| Адиабаталық процесс деп жүйе мен оны қоршаған сыртқы ортаның арасында ешқандай жылу алмасуы болмайтын процесті айтамыз. Процесте жылу алмасу болмағандықтан Адиабаталық процессіштен жану двигательдерінде қолданады.
2 - сурет
Адиабаталық процесс Пуассон теңдеуімен сипатталады:
мұнда - адиабата көрсеткіші деп аталады.
Политропты процесс жылу сыйымдылық тұрақты болып қалатын процесс политроптық процесс деп аталады.
Политроп теңдеуі:
Мұндағы - политроп көрсеткіші деп аталады.
Жылу сыйымдылық мәндері мен политроп көрсеткіштері әр түрлі процесстерге байланысты:
- адиабата теңдеуі
- изотерма теңдеуі
- изобара теңдеуі
- изохора теңдеуі
Қарастырылған процестердің барлығы да политропты процестің дербес жағдайлары болып табылады.
Термодинамиканың 1-ші бастамасын изопроцесстерге қолдану
1. Изотермиялық процесс термодинамиканың бірінші бастамасы
Газдың изотермиялық процесінде, газға берілген барлық жылу мөлшері сыртқы күштердің жұмысына тең:
2. Изобарлық процесс термодинамиканың бірінші бастамасы
Изобаралық процесте көлемнің V1 - ден V2 - ге ұлғаюы кезіндегі жұмыс мынаған тең:
Менделеев - Клапейрон теңдеуін қолданып, мынаны аламыз:
Онда жұмыс изобаралық процессте:
Газ массасы m изобаралық процесте жылу мөлшері:
Газдың ішкі энергиясы изобаралық просесте:
3. Изохоралық процесс , газ Газ не совершает работы над внешними силами:
онда, газға берілетін барлық жылу ішкі энергияның ұлғаюына жұмсалады
Изохоралық процескт онда, ішкі энергия газдың кез келген массасы үшін:
онда,
4. Адиабаталық процесте , термодинамиканың бірінші бастамасы
Бойынша: адиабатный процесс.
3 - сурет
Адиабаталық процестің диаграммасы, 3 – сурет. Ол (P,V) координатасында гипербола болып сипатталынады. Адиабата ( PV= const ) изотермаға (PV = const) қарағанда қарағанда тіктеу болып келеді. Ол адиабаталық процесс кезінде 1 – 3 аралығында газ қысымының ұлғаюы – көлемнің азаюымен қатар температураның көтерілуімен түсіндіріледі. 1-2 адиабаттың ұлғаю кезіндегі жұмыс (штрихталған аудан) изотермалық процестен кем. Себебі, адиабаттық ұлғаю кезінде газ температурасы төмендейді, ал изотермиялық ұлғаюда температура сырттан келетін эквивалентті жылу есебінен тұрақты күйде ұсталып тұрады.
Тұйық процесс (циклдік) деп (P,V) диаграмасында цикл тұйық қисықпен сипатталатын процесті айтамыз. Мұнда 1-2 бөлігі ұлғаюға сәйкес келсе , ал 2-1 газдың сығылуы.
4 - сурет
Ұлғаю жұмысы диаграммада тұйық қисық берілген A1 ( 1a2V2V11 фигурасының ауданы ) оң: A1 0. Сығу жұмысы A2 (2б1V2V12 фигурасының ауданы ) теріс: A20. Циклдегі жұмыс А тұйық қисықтың сызған ауданымен анықталады:
Термодинамиканың бірінші бастамасынан жылу Q жұмыс А сияқты жүйемен болатын процестің функциясы болып саналады.
Тұйық процесс нәтижесінде жүйе бастапқы күйге қайтып келеді, яғни ішкі энергияның толық өзгерісі нөлге тең болады. Егер айналу процесі кезінде жүйе тек қана Q1 жылу мөлшерін алып қана қоймай Q2 жылу мөлшерін жоғалтса, онда
болады.
Тұйық процесс үшін термиялық пайдалы әсер коэффиценті – бұл жүйеде жасалған жұмыстың жүйеге берілген жылуға қатынасына тең физикалық шама:
Достарыңызбен бөлісу: | 
