында әлеуметтік, экономикалық дамуды жеделдету мәселесіне сәйкес экономикалық құрылымды қайта құру бағыты жарияланды. М.С.Горбачев саясатының ұрандары: жариялылық жеделдету, қайта құру. КСРО Жоғарғы Кеңес - іКСРО жоғарғы заң шығарушы органы - Сұрақтар: “Қазақ КСР-нің тіл туралы заңы” қашан қабылданды? Азат” азаматтық қозғалысының негізгі мақсаты? Қазақстан социал-демократиялық партиясы қашан құрылды? «Невада-Семей» қозғалысын кім басқарды? 15-тақырып.Қазақстандағы әлеуметтік-демографиялық процесстер Қазақстан көші-қон экспансиясының келешектегі күшеюі Ұлы Отан соғысы кезеңінде және одан кейін де республиканың ежелгі тұрғындар мүддесінің зарарына және мигранттардың салыстырмалы салмақтардың күшеюімен жалғасты. Соғыс жылдарында Қазақстанға көші-қон ағыны күшейді. Ел тұрғындарының батыс аймақтарынан Қазақстанға көшірілген 536 мың адамнан басқа көптеген халықтар жер аударып жіберілді, олардың автономдық білімдері алдын ала жойылды. Салмақты жер аудару қарсаңында 1939 ж. санағы бойынша Қазақстанда 54696 поляк, 3569 – латыш, 808 –литвалықтар және т.б. өмір сүрді. 1941 ж. тамызда Қазақстанға 349713 адам көшірілді, немістердің жалпы саны 441713 болды. 1944-1945 жж. Қазақстанға қалған немістер саны көшірілді. Бұдан басқа Қазақстан аумағында және елдің т.б. аймақтарында неміс және жапон әскери тұтқындары жұмыс істеді, олардың жалпы саны 2,5 млн. адам болды. 50-шы жылдары әскер тұтқындардың отанға оралуы аяқталды. 1944 ж. ақпанда Орта Азия және Қазақстанға шешендер мен ингуштар, наурызда – балқарлар, қарашада – түрік-месхетиндер, сонымен қатар крым татарлары, қарашайлар және т.б. халықтар күшпен көшірілді. 1957 ж. шешен және ингуш халықтары автономиясын қалпына келтіргеннен кейін олардың Солтүстік Кавказға оралуы басталды. Қарашай, балқарлар, калмыктардың қайтарылуы қарқынды түрде жүрді. Соғыстан кейін 50-шы жж. ортасына дейін Қазақстанға ұйымдастырылған қоныс аударылуы әлсіз жүрді. Республикаға аса ірі көші-қон ағыны тың және тыңайған жерлерді игеруіне байланысты өтті, ол уақыт бойынша ірі өнеркәсіптік құрылыстарына сәйкес келді. Тың және тыңайған жерлерді игеру үшін 1954-1962 жж. Қазақстанға 2 млн.-ға жуық адам, негізінен елдің еуропалық бөлігінен келді. Республикааралық ұйымдастырылған жұмыс күшін жинау бойынша өнеркәсіп, құрылыс және көлік үшін 1954-1965 жж. 0,5 млн. шамасында адам келді, бұл республиканың ұйымдасқан жинағы бойынша 80% құрады. Жұмысшылардың көбі Украина, Белоруссия, Молдавия және Литвада жиналды. Бұл бір жағынан ежелгі тұрғындар саны, екінші жағынан шеттен келіп орныққандар арасындағы алшақтықты күшейтті. 1959 ж. республиканың тұрғындары 9294741 адамды құрды, яғни соғысқа дейінгі санын 1,5 есеге асырды. 20 жыл ішінде (1939-1959 жж.) қазақтардың саны 474 мың, орыстар – 1523 мың (62%), украиндықтар – 105 мың (16%), татарлар – 85 мың (79%), өзбектер – 33 мың (32%), белорусстар – 76 мың (3,4 рет), ұйғырлар - 24,4 мың (69%), басқалар - 311 мың адамдар (2,6 рет) саны өсті. 1939 ж. немістердің саны 92379 адам болғаны белгілі, ал 1959 ж. 659658, әзрбайжандар – 12 мың және 38 мың адам болды. Корейліктердің салыстырмалы салмағы осы уақыт ішінде 0,8%-ға, абсолюттік төмендеуі кезінде 22 мың адамға төмендеді. 1970 ж. 40%-ға көбейіп, Қазақстан халқын 13 млн. адам құрды, оларда қазақтар саны 4234 мың (32,6%), орыстар – 5522 мың (42,5), украиндықтар – 933 мың (7,2), немістер — 858 мың. (6,6), татарлар — 288 мың (2,2), өзбектер — 216 мың (1,7), белорусстар — 198 мың (1,5), ұйғырлар — 121 мың (0,9), корейліктер — 81 мың (0,6), әзербайжандар — 58 мың (0,4), басқа ұлттар — 498 мың болды. Орыстар, украиндықтар, белорусстар 1939-1970 жж. абсолюттік көпшілікті құрды. Дегенмен, 1959-1970 жж. қазақ халқының демографиялық дамуында бетбұрыс пайда болды. Оған көптеген факторлар қатары әсер етті: салыстырмалы жоғары табиғи өсуі, көші-қон экспансиясы тиімділігінің төмендеуі, теріс көші-қон айырмасы. Нәтижесінде қазақтардың жалпы санының ғана емес, сонымен қатар республика тұрғындары құрамындағы салыстырмалы салмағының бұлжымайтын өсу тенденциясы көзделді. Соңғысы төңкеріске дейінгі уақытта, ал 1897-1959 жж. 81,8-ден 30%-ға дейін үздіксіз құлады. Қазақтардың абсолюттік саны республикада 1959-1970 жж. 1446,9 мың адамға, яғни 51,9%-ға өсті. Сонымен қатар ХХ ғ. 60-шы жылдары қазақтардың салыстырмалы тез табиғи өсуі үшін және өзінің этникалық аумақта аса көп халықтың болашағына айналуы үшін негіздері салынған. 1970 ж. негізгі этностардың кенеттену деңгейіндегі алшақтық қысқарды. жүктеу/скачать 203,6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|