Бақылауға арналған сұрақтар: 1.Этика дегеніміз не?
2.Этика бойынша ізгіліктің қандай түрлері бар?
3.Антикалық этикада неше мұрат анықталған?
4.Әдеп дегеніміз не?
Тақырып 3. Басшы қызметінің этикасы Негізгі сұрақтары: Ұйымның этикалық нормалары және басшы этикасы. Ұжымдағы өзара тұлғалық қатынастардың этикалық нормаларын басқару. Басшының этикалық мінез-құлық нормалары. «Қиын» басшымен өзара қарым-қатынас этикасы. 1. Ұйымның этикалық нормалары және басшы этикасы. Бүгінгі қоғам талабына сай елімізде
туындап жатқан әлеуметтік-экономикалық, мәдени өзгерістер білім мен тәрбие мәселесіне
жаңа көзқарас қалыптастыруды қажет етеді. «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясында:
«Адамгершілік» – адам бойындағы гуманистік кұндылык, әдеп ұғымы. «Кісілік», «ізгілік»,
«имандылық» тәрізді ұғымдармен мәндес. Халықтың дүниетанымында мінез-кұлықтың
әртүрлі жағымды жақтары осы ұғымнан таралады. Мінез-құлық пен іс-әрекеттерде көзге
түсетін төмендегідей адамгершілік белгілерін атауға болады: адамды қастерлеу, сыйлау,
сену, ар-ұятты сақтау, имандылық пен рахымдылық, ізеттілік пен кішіпейілділік, әділдік,
қанағатшылдық» – деген анықтама берілген.Адамгершілік принциптері әлеуметтік-
мәдени дамудың жемісі. Адам тумысында жақсылыққа да, жамандыққа да үйір емес.
Адамгершілік белгілердің қалыптасуына ерекше әсер ететін факторлар бар.Адамның
тәрбиелілігі барлық жағдайда адамның өмір шындығына қарым-қатынасынан байқалады.
Адам бойында кездесетін сыйластық, әдептілік, әділдік, шыншылдық, жауапкершілік,
түсіністік, тіл табысу, келісім, кешірімділік, кішіпейілділік, татулық сияқты қасиеттер
қарым-қатынас жасауға үйренудің негізі болып табылады. Адам баласы шынайы
махаббатпен туған елін, өскен жерін, отбасын, Отанын сүйеді, аялап, құрметтейді, оның
жақсаруына, көркейіп-гүлденуіне тікелей әрекет жасайды. Адамның тәрбиелілігі
махаббат, достық, абырой, ар-намыс, білім, әдеп, салт-дәстүр, табиғат, яғни қоршаған
дүниеге адами қарым-қатынасынан көрінеді.Адамға қатысты өмірлік қандай да бір
мәселені алсақ та қарым-қатынас ұғымы бар. Адамгершілік тұрғыдан тәрбиелілік жақсы,
жағымды қарым-катынаспен, ал адамгершілікке жат қылық, тәрбиесіздікпен, яғни
жағымсыз қарым-қатынаспен астасатыны белгілі. Сондықтан да адамдар бір-бірімен
қарым-қатынас жасау кезінде адамдық қасиеттерді құрметтеуі, қарым-қатынастың
адамгершілік нормаларын сақтауы және оны қалтқысыз орындауы, ешуақытта ренжітпеуі,
дөрекілік көрсетпеуі, ыңғайсыз жағдайға қалдырмауы, жылатпауы адамгершілік белгісін
танытады.Тәрбиенің мәнін түсіну – қарым-қатынасты ажырата білуге байланысты. Баланы
үйлесімді жеке тұлға ретінде қалыптастыруды мақсат ету – қарым-қатынасты шындық,
мейірім, сұлулық тұрғысынан бағалай білуде. Мұның өзі бір-бірімен өзара байланысты,
жеке тұлға, әрекет, қарым-қатынас сияқты тәрбиенің бөлінбес үш тірегін теңдей ұстау
керектігін көрсетеді. Балалар әрекеттерін байыту қарым-қатынасты байытуға әкеледі. Ал
бұл өз кезегінде тұлғаның прогрессивті дамуына жол ашады. Жағымсыз әрекеттер
адамгершілікке жат нәрсеге үйрететіні белгілі. Сондықтан да балаларды жағымды қарым-
қатынасқа бағыттап, үйрету жөн болады.