1-лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде жоспары
авторитарлы-демократиялық режимнің
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЛЕКЦИЯ-9. САЙЛАУ ЖӘНЕ САЙЛАУ ЖҤЙЕЛЕРІ ЖОСПАРЫ
- Сайлау демократияның міндетті шарты ретінде. Сайлау жҥйелерінің мәні мен сайлау жҥйелерінің негізгі тҥрлері.
| авторитарлы-демократиялық режимнің
либералдық типіне ӛте жақын. Авторитарлық болуы ең алдымен, биліктің мемлекет басшысы - президент қолына кӛбірек шоғырлануымен байланысты. Осыған байланысты ҚР Конституциясына ӛзгерістер енгізілді.Президент ӛкілеттілігін қысқартылды. ЛЕКЦИЯ-9. САЙЛАУ ЖӘНЕ САЙЛАУ ЖҤЙЕЛЕРІ ЖОСПАРЫ: 1. Сайлау демократияның міндетті шарты ретінде. Сайлау жҥйелерінің мәні мен сайлау жҥйелерінің негізгі тҥрлері. 2. Сайлау жҥйелерінің қазіргі концепциялары. Мажоритарлы сайлау жҥйесі, оның тҥрлері мен модификациясы. Пропорционалды сайлау жҥйесі, оның тҥрлі елдердегі ерекшеліктері. Аралас сайлау жҥйелері. Кӛпсатылы сайлау. Сайлау шаралары мен салау кампаниялары. 3. Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы заңнама. Қазіргі Қазақстанның сайлау жҥйесі, оны жетілдірудің жолдары мен бағыттары. ҚР электоралдық ҥдерістің ерекшеліктері.. Сайлау демократияның міндетті шарты ретінде. Сайлау жҥйелерінің мәні мен сайлау жҥйелерінің негізгі тҥрлері. Сайлау тақырыбы қазiргi кезеңде бҥкiл адамзат ҥшiн ең ӛзектi тақырып болып отыр, ӛйткенi: 1 сайлау – қоғамның алдыңғы қатарлы ӛкiлдерiн билiк қҧрылымдарына әкелу мҥмкiндiгi; 2 сайлау – демократия дамуының кӛрсеткiшi; 3 сайлау – қоғам мен билiк байланысының тиiмдi механизмi; 4 сайлау – азаматтар мҥддесi мен талап-тiлектерiн билiк қҧрылдарына ҧсыну. Дегенмен, орыс философы А. Ильин айтуы бойынша «барлық халық барлық уақытта жалпы халықтық сайлауда билiк басына лайықты адамдарды таңдауға қабiлеттi емес». Сайлау нәтижелi болуы бiрқатар экономикалық, әлеуметтiк және рухани факторларға тәуелдi. Оларға: 1 экономикалық факторларға – жеке меншiктiк, нарықтық қатынастардың, ерiктi кәсiпкерлiктiң дамуы, жеке меншiкке ие экономикалық тәуелсiз адамдардың кӛбеюi жатады. 2 әлеуметтiк факторлар – қоғамдық тҧрақтылықты қолдаушы, экономикалық ауқатты, кҥштi «орта таптың» ӛмiр сҥруi болып табылады. Сонымен бiрге, отырықшылық, отбасылық қатынас тҧрақтылығы сияқты жағдайлар да ықпал етедi. 3 сайлауды нәтижелi пайдаланудың рухани негiзiне – халықтың патриотизмдi сезiнуi, заңға деген қҧрмет, мемлекеттiк жауапкершiлiк сезiмi жатады. Мҧнда әсiресе маңызды нәрселер халықтың жоғарғы саяси мәдениетi мен бiлiмдiлiгi, оның демократиялық дәстҥрi болып табылады. Сонымен бiрге, сайлау нәтижесi мен ӛту барысы қоғамның саяси ӛмiрiнiң кӛптеген қыр- сырын тҥсiнуге мҥмкiндiк бередi, мәселен: саяси басқару субьектiлерi мен обьектiлерiнiң саяси мәдениетiнiң деңгейi мен сипатын; билiк басындағылардың iс-әрекетiнiң халыққа қаншалықты жағымды және жағымсыздығын; сайлау технологиясының жетiлгендiгiн анықтауға мҥмкiндiк бередi. Әлемде саяси билiк ҧйымына сайлау ӛткiзiлмейтiн елдi табу қиын. Бiрақ, барлық елдердегi сайлауды демократиялық деп айтуға болмайды. Сондықтан мемлекет пен азаматтық қоғамның ӛзара әрекетiнiң сипаты маңызды болып табылады. |