1. I негізгі топша элементтерінің, жай және күрделі заттарының құрылысы мен қасиеттерінің салыстырмалы сипаттамасы
жүктеу/скачать 1,09 Mb.
|
1 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Физикалық қасиеттері
- Химиялық қасиеттері Барлық сілтілік металдардың химиялық қасиеттері бойынша ұқсастықтары бар.Оны біз натрий мысалында қарастырайық. Негізгі қолданыстары
|
1. I негізгі топша элементтерінің, жай және күрделі заттарының құрылысы мен қасиеттерінің салыстырмалы сипаттамасы. Сілтілік металдар І топшада орналасқан: литий (Li), натрий (Na), калий (K), рубидий (Rb), цезий (Cs) және франций (Fr)).Олардың топтық атауы - сілтілік металдар — сумен әрекеттескенде күшті негіз - сілті түзуіне байланысты қойылған . Көптеген металдардан айырмашылығы, олардың тығыздығы төмен және реактивті. Осы үлкен химиялық реактивтіліктің арқасында олар табиғатта ешқашан өзінің қарапайым түрінде кездеспейді. Физикалық қасиеттері - Сілтілік металдар күмістен тұрады, цезийден басқа алтын. Олар электр және жылу энергиясын өткізеді, сонымен қатар балқу температуралары төмен, олар атом санының өсуіне байланысты азаяды, өйткені атомдар арасындағы байланыс атом радиусы өскен сайын әлсірейді. - сілтілік металдар пышақпен немесе шпатламен кесуге жеткілікті жұмсақ. - басқа металдармен салыстырғанда олардың тығыздығы төмен. Шындығында, литий, натрий және калий суда жүзеді. - осы металдардан түзілген қосылыстар жалынмен қызған кезде, оларға тән түстер пайда болады. литий тұздары қызыл түске, натрий тұздары - сары түске, калий - күлгін түске, рубидиум - көкшіл қызыл түске, цезий - көк түске боялады. Химиялық қасиеттері Барлық сілтілік металдардың химиялық қасиеттері бойынша ұқсастықтары бар.Оны біз натрий мысалында қарастырайық. Негізгі қолданыстары Натрий тотықсыздандырғыш ретінде.Титан, цирконий және гафний сияқты металдарды алу үшін тотықсыздандырғыш зат ретінде қолданылады. Ол сондай-ақ ядролық реакторларда сұйық күйінде жылу алмастырғыш ретінде қолданылады. Калий тыңайтқыш ретінде. Өңделген калийдің көп бөлігі калий хлориді түрінде тыңайтқыштарға түседі. Литий легірлеуші зат ретінде.Металл литий алюминий мен магнийдің аэронавигациялық және аэроғарыштық қорытпаларын өндіруде легірлеуші зат ретінде қолданылады. 2. Алкандардың галогентуындылары. Изомериясы және номенклатурасы. Алынуы және қасиеттері. Мономолекулалы және бимолекулалы (SN1, SN2) реакциялардың механизмі. Реакцияның бағыты мен жылдамдығына әсер ететін факторлар. Галогеналкандардың анықтамасы:Орынбасушы радикалы бар органикалық қосылыстар: −F, −Cl, −Br немесе −I барлығы бірге галогеналкандар ретінде белгілі. Сондай-ақ бұл қосылыстарды көмірсутектердің галоген туындысы, галогенденген көмірсутектер немесе алкилгалогендер (фторидтер, хлоридтер, бромидтер немесе йодидтер) деп те атайды. Химиялық белсенді болғандықтан, галогеналкандар органикалық синтезде кең қолданылады. примеры галогеналканов:
Классификация Молекуладағы галоген атомдарының саны бойынша моногалоалкандар, дигалоалкандар және т.б. бөлінеді, сонымен қатар бірнеше галогені бар қосылыстар үшін полигалоалкандар жалпы термині қолданылады: пропилхлорид 1,1-дибромпропан 1,2,3,4-тетрахлорбутан моногалогеналкан дигалогеналкан полигалогеналкан Алынуы.
Алкендердің гидрогалогенденуі: Алкиндерді гидрогалогендеу, геминальді дигалоалкандарды алу: Алкендерді галогендеу, вицинальды дигалоалкандарды алу: Спирттен алу: Химиялық қасиеттері 1.Сілтілік гидролиз Ол сілтінің сулы ерітіндісімен жүзеге асырылады, спирттер түзіледі: 2. Дегидрогалогендеу 3. Вюрц реакциясы 4. Фридель-Крафтс реакциясы 5.Мейер реакциясы Қаныққан көміртегі атомындағы нуклеофилді орын басу реакциясы екі механизммен орындалады Нуклеофилдік орын басу реакцияларын шартты түрде SN – символымен белгілейді. Схема түрінде бұл реакциялар мынадай теңдеумен өрнектеледі. R :X+Y- > R: Y + X-. Мұндағы R - көмірсутек ракикалы X - электроноакцепторлы топ Y- нуклеофилді агент Бірінші ретті спирттердің бірінші ретті галогентуындылардан түзілуі бимолекулалық механизм ( SN2 ) бойынша жүреді. Мысалы: СН3-СН2-СІ + NаОН ----> СН3-СН2-ОН + NаСІ Реакцияның механизмі:НО- + СН3-СН2-СІ---->НО-...СН2---СІ --->НО–СН2–СН3 + СІ- Мономолекулалық нуклеофильдік реакция (SN1) үшінші ретті алкилгалогенидтерде және спирттерде орындалады, мысалы : (СН3)3С-СІ + НОН ---> (СН3)3С-ОН + НСІ Қаныққан көміртек атомында жүретін нуклеофилдік орын басу реакцияларының кинетикасын зерттеу көптеген белгілі реакциялардың екі типке бөлінетінін көрсетті. Бірінші типті реакцияларға-SN1 – мономолекулалы орынбасу реакциялары жатады, бұл реакциялардың жылдамдығы тек субстраттың концентрациясына ғана байланысты болады . Екінші типті реакцияларға-SN2 – бимолекулалы орын басу реакциялары жатады, бұл реакциялардың жылдамдығы субстраттың да, реагенттің де концентрацияларына байланысты болады . жүктеу/скачать 1,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2