Қайта өрлеудегі антропоцентризм мен гуманизм Жаңа заманда адам мәнін зерде, ойлау және рационалдылықта екенін пайымдады. Декарт мысалға, жанның айқын мазмұндылығын сана деп есептеді. Кант болса оған таным қабілетін қосты. Танымды сезім, пайым, зерде үштігі ретінде түсіндірді.
Философиялық плюрализм
Марксизм (еңбек), позитивизм (ғылым), феоменология (таза сана), герменевика (түсіну), аналитикалық философия (тіл), Руссо мен Ницше адам баласының барша проблемасын оның ақыл-ойының дамуынан көрді. Экзистенциалистер мен постмодернистер адамға қатысты проблемаларды оның ішкі жан-дүниесі мен қоғам арасындағы қайшылақтан көрді.
Бейсаналық
Фрейд адамды бейсаналы тіршілік иесі деп есептейді. Фрейд жеке бесаналықты ашу кезінде адам өмірінде маңызды рөл атқаратын сана емес, бейсаналық деп есептеді.
Сананы Жоғары мен, Мен және Ол қабаттарынан тұратынын айтып, қоғам, адам табиғатын түсіндіруде осы методологиясын ұсынды. Мәдениет бейсаналық жасырын қалауларды басу арқылы сана аймағына ауыстырады деп есептеді.
СИДДХАРДХА ГАУТАМА
СИДДХАРДХА ГАУТАМА
(б.д.д. 623-544 жж.)
КОНФУЦИЙ
КОНФУЦИЙ
(шамамен б.д.д. 551-479 жж.)
«Адамгершілік деген не? – Адамдарға махаббат. Білім деген не? – Ол адамдарды білу.
Бесіншісі – адамдарды басқаруға мүмкіндік туғызады»
Конфуций
Конфуцийдің «Мен жаңадан ештеңе ойлап шығарғам жоқ, мен небәрі ескіні бүгінге жалғастырушымын» деген пікірі бар.
Яғни Конфуций – жаңаны негіздеуші. Бірақ бұл жаңа – көненің жаңғыруы, өңделіп, жетіліп, жүйеленіп, өзгеше қалыпқа түсуі. Мұндағы сыпайылық – өзін кеміту емес, көтермелеу, барлығы көне дәстүрден, ұлттық арнадан бастау алады дегенге меңзеу .
