1 дәріс. Механикалық қозғалыстардың теориялық негіздері
жүктеу/скачать 3,36 Mb. Pdf көрінісі
|
| φ
φ φ бұрыштық орын ауыстыру қорытқы 1 2 d d d = + S S S сызықтық орын ауыстыруға сәйкес екені көрінеді. Мұның өзі 1 dφ , 2 dφ шамалар параллелограмм ережесімен қосылатынын, яғни олардың векторлар екенін, дәлелдейді. Аксиалдық векторлардың кейбір қасиеттерін еске сақтаған пайдалы. Полярлық векторларға қарағанда, аксиалдық векторлар оң координаталық жүйелер сол бағыттағы санақ жүйелеріне ауысқанда, өз бағыттарын қарама-қарсы жаққа өзгертеді. Екі аксиалдық векторлардың векторлық көбейтіндісі аксиалдық вектор болады. Сызықтық жылдамдық пен үдеуге ұқсас бұрыштық жылдамдық пен үдеу ұғымдарын қарастыруға болады. Егер dt аз уақыт аралығында дене кішкентай d бұрышқа бұрылса, d dt = (2.5.2) шамасы лездік бұрыштық жылдамдық деп аталады. Бұрыштық жылдамдық анықтамасынан оның бағыты элементар бұрыштық орын ауыстырумен бағыттас аксиалдық вектор екені туады. Бұрыштық жылдамдықтың өлшем бірлігі: рад/с. Бұрыштық жылдамдықтың уақыт бойынша туындысы – d dt = ω ε (2.5.3) бұрыштық үдеу болады. Бұрыштық үдеу де бағыты dt уақыт аралығындағы бұрыштық жылдамдық өзгеруімен бағыттас аксиалдық вектор. Бұрыштық үдеудің өлшем бірлігі: рад/с 2 . Қатты дене нүктелерінің сызықтық кинематикалық сипаттамалары бұрыштық сипаттамаларымен қарапайым қатыстар құрады. Бұл үшін 2.5.2-суретті қарастырайық. Қатты дененің А нүктесі dt уақыт аралығында модульдері ; dS υdt = φ d ωdt = (2.5.4) өрнектермен анықталатын dS , d орын ауыстырады. Есімізге dS Rd = екенін сала отырып, R = (2.5.5) сызықтық және бұрыштық жылдамдықтар арасындағы байланысты табамыз. 2.5.2 – суреттен ωr векторлық көбейтінді векторымен бір бағытта екенін көруге болады. Бұл вектордың модулі ω sin r R = . Олай болса, = жүктеу/скачать 3,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|