1.САТЖ есептерін сандық шешімін табуға арналған әдістерін мысалмен көрсет
2.Есепті минимизациялау мәліметтерін дайындау, енгізу, аналитикалық байланысты қалыптастыру, есептеу, нәтижені сараптамалау талдап көрсетіңіз
Экономикалық көрсеткіштің өзгеру тенденциясын көрсету үшін эконометрика мына функциялар қолданылады: сызықтық, параболдық, экспоненциалдық, гиперболдық және т.б. (1 Сурет). Болжау жасау үшін аналитикалық функциялардың түрін таңдағанда зерттеп отырған экономикалық процесстің мәні мен көрсеткіштің өзгеру тенденциясын көрсете алатын функциялардың сәйкестілігіне қарау қажет.
ККӘ қолдану үшін көрсеткіштер арасында корреляциялық байланыс болуы тиіс. Корреляциялық байланысты білу үшін корреляциялық және регрессиялық талдау әдістері қолданылады. Корреляциялық әдістер көрсеткіштердің арақатынасын көрсету үшін қолданылады; регрессиялық талдау әдістері көрсеткіш пен аргумент-факторлар арасындағы байланысты зерттеу үшін қолданылады. Уақыттық қатарда тәуелсіз айнымалы уақыт t. Регрессиялық талдау әдістерінің негізгі бөлімі ККӘ. Бұл әдіс (ККӘ) берілген уақыттық қатар (уt) мен оның тренд теңдеуі арқылы шығарылған мәндерінің арасындағы суммасының ауытқуы минималды болатындай етіп, функциясының параметрлерін табуға мүмкіндік береді.
аналитикалық функциясы берілген тәуелділікті дұрыс көрсетеді дейміз, егер мына шарт орындалса:
(2.6)
Мысалы, сызықтық функциясы үшін S мәнін анықтау үшін а,в коэффициенттерін табу керек:
(2.7)
а және в параметрлері мына теңдеулер жүйесі арқылы табылады:
(2.8)
Осы жүйені а және в параметрлерін табу үшін шешеміз:
мұндағы
(2.9)
ККӘ әдісі функция тек қана сызықтық болған жағдайда ғана қолданылады. Бұл жағдайда теңдеулер жүйесін құру алдында функцияны(мысалы, гиперболды, дәрежелі, т.б.) сызықтық түрге келтіру қажет. Кейбір функцияларды және олардың параметрлерін табу жолдарын қарастырайық. n-реттік полиномиалды функциялар:
(2.10)
мұндағы белгісіз парметрлер және бұл параметрлерді мына теңдеулер жүйесін шешу арқылы табамыз:
(2.11)
Мысалы n=2 екінші реттік полином () үшін белгісіз а0,а1, және а2 параметрлері мына жүйені шешу арқылы табылады:
(2.12)
гиперболдық тәуелділік үшін а0,а1 параметрлері мына жүйені шешу арқылы табылады:
(2.13)
Симплекс әдісі
Симплекс әдісі немесе жоспарды қадамдап жақсарту. Симплекс әдісі жалпы сызықты программалаудың есебін шешуге арналған:
Бізге келесі есеп берілсін:
, (1)
шектеулер жүйесінде:
. (2)
Бұл есепті айнымалыларға қатысты шешеміз:
. (3)
айнымалыларға сәйкес келетін шарттар векторы базис құрайды. айнымалылыарын базистік айнымалылар деп атаймыз. Қалған айнымалылар базистік емес айнымалылар.
Мақсат функциясын базистік емес айнымалылар арқылы өрнектейміз:
.
Базистік емес айнымалыларды нолге теңестірсек:
,
Сәйкес базистік айнымалылар:
болады.
болғанда векторы шешімдер көпжағының бұрыштық нүктесін береді. Енді аз мәнді мақсат функциямен келесі бұрыштық нүктеге өту керек. Ол үшін базистік және базистік емес айнымалыларды алып, мақсат функциясының мәні азайтылатындай етіп орындарын алмастырамыз. Осы қадамдарда жасап, есептің шешімін табамыз.