3. Қоршаған орта факторларының мутагенділігін зерттейтін әдістер. Әсемгүл
Қазіргі кезде мутагенділікті бағалау мен анықтаудың 100-ден астам әдістері бар.
Индикатор ретінде микроорганизмдер, сүтқоректілер мен in vitro адамның клеткасы, өсімдіктер, жануарлар алынады.
Мутацияның барлық түрлерін анықтауға арналған универсалды әдіс жоқ. Осыған байланысты мутагенділікті зерттеу үшін мутацияның әртүрлі санаттарының индукциясын тіркеуге мүмкіндік беретін бірнеше әдістер қолданылады.
Скринингті тест- жүйелер қатарына мутагенділік индикаторы ретінде микроорганизмдер пайдаланылатын әдістер жатады.
Скрининг барысында табылған мутагендер in vitro және in vivo сүтқоректілерінің клеткасында генетикалық бұзылулардың индукциясын ескеруге мүмкіндік беретін тест жүйелердегі жан жақты зерттеулерге әкеледі.
Эймс тесті әртүрлі елдердегі скринингтік бағдарламалардағы басты әдістердің бірі болып табылады, және ол қосылыстардың көп мөлшерін салыстырмалы түрде тез болжауға,сонымен қатар олардың арасынан адам үшін мутаген болып табылатынын іріктеуге мүмкіндік береді.
Әдістің басты қағидасы мутантты бактерия жасушалары, ауксотрофтарды зерттелетін заттың қатысуымен өсіруге негізделген. Ауксотрофты деп мутация нәтижесінде биосинтезі бұзылған метаболиттердің қосылуынсыз аз қоректік ортада өсуге қабілетсіз бактериалық немесе басқа жасушаларды атаймыз.
Эймстың классикалық тестінде көбінесе Salmonella typhimuriumжасушасын қолданады, олар амин қышқылы бойынша ауксотрофты, олардың ауксотрофтылығы жалғыз нүктелік мутацияның нәтижесінде туындайды
SOS-хромотесті
Бұл тест мутациялық процестің механизмі туралы заманауи көріністердің негізінде қаланған
E.coli жасушасында SOS-жауап өзіне ДНҚ-ның зақымдалуы немесе оның синтездерінің тоқталуына жауап ретінде индуцирленетін қызметтерді біріктіреді.
