1 билет Қазақстанның өсімдік ресурстарының қазіргі жағдайына сипаттама беріңіз
жүктеу/скачать 0,62 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.Ауа қозғалыстарының өсімдіктер үшін маңызын сипаттаңыз. Ауаны ң қозғалысы.
- 3.Көгалдандыру және фитомелиорациялық өсімдік ресурстарына талдау жасаңыз.
| Иттертұқымдасы (лат. Canidae) — сүтқоректілердің жыртқыштар тұқымдасы. Дене тұрқы 18—22 см-ден 160 см-ге дейін. Тұқымдасқа 14 туыс тармағын құрайтын 35-тей биологиялық түр кіреді. Барлық құрлықтарда кең таралған(Антарктидадан басқа). Олар жыртқыш аңдар болыптабылады және үй иттері, қасқырлар, түлкілер, шибөрілерден тұрады. Олардың ықшам денелерін жүн басқан. Олардың олжаны ұстап алуғажәне шайнауға арналған мықты тістері бар.
Иттер тұқымдасы түрлі орталарда тіршілік етеалады. Шибөрі – қасқырдан кішірек. Ол шығыс жартышарғажақын өмір сүреді.Иттер тұқымдасына жататынсүтқоректілер иіс пен дыбысқа аса сезімтал, тамашааңшылар болып табылады. Олар, әдетте, тышқандарды, қояндарды, еліктерді, бұғыларды және басқаларды аулайды. Иттер тұқымдасының аяқтары ұзын, құйрықтары шолақ. Кейбір жабайы иттер «үйір» депаталатын топпен өмір сүреді және аң аулайды. Олартамақты бір-бірімен бөлісумен қатар, бірін-бірі жауданқорғайды. Үй иттерін адам қолға үйреткен. Оларолжаларына байқатпай келіп, тап береді. Қолға үйретілгениттерге спорттық иттер, тазылар, жұмысшы иттер, терьерлер және сәндік иттер жатады. Иттер жоғалғаннәрсені табуға өте қабілетті. Олар үй-жайды да жақсыкүзетеді. Адамдар ең жиі асырайтын иттер – бульмастиф, ши хуахуа, далматин, бульдог, пудель, ағылшын той спаниелі, неміс овчаркасы, Бостон терьері, корги, қылшық жүндіколли, ағылшын бақташысы, Йоркшир терьері, мопс, чау чау. Түлкілер, шибөрілер мен қасқырлар да иттұқымдастарына жатады. 2.Ауа қозғалыстарының өсімдіктер үшін маңызын сипаттаңыз. Ауаның қозғалысы. Ауаның қозғалысынан Атмосфераның барлық қабаттарында жел болып тұрады. Ауаның қозғалысы көптеген факторларға байланысты. Солардың ішіндегі ең бастысы -Атмосфера қабаттарының барлық жерде біркелкі жылынбауы. Мұның себебі: күн көзінің жер бетіндегі барлық ендіктерге бірдей түспейтіні; құрлықтар мен мұхиттардың бір-бірімен алмасып орналасқандығы т. б. Атмосфераның біркелкі жылынбайтыны атмосфераның жалпы циркуляциясы деп аталатын ірі масштабты ауа ағысының пайда болуына әкеп соғады. Атмосферадағы жылу және ылғал алмасу процестері атмосфераның жалпы циркуляциясына тікелей байланысты. Жалпы циркуляцияның өзі атмосфералық қысымның жер бетіне таралуына байланысты. Үнемі болып тұратын ауа ағыстары пассагтар, муссондар, циклондар, антициклондар, ауаныңзаулама ағыстары да атмосфералық қысымның барлық жерде бірдей болмауынан туады. Мұнда жел жазда шығыстан, қыста батыстан соғады. Мезосфераның төменгі бөлігінде қыста батыстан соғатын желдің жылдамдығы 80 м/сек, ал жазда шығыстан соққан желдің жылдамдығы 60м/сек. Мұнда желдің пайда болуы, стратосферадағыдай тек радиациялық факторларға ғана байланысты емес, соныменқатар динамикалық факторлардың (атмосфераның қызуданұлғайып, салқындаудан қысылуы) да әсері бар. Термосферадағы негізінен күн сәулелерінің күшеюінебайланысты пайда болатын желдің жылдамдығы 100-120 м/сек-қа жетеді. Үлкен масштабты ауа қозғалыстарыменқатар, Атмосфераның жер бетіне таяу қабатында да жергілікті ауа циркуляциясы (бриз, бора, тау-аңғарлық жел) байқалады. Атмосферадағы айналым – жер шарын қоршап тұрған бүкілауа қабатының қозғалыс жүйесі, яғни ауа массасының көлденең және тік бағытта алмасуынасебепкер болатын негізгі ауа ағындарының жиынтығы. Ауа көзге көрінбейді. Біз оны көрмейміз. Бірақ айналамызда екенін білеміз. Біз сабын көпіршіктерінұшырғанда немесе желпуішті желпігенде ауаның қозғалысын байқай аламыз. Ауа — физикалық дене. Физикалық дене заттардан тұрады. Ауа газдардың қоспасы. Оның иісі де, түсі де жоқ. Мұның себебі ауаның құрамына кіретін газдардың ішінде оттегі мен көмірқышқыл газы сендерге таныс. Ағзалар тыныс алғанда оттегін сіңіріп, көмірқышқыл газынсіңіріп отырады. Жел — ауаның қозғалысы. Атмосфера деп – біздің ғаламшарымызды жәнебізді қоршап тұрған ауа қабатын айтамыз. Жердің ауа қабығын көбінесе бесінші мұхит деп атайды. — Адамдар, жануарлар, өсімдіктер бесінші ауа мұхитыныңтүбінде өмір сүреді. Ауасыз жер бетінде мәңгі тыныштық пен бос кеңістік болареді. Егер жер ауаны жоғалтса, ол Ай секілді тіршіліксізаспан денесі болар еді. Сонда ауа деген газ, дәлірек газдардың қоспасы. 2 ғасырбұрын ғана ғалымдар ауаның көптеген газдардыңқоспасынан тұратынын дәлелдеген. Ауа қоспасындағы еңкөп газ — яғни азот 78%, оттегі — 21%, ал 1%- ы көмірқышқыл газы. Ауаның қыздырғанда ұлғаятындығын, ал салқындағанда қысылатынын 3-сыныптан білесіңдер.Ауаның тағы бірқасиеті — ол жылуды жай өткізеді. Қыста қар астындақалған көптеген өсімдіктердің үсімей қалатын себебіқардың салқын түйіршіктерінің арасында көп ауа болады. Ал қалың қар өсімдіктердің сабақтары мен тамырларынжауып жатқан жылы көрпе сияқты. Күзде көптегенаңдардың тиін, қоян, қасқыр т. б. аңдардың түлейтінінбілеміз. Жазғы жүннен гөрі олардың қысқы жүні қалыңырақжәне үлпілдек. Қалың жүн арасында ауа көбірек болады да қыстағы ауа қорқынышты емес.Қасқырдың құйрығы үлкенәрі жүні қалың. Қардың үстінде қасқыр ұйықтар алдында олөзінің тұмсығы мен аяқтарын жүнді құйрықтарымен жауыпжатады.Сұр тышқандар үлкен биік қар үйінділерініңастындағы індерінде қыстайды. Онда оларға әрі жылы, әріқолайлы. Ал, кейбір құстар құрлар мен саңырау құрлар еңкүшті аяздарда қалың қардың астына кіріп кетеді.Ауадаоттегі көп болып, көмірқышқыл газы аз болу керек. Дем алғанда біз оттегіні жұтамыз да, көмірқышқыл газыншығарамыз. Тек бір күнде адамға дем алу үшін 600 литр оттегі қажет. Ал өсімдіктер керісінше оттегін бөліпшығарады. Сондықтан өсімдіктерді планетемыздың өкпесідеп атайды. Орманның ауасы ең таза жер. 3.Көгалдандыру және фитомелиорациялық өсімдік ресурстарына талдау жасаңыз. жүктеу/скачать 0,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|