7
Бірақ,
z
b
z
а
,
, … – қатысты көлемдік концентрациялар.
Оларды
A, B,
… арқылы
белгілеп, мына теңдеулерді шығарып аламыз:
B
RT
p
RT
b
p
b
Bp,
b
p
A,
RT
p
RT
a
p
a
Ap,
a
p
.
Мономолекулалық процесті қарастырайық:
A
RT
p
k
RT
a
p
k
ka
dt
dm
,
яғни, бұл кездегі ауысу жылдамдығы қысымға тура пропорционал:
dt
dm
~
p.
Бимолекулалық реакция үшін
AB
RT
p
k
kab
dt
dm
2
,
Яғни,
dt
dm
~
p
2
– реакция жылдамдығы қысымның квадратына тура пропорционал.
Сәйкесінше тримолекулалық реакция үшін мынаны аламыз:
AB
С
RT
p
k
dt
dm
3
(12)
және
dt
dm
~
p
3
.
Осыдан
ν
–
нші ретті реакция үшін мынау шығады:
dt
dm
~
p
ν
.
Ауысу жылдамдығының қысымға тәуелділік сипатына
байланысты реакцияның реті
туралы айтуға болады. Қысымдағы дәреженің көрсеткішіне сай бірінші, екінші, үшінші ретті
реакциялар жөнінде сөз қозғауға болады.
8
Тәжірибелер көрсеткендей, химиялық теңдеуден шығатын
реакция реті әрқашанда
бақыланатын реакция ретімен, оның ішінде реакция
жылдамдығының қысымға
тәуелділігінен шығатын реттілікпен сәйкес келе бермейді екен. Әсіресе, бұл көпмолекулалық
реакцияларға тән.
Достарыңызбен бөлісу: