1. Жанудың түрлері
жүктеу/скачать 323,87 Kb. Pdf көрінісі
|
қысқаша лекциялар (1).pdf
| 2.4 Реакция реті
Біржақты реакциялар өздерінің ретімен, яғни қосылысқа түсетін молекулалардың жалпы санымен ерекшеленеді. (6) теңдеудегі реакцияның реті мынаған тең: ... 3 2 1 Ван’т-Гоффтың терминологиясына сүйенсек, барлық «қайтымсыз» реакциялар үш топқа жіктеледі: мономолекулалық, бимолекулалық және тримолекулалық реакциялар. Осы үш реакция топтарына сәйкес келетін химиялық теңдеулер мына түрде жазылады: Мономолекулалық реакциялар немесе бірінші ретті реакциялар: A = M + N + ... Бимолекулалық реакциялар немесе екінші ретті реакциялар: A + B = M + N + ... Үшмолекулалық реакциялар немесе үшінші ретті реакциялар: A + B + C = M + N + ... Реті мұнан да жоғары реакциялар молекулалық – кинетикалық көзқарас тұрғысынан мүмкін емес деп есептеледі, өйткені, бірмезгілде төрт бірдей молекуланың соқтығысу ықтималдығы болмашы ғана. Осы жағдайда реакция өте қарапайым реакциялар тізбегінде өтеді және реакцияны әдеттегі химиялық теңдеумен сипаттау жүйенің бастапқы және соңғы күйлерімен бейнеленеді (стехиометриялық қатынас). Жоғарыда келтірілген реакцияның үш типі үшін әсерлесушы массалар заңы келесі кинетикалық теңдеуді жазуға мүмкіндік береді. Егер кез келген уақыт мезетінде түзілетін заттардың мольдік концентрацияларын m, n деп белгілеп алсақ, онда мономолекулалық реакция үшін мына теңдік орынды: 6 ñ ì ìîëü a k dt dn ñ ì ìîëü ka dt dm 3 3 (13) Мұндағы К және К ’ және т.б. реакция жылдамдығының тұрақтылары деп аталады, m, n – сәйкесінше А және В заттарының мольдік концентрация-лары. Бимолекулалық реакция үшін: с м моль kab dt dm 3 Үшмолекулалық реакция үшін: с м моль kab с dt dm 3 Жоғарыда айтып өткендей, концентрация мәні бірлік көлемдегі молекула санына сәйке келеді. Жалпы тәжірибе барысында мольдік концентрацияны пайдаланған жөн, яғни бірлік көлемдегі моль саны (өлшем бірлігі - моль / м 3 ) немесе массалық концентрацияны (өлшем бірлігі - кг / м 3 ) қолданады. Ең оңтайлысы - салыстырмалы (өлшемсіз) концентрациялар, олар берілген заттың молекулалар санының бірлік көлемдегі жүйенің барлық молекулалары-ның санына қатынасына тең; газдардың жағдайында олар пайыздық үлестер болады. Кконцентрацияны анықтаудың әдісін таңдай білуге байланысты тұрақтылардың өлшемділіктері әр түрлі болады. Алайда, жылдамдықтың абсолют мәні нәтижесінде қысым мен әсерлесетін жүйенің температурасының функциясы болып табылатын мольдік концентрациялар-мен анықталатындығын ұмытпаған жөн. жүктеу/скачать 323,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|