№1 дәріс Кіріспе. Математиканы оқыту әдістемесінің бұлақ-бастаулары Дәріс жоспары

жүктеу/скачать 12,95 Mb.

бет	3/5
Дата	21.09.2023
өлшемі	12,95 Mb.
	#109632

1 2 3 4 5

Сан	Мәні
Сипаттамасы
	1	таяқша
	10	кісен
	100	Жіп тұзағы
	1 000	Лотос гүлі
	10 000	Сұқ саусақ
	100 000	Бақа
	1 000 000	Қолдарын жоғары көтерген адам

II. Ежелгі Вавилон
Позициялық санау жүйелері түрлерінің ең ежелгісі - вавилондықтардың алпыстық санау жүйесі.
Б.з.д. 2 000 жылдары пайда болған бұл санау жүйесі екі ғана таңбаға негізделеді, олар: 1 мен 60 сандарының таңбасы:

және 10 мен 600 сандарының таңбасы:

Мысалы, 32 саны былай жазылады:

60-тан артық сандарды таңбалауда қайтадан 1-ден 59-ға дейінгі сандардың таңбалары пайдаланылады, бірақ мұнда әрбір символ бұрынғыдан 60 есе артық мәнге ие болады. Мысалы, 83 саны былай жазылады:

.
III. Ежелгі Қытай
IV. Ежелгі Грекия
Гректердің аттикалық немесе геродиандық санау жүйесі

Сан	Мәні	Сипаттамасы
I	1	ἴος - «иос»
Г	5	πέντε - «пенте»
Δ	10	δέκα - «дека»
Н	100	һἑκατόν - «гекатон»
Χ	1 000	xίλιοι - «хилиой»
Μ	10 000	μύριοι - «мюриой»

Майялардың санау жүйелері:
.
Мұнда алғашқы 19 санды нүкте (бірдің таңбасы) мен көлденең сызықшаны (бестің таңбасы) комбинациялау арқылы жазуға болады.
V. Орта ғасырлық Үндістан
V. Ортағасырлық Қазақстан

«ӘБЖАД ЕСЕБІ»

Мұсылман математиктері сандарды таңбалаудың екі түрін қолданған:

үнді цифрлары («аркам әл-Хинд»);

2) әріптік нумерация («Абжад хисаб»).

Европалықтар олардың біріншісімен мұсылман математиктерінің еңбектері арқылы танысқандықтан, оларды араб цифрлары деп атап кетті.

Мұсылман әлемінде бұл цифрларға дейін сандарды әріптер арқылы таңбалау кеңінен таралды, ол қазақтар арасында «Әбжад есебі» деп аталады.

Мұсылмандық мектептерде сауат ашу арабтың 28 әрпін алфавиттік реті бойынша жаттаудан басталған, ол «Әліп-би» деп аталады. Оны меңгергеннен кейін шәкірттер «Әбжад есебін» оқуға көшетін болған.

«Әбжад есебі» дегеніміз - арабтың алфавиттік нумерациясына негізделген сандар математикасы.

жүктеу/скачать 12,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5