1. Орталық нерв жүйесі құрылымының жалпы жоспары, құрылымы, бөлімдері және маңызы мен қызметтері 1
жүктеу/скачать 1,44 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нейрон функциялары:
Моторлы немесе эфферентті: орталық жүйке жүйесінен бұлшық етке немесе бездерге электрленген импульстер түріндегі ақпаратты беруге жауап береді. Сезімтал немесе афферентті: миымызды сыртқы әлеммен байланыстыратын нейрондар. Бұл түрлі ауырсыну, қысым, температура сияқты сезімдерден ақпарат алатын нейрондар. Аралық/интеркалярлы немесе ассоциативті нейрондар: афференттік және эфференттік нейрондар арасындағы коммуникацияны қамтамасыз ететін нейрондар. Нейрондардың құрылысы мен физиологиялық қасиеттері орындалатын функцияларымен тығыз байланысты. Мысалы, үлкен жарты шарлар қабығының ассоциативті нейрондарында өте күшті бұтақтанған дендриттерінде көп шипиктері бар. Оларға қарағанда, жұлын нейрондарында (мотонейрондар), мишық және үлкен жарты шарлар қабығының пирамидалық нейрондарында ірі дене, ұзын аксондары және жақсы дамыған синаптикалық аппараты бар. Нейрон сигналдарды түрлендіргіш ретінде де жұмыс істейді: ол көптеген стимулдарды жинақтайды және осы негізде өз жауабын қалыптастырады. Нейрон, әдетте, бір импульс емес, белгілі бір жиілікпен және біркелкілік дәрежесімен аксон бойынша бірнеше импульстерден тұратын серияны генерациялайды. Мұндай жиіліктік түрлендіру-нерв жүйесіндегі ақпаратты кодтаудың негізгі тәсілдерінің бірі. Барлық глиялды жасушаларының жалпы функциялары және шығу тегі бір (микроглийді қоспағанда). Олар нерв импульстерін генерациялау және беру үшін жағдайларды қамтамасыз ете отырып, нейронның метаболикалық процестерінің бір бөлігін жүзеге асырады. Нейроглия ОЖЖ-нің 40 пайызын құрайды. Ол тірек, қорғаныш, барьерлік және трофикалық қызмет атқарады. Глиялді жасушалардың типтері: 1. Микроглиальды жасушалар, "глия" ұғымына енсе де, жүйке тіні болып саналмайды, себебі шығу тегі мезодермалді болып келеді. Олар мидың ақ және сұр затында шашыраған, фагоцитозға қабілетті, ұсақ өсінді жасушалар болып келеді. 2. Макроглия-глиобластардың туындысы, тірек, барьерлік, трофикалық және секреторлық функцияларды орындайды. 3. Эпидермальды жасушалар (кейбір ғалымдар оларды глиядан бөліп алады, кейбіреулері — макроглияға жатқызады) бір қабатты эпителийге ұқсайды, базальды мембранада орналасадыжәне кубтық немесе призмалық формаға ұқсайды. 4. Олидендроциттер-олардың орналасуына байланысты 1-5 әлсіз бұтақты өскіндері бар полигоналды ірі жасушалар. 5. Астроциттер-көптеген бұталы өсінділері бар шағын жасушалар. жүктеу/скачать 1,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|