Орта палеолит (мустье) кезеңдерін қамтитынескерткіштер — Оңтүстік Қазақстан, Сарыарқамен Солтүстік Балқаш жерлерінен табылғанболатын. Оңтүстік , табылған қарулар түрі: қысқаштар, өткірұштар, қашаулар.
Жоғарғы палеолит заттары жер бетінен және қазбабарысында табылған кремниден жасалған қаруларекені байқалады, үлкен қызығушылықты, әсіресе, Қаратаудағы Ш. Уалиханов тұрағынан табылғанматериалдар береді. Олардың ішінде, табылған еңүлкен олжасы өткірұштардың, қашаулардың, нуклеустердің және қысқаштардың жиынтығыболып есептелінеді
2.Қазақстан аумағында тас дәуіріндежартасқа сурет салу өнері петроглифтер(Мыңшұңқыр,Өлеңті, Еңбек,Тесіктас,Шатыртас,Ақбидайық,Ақбауыр,Баянжүрек) Петрогриф–тақтатас, жартастарға салынғансуреттер, бейнелер. Ежелгі Петроглифтер соңғыпалеолиттің ақырында пайда болды. Кейінгіголецендік тарихи-мәдени кезеңдерде (мезолит, неолит, қола дәуірі, темір дәуірі, т.б.) қоғамдағыөзгерістерге байланысты дамыды. Мұндай суреттерШвеция мен Норвегия (Богуслен, Таннум), Солтүстік Италия (Велкамоника), Португалия мен Испания жерлерінен, Солтүстік Африкадан Араб жарты аралынан табылған. Жартас суреттеріҮндістан мен Пәкстан, Қытай, Корея мен Жапонияда да бар. Америка құрлығында жартасөнерінің ескерткіштері Канада, АҚШ, Аргентина, Чили мен Бразилияда кездеседі. Олар Австралиядада көп.
Мұның өзі Петроглифтар жалпы адамзатмәдениетінде маңызды құбылыс болғандығынайғақтайды. Қазіргі ТМД елдерінің жерінен де Петроглифтер көптеп табылған. Олар Кавказда, Орталық Азияда, Сібірде, Орал-да, Қиыр Шығысташоғырланған. Ескерткіштердегі суреттер сан алуантәсілдермен шекіліп, бедерленген. Әр өңірдегімұндай өнер өнер туындылары тас ғасырынанкейінгі орта ғасырларға дейінгі адамдардыңшаруашылығынан, тұрмыс-салты мен жолоралғыларынан, дүниетанымынан, хабар береді. Суреттер қызыл охрамен және тастың бетінқашап, шекіп салу тәсілдерімен түсірілген. Соңғытәсіл көп жерлерде кеңінен пайдаланылды. Қазақстанда 200-ден астам жартас суреттерініңшоғырланған орындары белгілі болып отыр. Солардың ішінде жан-жақты зерттеліп, ғыл. Айналымға түскендері: Ақбауыр, Арпаөзен, Баянжүрек, Ешкіөлмес, Қаратау, Қойбағар, Майдантал, Мойнақ, Таңбалы, Теректі-Әулие, т.б.
