1 Практикалық сабақ. Сұйықтың физикалық қасиеттері және оларды анықтау. Гидростатиканың негізгі теңдеуі



бет2/4
Дата22.11.2022
өлшемі2,74 Mb.
#51773
түріСабақ
1   2   3   4
Температуралық ұлғаю - температура өзгерген кезде сұйықтың көлемiнiң өзгеру қасиетi. Көлемдiк ұлғаюдың температураның коэффицентымен сипатталды. Тұрақты қысым жағдайында. Температура 1ºС өзгергенде көлемiнiң салыстырмалы өзгеруін көрсетеді.
(1.8)

Тұтқырлық. - сұйықтың қабаттарының салыстармалы сырғуына қарсылық көрсету қасиетi. Сұйықтың қабаттарының салыстырмалы қозғалысы кезiнде олардың жанасу беттерiнде сырғуға қарсы пайда болатын күш. Олар iшкi үйкелiс күшi немесе тұтқырлық күшi деп аталады. Осы күштердiң арқасында жайырақ қозғалатын сұйықтың қабаты қаттырақ қозғалатын қабатты тежейдi, немесе керiсiнше. Iшкi үйкелiс күшi қозғалыстағы сұйықтың молекула аралық байланыстарының нәтижесiнде пайда болады.

  • Тұтқырлық. - сұйықтың қабаттарының салыстармалы сырғуына қарсылық көрсету қасиетi. Сұйықтың қабаттарының салыстырмалы қозғалысы кезiнде олардың жанасу беттерiнде сырғуға қарсы пайда болатын күш. Олар iшкi үйкелiс күшi немесе тұтқырлық күшi деп аталады. Осы күштердiң арқасында жайырақ қозғалатын сұйықтың қабаты қаттырақ қозғалатын қабатты тежейдi, немесе керiсiнше. Iшкi үйкелiс күшi қозғалыстағы сұйықтың молекула аралық байланыстарының нәтижесiнде пайда болады.
  • Сұйықтағы iшкi үйкелiс күшiн бiрiншi рет Ньютон байқады. Ол iшкi үйкелiс күшi мен қабаттардың жанасу ауданы және қабаттардың қозғалуының салыстырмалы жылдамдықтары арасындағы пропорцианальдықты анықтайды.

(1.9)
Mдинамикалық тұтқырлық
Жылдамдық градиенттері.
Кейiнгi зерттеулер iшкi үйкелiс күшi әсерiнен пайда болатын жанама кернеудiң сандық мәнiн анықтады.
Тұтқырлық Вискозометрмен өлшенедi.

Капилярлық. Кiшi диаметрлi трубкалардың (капилярлар) iшiндегi сұйықтың еркiн бетiнiң қисаюы байқалады. Егер трубканың бетi ылғалданатын болса, сұйықтың еркiн бетi капилярда ойық болады да, сұйық жоғары көтерiледi. Бұл жағдайларда беттік керілу күштері сұйықта қосымша кернеу туғызады. Осы кернеудің әсерінен кішкентай диаметрлі құбыршаларда капиллярлық көтерілу (сұйық жұғатын болса) немесе түсу (сұйық жұқпайтын болса) құбылысы байқалады.

  • Капилярлық. Кiшi диаметрлi трубкалардың (капилярлар) iшiндегi сұйықтың еркiн бетiнiң қисаюы байқалады. Егер трубканың бетi ылғалданатын болса, сұйықтың еркiн бетi капилярда ойық болады да, сұйық жоғары көтерiледi. Бұл жағдайларда беттік керілу күштері сұйықта қосымша кернеу туғызады. Осы кернеудің әсерінен кішкентай диаметрлі құбыршаларда капиллярлық көтерілу (сұйық жұғатын болса) немесе түсу (сұйық жұқпайтын болса) құбылысы байқалады.

Қабырға
Қабырға
Жер қабатында сұйық капиляр арқылы көтерiлуi судың таралуы негiзгi себебi болады. Топырақтағы капилярлық көтерiну биiктiгi, (тастар үшiн 0 мм, сазда 5 м-ге дейiн жетедi). Минералдылық капиллярлық көтерiлудi көбейтедi.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет