Бірқалыпты және бірқалыпты айнымалы қозғалыстардың осы жиі қолданылатын
анықтамалары табиғи, немесе параметрлік, зерттеу әдісіне жатады. Зерттеудің
координаталық, немесе векторлық, әдістеріне көшкенде материялық нүкте қозғалысының
сипаттамасы өзгермейді. Дегенмен, табиғи емес басқа әдістерге ауысқанда қозғалыстың
өзін сипаттағаннан гөрі, оның параметрлерінің өзгеруін сипаттаған қолайлы. Мысалы,
координаталық әдісте нүкте координаталарының өзгеруін, векторлық әдісте орын
ауыстыру векторының, жылдамдық пен үдеу векторларының өзгеруін суреттеген жөн.
Қозғалысты бейнелеудің координаталық әдісін қолданып, материялық нүктенің
бірқалыпты қозғалысының теңдеулерін табайық. Бастапқы
t
0
уақыт мезетінде нүкте
координаталары
x
0
, y
0
, z
0
болсын. Жылдамдықтың координаталар осьтеріне проекциялары
тұрақты:
,
,
.
x
y
z
const
const
const
=
=
=
Жоғарыдағы (2.4.1)-қатыстарды қолдана отырып,
dt
аралығындағы координаталардың элементар өзгерулерін табамыз:
,
,
.
x
y
z
dx
dt
dy
dt
dz
dt
=
=
=
(2.4.3)
Осы теңдеулерді интегралдау нүкте координаталарын анықтауға мүмкіндік береді:
(
)
(
)
(
)
0
0
0
0
0
0
,
,
.
x
y
z
x
x
t
t
y
y
t
t
z
z
t
t
=
+
−
=
+
−
=
+
−
(2.4.4)
Қарастырылып отырған мысалда нүктенің қозғалыс заңдары мен координаталарының
өзгеру заңдары бірдей. Бірақ мұндай жағдай үнемі кездесе бермейді.
Координаталық түрде берілген (2.4.4)-теңдеулерді векторлық және табиғи түрде де жазуға
болады:
0
,
t
= +
Достарыңызбен бөлісу: