1-дәріс. Матрицалар және анықтауыштар. Анықтауыштардың қасиеттері



бет21/25
Дата28.12.2022
өлшемі2,12 Mb.
#60073
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25
Байланысты:
Лекции-АГ-каз.

Параллель көшіру ()

Анықтама 2.3. осьтік симметриясы мен көшіруінің || болғандағы композициясын сырғанай шағылысу дейде.
Егер онда .
Бұл жағдайда мен көбейіткіштерінің орналысу тәртібі ешбір рол атқармайды: егер болса, бәрі бір (8-сурет).

8-сурет
түзуін координаталардың тік бұрышты декарттық системасының осі үшін алып және координаталардың қалай алынған системасында деп алып, пен -ті табамыз. Сырғанай шағылысу түзуді түзуге түрлендіретінін және кесіндінің ұзындығын өзгертпейтінін тексеру оңай. жағдайында сырғанай шағылысу симметрияның өзі болады.

  1. Бұру ()

Анықтама 2.5. Бұрудың центрі- нүктесі және кейбір бағдарланған бұрыш берілсін. Онда нүктесін айнала бұрышына бұру деп жазықтықтың әрбір нүктесіне: 1) 2) бұрышына бұрышына тең (конгурентті ) және мен бағдарлас деген шарттар орындалатындай етіп сол жазықтықтың нүктесін сәйкестендіретін түрлендіруді айтады. бұрышына бұруды деп белгілейді. Бұру түрлендірмесінде түзу түзуге бейнеленетініне және нүктелердің арасындағы қашықтықтар сақталатынына координаталар әдісінің көмегімен көз жеткізуге болады.
Координаталардың тік бұрышты декарттық системасының басы үшін бұру центірінде алып бұрышын берілген бұрышымен бірдей бағдарлайық.
болсын. Егер бұрышын деп белгілесек, онда (9- сурет ) () бұрышының шамасы бұрышының шамасымен бірдей болады. Сондықтан:
Сол сияқты:
Ал ендеше (2)
(2) системаның теңдеулерін пен арқылы шешсек, болады. Демек, түзуінің бейнесі теңдеуімен анықталатын фигура болады.
Егер бұруды , демек, болатынын тексеру қиын емес. Мұның есептелісін оқырмандарға ұсынамыз.

5.Центрлік симметрия
Анықтама 2.6. нүктесін айнала шамасы тең бұрышқа бұруды нүктесіне қарағанда симметрия немесе центрлік симметрия дейді. нүктесінің симметрия центрі дейді.
Бұл түрлендіруде симметрия центрі- нүктесі және мен ( нүктесінің бейнесі) нүктелері бір түзуде жататыны және екендігі айқын (10-сурет).
Анықтама 2.7. Егер нүктесіне қарағанда симметрияда кейбір фигура өзіне-өзі бейнеленсе, онда нүктесі сол фигураның симметриялық центрі деп аталады.
Мысалы, шеңбердің центрі оның симметриялық центрі де болады, параллелограмның диагональдарының қиылысу нүктесі сол параллелограмның симметриялық центрі болады.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет