70. Лизатотерапия Лизатотерапия (гистолизатотерапия) — спецификалық емес стимуляторлық терапияның бір түрі, онда емдік мақсатта сау организмнен алынған қышқылдардың, сілтілердің немесе ферменттердің әсерінен лизиске ұшыраған тіндер қолданылады. Лизаттар дайындалатын органға немесе тінге (шикізатқа) байланысты препарат тиісті атауға ие: гид-ролизаттар (дефибринирленген қаннан жасалады, мысалы, гидролизин Л-103), лактолизат, гемолизат, гепатолизат, ова-риолизат, тестолизат және т. б. осы әдісті әзірлеу және ветеринариялық практикаға енгізу жөніндегі негізін қалаушы терапия кеңес ғалымы М.П. Тушнов (1879-1935) болды. Лизатотерапиядағы жалпы спецификалық емес ынталандырушы әсер денеге негізінен ақуыз гидролизінің өнімдері: альбумоздар, пептондар, полипептидтер және амин қышқылдары әсер етеді. Алайда, белгілі бір лизатқа байланысты белгілі бір әрекет анықталды (мысалы, овариолизат аналық бездердің дамуын тездетеді). Ветеринариялық терапияда созылмалы локализацияланған процестерді шиеленістіру үшін басқа да спецификалық емес құралдар қолданылады: ФУРУНКУЛОЗ және АСД-2 және АСД-3 дерматиттері, гемолизат анемиялары, жас жануарлардың диспепсиялары кезінде гидролизиндер мен амин-иептидтер. Лизаттарды жедел балауыз кезінде қолдануға болмайды бауыр, бүйрек, жүрек аурулары, сепсис. Лизаттар нұсқауларға немесе әдістемелік нұсқауларға сәйкес қатаң түрде дайындалады және қолданылады, әрдайым дерлік тері астына немесе бұлшықет ішіне жануардың дене салмағына 0,05—0,1 мл/кг дозада енгізіледі, барлығы 3-5 күн аралығымен 2-3 инъекция. Кейбір жағдайларда нұсқауларға сәйкес лизаттар ішке қатаң түрде қолданылады (мысалы, АСД-2).
71. Жануарлардың әртүрлі түрлерінде ауыз арқылы дәрі-дәрмектерді енгізу Дәрі-дәрмектерді ауыз қуысы (peros) арқылы енгізу.Дәрі-дәрмектерді малға ауыздан күштеп беруге болмайды. Жұтқыншақ салданганда, бөгде заттармен бітелгенде және т.б. жағдайлар кезінде. Мұндай жағдайларда оларды ерітінді күйінде, зонд арқылы енгізген дұрыс. Ерітінділерді, қайнатындыларды, қоймалжыңдарды (эмульсия), тұнбаларды резеңке, пластмасса немесе шыны бөтелкелермен, резеңке грушалармен, Эсмарх кружкасымен, Малахов аппаратымен және шприц-дозатормен енгізеді. Алдымен малды байлап ұстайды, басын жоғары көтеріп, ауызын ашады, бөтелкені тісі жоқ жақ арасынан енгiзедi де ауызға құяды. Кейбір жылқылар жұтынбаған соң ауыз қуысына ерітінді жиналады, оны шығарып тастамас үшін басын көтеріп, жұтқыншақтан басады. Ал ерітінді кеңердекке кетіп жөтеле бастаса басын түсіреді. бұл тәсіл кезінде кергіш қолануға малдың тілін сыртқа шығарып тұруға мүлде болмайды. Дәрі-дәрмек ерітінділерін бүріккішпен, қасықпен, Малахов аппараттарымен және шприц-дозатормен (ИФК-10) енгізу. Шприц-дозаторға тиісті ерітінді мөлшерін құйып алып малдың басын жоғары көтеріп ауызға ерітіндіні құяды. Бүріккіш аспапты тиісті ерітінді мөлшерімен толтырып, резеңке ұшын ауыз жағынан енгізіп, сонан соң бүріккіш аспапты басып дәрі-дәрмекті енгiзедi. Дәрі-дәрмектерді қасықпен және шприц-дозатормен ұсақ малға енгізеді. Ол үшін ауызын ашады, ерітіндіні тілінің үстіне енгізеді. Малахов аппаратының көмегімен ерітіндіні малдың басын сәл жоғары көтеріп ауызына трубканы енгізіп, дәрі-дәрмектерді воронканың көмегімен, мал басын жоғары көтеріп ерітіндінің ішке кетуін қадағалап тұру қажет. Болюстар мен капсулаларды арнайы болюсбергішпен немесе корнцангпен береді. Дәріні тілдің түбіне салып жұтынуын қадағалайды. Ауыз арқылы дәрі дәрімен енгізу кезінде зевниктер қолданылады