13. Мәтіндегі «ымырт» сөзін қандай сөзбен ауыстыруға болады? А) қараңғы В) желсіз күн С) төңірек D) бұлтты күн 7-мәтін 1875 жылы наурыздың 10 жұлдызында Белл мен Ватсон өздерінің тәжірибеханаларында жаңа тілдесу сынағына дайындық жасап жатады. Осы кезде Белл абайсызда күкірт қышқылын төгіп алады да, ауырғанынан бар дауысымен «Ватсон!» деп айғайлап жібереді. Бұл дауыс тоқ сымы арқылы дереу Ватсонның қабылдағышына жетеді. Тілдесу сәтті болды, екеуі айрықша қуанады. 1951 жылы тұңғыш қолданбалы телефон ақыры табысты зерттеліп жасалды. Белдың нұсқауымен АҚШ 6400 километрлік ұзақ аралықтық телефон құрылымы құрастырылды. Осыдан бастап, телефон адам тұрмысында қолданыла бастады. Жоғарыдағы мысалды қорытындыласақ, Белл болымсыз дыбысты зерттеп, оны хабар алысумен байланыстырып, адамзатқа игілік жарата білді. Сіз де әрқандай затты, амалды, тағы басқаларды әрқашан байланыстыра ойлай білсеңіз, ғалым болып шықпасаңыз да, өз тұрмысыңыздағы кез-келген қиын мәселені шеше аласыз деп ойлаймын. 14. Мәтін мазмұнына сәйкес келетін мақал-мәтелді табыңыз: А) Жақсы жүрген жерін мақтап жүрер, Жаман жүрген жерін даттап жүрер. В) Жақсы болсаң – жақын көп. С) Жақсы жастан шығады, Темір тастан шығады. D) Жақсылық ізсіз кетпес. 8-мәтін Ала сауысқан бір бұтақтан бір бұтаққа қонып, тынбай шиқылдай беріпті. Қасындағы құзғын-қарға үндемей отырыпты-мыс. Сонда сауысқан: – Қарға тамыр, сен неге үндемейсің, әлде менің айтқан сөздеріме нанбай отырмысың? – депті. Оған қарға айтты дейді: – Рас, сауысқан мырза, еркін сөзіңе наныңқырамаймын. Саны-сапасы жоқ көп сөйлеген мылжың шын сөзді азайтады деп білемін, – депті-міс. Ы. Алтынсариннің әңгімесі
