№1 дəрісбаян тақырыбы: Психология пəні, оның міндеттері мен əдістері
жүктеу/скачать 10,08 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ғарышкерлік психология
- Медициналыќ психология
- Əскери психологияның ең басты міндеті
- Əлеуметтік психология
| Авиациялыќ психология - ұшќыштарды оќыту мен ұшу кезінде орындалатын істердің
жай – жапсарын, жалпы адам психикасының əуе кеңістігіне бейімделудегі ерекшеліктерін зерттеп, жоғары дəрежеде ысылған мамандар мен кадрларды даярлап шығару маќсаттарын көздейді. Ғарышкерлік психология – адамның салмаќсыздыќ пен əлем кеңістігінің айдынында бағдарсыз жағдайда жұмыс істеу сəтіндегі аса ќиыншылыќ жағдайлардағы психологиясын, оның шектен тыс əсерден кейінгі көңіл – күйі мен төзімділік көрсету шараларын зерттейді. Еңбек психологиясында арнайы зерттелуге тиісті күрделі тармаќтар да бар. Олар ауыл шаруашылығына ќатысты болып келеді. Медициналыќ психология – дəрігерлердің ќызметі мен аурулардың мінез – ќұлќын зерттейді. Бұл сала бірнеше тармаќќа бөлінеді, əрбір тармаќтың адам психикасын зерттеуге ќатысты маќсат – міндеттері бар. а) Нейропсихология психикалыќ ќұбылыстыр мен жоғары жүйке ќұрылысының физиологиясын жєне олардың өзара ќатынасын зерттейді; є) Психотерапия – ауру адамға психикалыќ əдіс – айла жəне емдік тєсілдер ќолдану мəселелерін ќарастырады; в) Психопрофилактика жəне гигиена адамның денсаулығы мен оны нығайтуға арналған шараларды жүзеге асыру жүйесін, оның єдіс – тəсілдерін айќындаумен шұғылданады. Əскери психологияның ең басты міндеті – азаматты ел – жұрты мен Отанын ќорғайтын ќалќан болуға психологиялыќ тұрғыдан даярлау. Мұнда жауынгердің мінез – ќұлќы мен отаншылдыќ ќасиетін тəрбиелеп ќалыптатыру жағдайлары, бастыќтар мен бағынушылар арасындағы ќарым – ќатынастар, үгіт – насихат жұмыстарын жүргізу, дұшпанға деген өшпенділік сезімдерінің оянып, оған ќарсы барлау істерін ұйымдастыру жəне соғыс техникасын меңгеру мен басќару əдістері зерттеледі. Əлеуметтік психология - адам мен ќоғам арасындағы ќатынас мəселелерімен айналысады. Бұл сала адамдардың белгілі бір негізде ұйымдасќан топтары мен кездейсоќ топтары арасындағы өзара ќарым – ќатынастағы психологиялыќ ќұбылыстардың сырын зерттейді. Ќазіргі кезде əлеуметтік психология шеңберінде мынандай үш түрлі мəселе ќамтылды: А) Үлкен, ірі топтардағы психологиялыќ – əлеуметтік жағдайлар. Бұл проблеманың ќұрамына жалпы бұќаралыќ байланыстыр: радио, теледидар, баспасөз т.б. кіреді. Əр түрлі топќа жататын адамдарға осы ќұралдар арќылы алуан түрлі хабарлар, көпшілікке тəн талғамдар, əдет – ғұрыптар мен дəстүрлер, иланулар мен сенімдер, ќоғамдыќ көңіл – күйлер жайлы əсер етудің психологиялыќ астарлары жеткізіледі. Бұған таптыќ психологияға ќатысты мəселелер, этностыќ жєне ұлттыќ психология сипаттары, дін психологиясының өзекті мəселелерін зерттеу де жатады. Є) Кіші топтардағы психологиялыќ – əлеуметтік жағдайлар. Оңашаланып тұйыќталған топтардағы адамдардың бірігуі, олардың өзара ќарым – ќатынастарының сыры мен хал – жағдайы, топ ішіндегі жетекшінің алатын орны, əр түрлі топтыќ типтері болып саналатын ассоциациялар, корпорациялар, ұжымдар, ресми жəне бейресми топтар арасындағы ќатынастар, сол топтардың шеңбері, олардың бірігуінің себептері мен маќсат – мүдделері, шоғырлану деңгейі зерттеледі. Бұл мəселеге отбасындағы ата – ана мен баланың өзара ќарым – ќатынасы, үлкендерді сыйлау сияќты да мəселелер енеді. Б) Ќоғамдағы адамның ќасиеті мен əлеуметтік – психологиялыќ орны. Азамат – əлеуметтік психологияның зерттеу обьектісі. Осы ретте олардың жоғырыда аталған топтарда ќандай рөл атќаратыны жєне соларға бейімделу ерекшеліктері де зерттеледі. Сондай – аќ, ќоғамдағы азаматтың өзін - өзі бағалай білуін, оның ұстамдылығы мен бағыт – бағдарын, табандылығы мен көнбістігін, ұжымшылдығы мен менмендігін, тұраќтылығы мен болжампаздығын зерттеуге мəн беріледі. Əрине, бұл аталған үш топќа ќатысты күрделі мəселелер єлеуметтік психологияда біріне – бірі ќарама – ќайшы не бір ќатарға ќойылмайды. Азамат пен ќоғамның тұтастығы тұрғысынан бұл мєселелер барлыќ ќарым – ќатанастардың жиынтығы деп ќарастыралады жєне адамның азаматтыќ бейнесі мен оның ішкі мєнін ашып көрсетеді. Əлеуметтік психологияның тармаќтары: этностыќ психология, ұлт психологиясы, таптар психологиясы жəне дін психологиясы əлеуметтік өмір тынысын жан – жаќты ќамтиды. жүктеу/скачать 10,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|