1. Есептеу желісі. Жергілікті есептеуіш желініѕ аппараттыќ ќўралдары.
Есептеу желісі- байланыс линияларынан ќўралєан компьютердіѕ жиынтыєы.
Байланыс линиясы желілік адаптермен, кабельдерден жјне коммуникациялыќ ќўралдардан ќўралєан. Барлыќ желілік ќўрал жабдыќтар жїйелік жјне ќолданбалы баєдарламмалыќ ќамтаманыѕ басќарумен жўмыс істейді.
Есептеу желісі компьютермен телекоммуникацияныѕ технолгияныѕ дамуыныѕ нјтижесінде ќалыптасты.
Желілерді территориялыќ белгісіне ќарай:
глобальді
локальді
ќалалыќ
деп ажыратуєа болады.
Компьютерлік желілер мјлімет алмасу їшін арнайы ќўралдармен біріккен бірнеше компьютердіѕ жинытыєы. Арнайы ќўрылєылар келесі элеменнтерден тўрады: байланыс компьютерлерінен, байланыс каналдарынан ( спутниктік, телефондыќ, цифрлік , радио байланыстан). Желі архитеуктурасы ЭЕМ - ќўру принциптерін жјне желі элементтерініѕ аппараттыќ жјне баєдарламалыќ ќамтамасыз ету жўмыстарын аныќтайды.
Желілерді јртїрлі белгілермен топтастыруєа болады, олар : компьютерлердіѕ орналсу ќашыќтыєы ; топологиялары; таєайындауєа , пайдалануєа берілетін ќызметтердіѕ тізімі, басќару принциптары, коммутация јдістері ( коммутациясыз , телефондыќ коммутация).
Компьютерлердіѕ ќашыќтыєына байланысты желілерді шарты тїрде жергілікті жјне глобальді деп бґлуге болады.
Глобальді желілер басќа глобальды желілірден, жергілікті желілерден, алыстатылєан компьютерлерден, енгізу-шыєару ќўрылєыларынан тўра алады.
Глобальды желілердіѕ негізгі тїрлері: ќалалыќ , аймаќтыќ , ўлттыќ жјне трансўлттыќ .
Жергілікті есептеуіш желі ( ЖЕЖ ) компьютерлердіѕ ресурстарын ќолдануєа мїмкіндік беретін коммуникациялыќ жїйені ќўрайды. Жергілікті есептеуіш желілерде компьютерлер бірнеше мыѕ километр араќашыќтыќта орналасќан. Жергілікті есептеуіш желілерде јдетте корпаративтік жїйелер немесе желілер деп атайды.
Компьютердіѕ желіде орнатылєан баєдарламалыќ ќамтамасыз ету ќызметѕн шарты тїрде екі топќа бґлуге болады: компьютердіѕ басќару ресурстары жјне басќа компьютерлермен мјлімет алмасуды басќару.
Компьютердіѕ ресурстарын операциялыќ жїйе басќарады.
1. Жергілікті есептеуіш желініѕ аппараттыќ ќўралдары:
1. Жўмыс станциялары- желіні пайдаланатын пайдаланушылардыѕ дербес ЭЕМ.
2. Жергілікті есептегіш желісінде серверлер желілік ресурстарды тарату ќызметін атќарады. Оныѕ ќызметін ќуатты дербес компьютер, шаєын –ЭЕМ атќара алады. Бір желіде бір немесе бірнеше сервер болуы мїмкін. Жергілікті желідегі јрбір сервер ґзіне ќосылєан дербес компьютердіѕ жўмысын басќарады. Серверге ќатысты компьютерлер жиынтыєын немесе серверге ќатысты дербес компьютерді домен деп атайды. Кей жаєдайда бір доменде бірнеше сервер болуы мїмкін. Бўл жаєдайда бір сервер негізгі ќызмет атќарса, ќалєаны кґмекші сервер ќызметін атќарады.
Компьютер серверін таѕдаудаєы маєызды параметрлер мыналар: компьютер процессорыныѕ типі; жедел жадтыѕ кґлемі; ќатты дисктіѕ кґлемі жјне типі.
3. Мјліметтерді беру линиялары- дербес компьютермен серверлерді байланыстырады. Мјліметтерді беру линиялары болып кабельдер ќолданылады. Еѕ кґп таралєан кабельдер ќатарына ґрілген жўпты кабель (кабели на витой паре) (1-сурет а))жјне коаксиальді кабель(1-сурет б)), оптоталшыќты кабель. Кейінгі кезде сымсыз желілер пайда болды олардыѕ мјліметтерді беру ортасы болып радиоканалдар саналады. Сымсыз желілерде компьютерлер бір біріне жаќын орналасады.
а) б)
1-сурет. Желілік кабельдер: а ґрілген жўпты кабель (кабели на витой паре);
б – коаксиальді кабель
4. Желілік адаптерлер-компьютерлерді кабельге ќосуєа арналады. (2-сурет).Желілік адаптердіѕ негізгі ќызметі кабельден желілік сигналдарды ќабылдау немесе тарату.
Адаптер желілік операциялыќ жїйеден мјліметтерді жјне командаларды ќабылдап, адаптерге ќосылєан кабель арќылы желіге таратады.
(2-сурет). Желілік адаптер
Ќолданылатын желілік адаптерлердіѕ негізгі їш мінездемесі бар: компьютер шинасыныѕ типі(ISA, EISA, Micro Channel ); разряды (8, 16, 32, 64) жјне желіде ќўрылатын топологиясы(Ethernet, Arcnet, Token-Ring).
Жергілікті есептеуіш желілерініѕ ќосымша жабдыќтауына тоќтаусыз ќоректену кґзі , модемдер, трансиверлер, репитерлер, сонымен ќатар коннекторлар, терминаторлар.
Тоќтаусыз ќоректену кґзі желі жўмысыныѕ тўраќтылыєын жјне серверде мјліметтердіѕ ќауіпсіздігін ќамтамасыз етеді.
Трансивер- дербес компьютерді жуан коаксальді кабельге ќосатын ќўрылєы.
Репитер- желі сегментерін байланыстыруєа арналєан.
Коннекторлар (ќосќыштар)- желілік адаптерлерді компьютерлерді жіѕішке кабельдермен байланыстыру їшін ќажет, сонымен ќатар кабельдерді бір бірімен байланыстырады.
Терминаторлар- желіні ашыќ кабельдермен ќосуєа арналєан.
Модемдер – жергілікті есептеуіш желіні немесе жеке компьютерлерді глобальді желілерге телефон байланысы арќылы ќосу ќўрылєысы.
Достарыңызбен бөлісу: |