1. Мәдениеттанулық зерттеулердің негізгі бағыттары (кесте жасау)
Еуразияшылдық идеясы тұрғысынан номадалар мәдениеті
жүктеу/скачать 141 Kb.
|
| 1.2. Еуразияшылдық идеясы тұрғысынан номадалар мәдениеті
Номадизм – адамдар топтарының кеңiстiкте орналасуы деген мағына бiлдiредi. Номадизм қолға үй жануарларының көптеп үйретiле бастауына және оларға жаңа маусымдық жайылымдарды, сулы жерлердi жиi ауыстырып отыруына байланысты көшпендi (номадтық) өмiр салты қалыптасты. Көшпендiлiк мал шаруашылығы б.з.д. I мыңжылдық басында пайда болған. Б.з.д. I мыңжылдықтың орта шенiнде мал шаруашылығының үш типi қалыптасты: көшпендi (Батыс және Орталық Қазақстан). жартылай көшпендi (Жетiсу және Шығыс Қазақстан) отырықшы (Оңтүстiк Қазақстан). Бұлардың әр типiнде өзiндiк ерекшелiктерi қалыптасты көшпендiлiк радиусы (3 шақырымнан – 3000 шақырымға дейін) асып жатты. Номадизмнiң ерекшелiктерi: тұрақты тұрғылықты жерi болмады, екiншi бiр типi ортаға тәуелдi болды және мал түрiнiң ерекшелiгiне қарай жартылай номадтық, жартылай отырықшы, тiкелей номадтық, маусымдық номадтық т.б. пайда болды. Ұлы Жібек жолы: Қазақстан Шығыс пен Батыстың мәдени көпірі. Жібек жолындағы сауданың дамуына байланысты экономикалық және мәдени қарым-қатынастың орталығы қазақ жері болды. Батыс пен Шығысты өзара сауда және мәдени байланысын орнатуда Қазақстанның орны мен ролі маңызды болып табылады. Батыс және Шығыстың рухани құндылықтарын қатар меңгере отырып, қазақ жерінде әртүрлі діни идеялар қатар өмір сүрді. Ұлы Жібек жолы арқылы буддамен қатар христиан діні де тарады. ІХ-Х ғасырларда Тараз бен Меркеде христиандық шіркеулер салынды. Көптеген діндердің таралуы барысында қазақ жерінде сәулет ескерткіштері салынды. ІХ-ХІІ ғасырлардан бастап мемориальды кесене (мавзолей) салына бастады. Оңтүстік Қазақстан мен Жетісуда иран тілі тобындағы соғды тілі сақталды. Осы аймақта семит тілдік семьясының сириялық және араб тілінде сөйлеген кіші топтар болды. Қаңғар тілі негізінде қыпшақ тілі қалыптасты. «Кумандар сөздігі» (Codex Cumanicus) қыпшақ тілінің сөздігі болған. Қыпшақтар қазақ этногенезінің қалыптасуына негіз салған. «қазақ» - «еркін» мағынасында қолданылды. Керамика өңдеу, ұсталық кәсіп, зергерлік дамыды. XVғ. қазақ хандығы құрылып, әлемнiң барлық халықтарына тән заңдылықтармен қазақ этносы қалыптасты. жүктеу/скачать 141 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|