8)Технологиялық үдерістердің жылдамдығына анықтама беріңіз. Технологиялық үдеріс жылдамдығына әсер ететін факторлар мен арттыру тәсілдері. Шикізаттан дайын өнім алу мақсатында белгілі бір кезектесіп жүретін және бір-бірімен өзара байланысқан үдерістердің жиынтығын – химиялық-технологиялық үдеріс (ХТҮ) деп атайды. Үдерістің жүру жылдамдығы аппараттың реакциялық көлеміне, өнімділігіне және жұмыс істеу интенсивтілігіне тәуелді. Үдерісті басқаруға әртүрлі әдістерді қолдану арқылы минималды шығын жұмсай отырып, максималды өнім шығымына жетуге болады. Химиялық өзгерістің жылдамдығына әсері: Химиялық технологиядағы химиялық өзгерістердің жылдам жүруі.
Жалпы химиялық-технологиялық үдерістерге химиялық кинетиканың заңдылықтарын қолдану керек. Кез келген химиялық-технологиялық үдеріс өзара байланысқан: әрекеттесуші компоненттердің реакция зонасына келуі, реакция зонасында жүретін химиялық реакциялар, реакция зонасынан өнімнің шығарылуы сияқты сатылардан тұрады. Жылдамдық константасы реакцияның басынан бастап соңына дейінгі ауытқуларды көрсетеді.
Химиялық реакцияның жылдамдығы – бірлік фазада (гомогенді реакциялар үшін) немесе фазалардың бөліну бірлік бетінде (гетерогенді реакциялар үшін) бірлік уақытта компоненттердің моль сандарының өзгеруі.
Гомогенді процестердегі жылдамдық артуына əсер ететін факторлар: Реакцияға түсетін компоненттердің концентрациясы, қысым, температура жəне араластыруы мен катализатор
Гетерогенді процесттердегі жылдамдық артуына əсер ететін факторлар:Температура, қысым, араласу дəрежесі жəне де атап айтатыны əрекеттесуші заттардың жанасу беттік ауданы.
Жанасушы беттік ауданы сұйық жəне қатты күйде əсер етеді.
Қатты күйінде: ұсақтау, қуыстау арқылы
Сұйық күйінде: жұқа қабат жасау, тамшылар жасау, көпіршік
Технологиялық үдеріс жылдамдығына әсер ететін факторлар Әрекеттесуші массалар заңы: химиялық реакцияның жылдамдығы əрекеттесуші заттардың
концентрацияларының көбейтіндісіне тура пропорционал.
Химиялық реакция жылдамдығының температураға тəуелділігі Вант-Гофф ережесімен анықталады.
