ҚАҢҚА БҰЛШЫҚ ЕТ ТІНДЕРІНІҢ РЕГЕНЕРАЦИЯСЫ
.Көлденең
жолақты бұлшық ет талшықтарының қалыпты морфофункциялық жағдайын
қолдау физиологиялык регенерация арқылы қамтамасыз етіледі .
Осы тұста
талшықтың ескі және бұзылып жаткан кұрамдастары (миофи брилдері,
митохондриялары) жаңа органеллаларға және саркоплазманың басқа
құрылымдарына алмастырылады . Бұл процесс екі механизмдер аркылы
жүзеге асырылады :
1 ) жасушаішілік регенерация
-
бұл жағдайда симпласттың жаңа
миофиламенттері , мембраналық құрылымдары саркоплазма
сының синтездік
аппаратының ( ЭГТГ , Гольджи комплексі , бос рибосомдар ) активациясы
есебінен түзіледі ;
2 ) жасушалық регенерация
-
миосателлито циттердің пролиферациясы мен
миобласттарға дифференциялануы есебінен етеді . Жаңа миобласттар
бұлшық ет талшығының миосимпласттық бөлігі құрамына
қосылып ,
құрылымдарының табиғи шыгынын толықтырып тұрады. Көлденең жолақты
бұлшық ет тінінің репаративтік регенерациясыда жасушаішілік және
жасушалық деңгейлерде ат қарылады және бірнеше фазалардан тұрады :
1 ) Зақымданған жерде қабыну реакциясының дамуы
-
мұнда миграция лаган
макрофагтар мен нейтрофилдердің өлген тіндердің қалдықтарын фа
гоцитозбен қаркыңды жойып , регенерациялық аймақты тазартуы ,
2 ) Реваскуляризация
-
тіндердің бұзылуы кезінде
пайда болған ынталан
дырғыш заттардың әсерінен қан тамырларының қалпына келуі ;
3 ) Жасушаішілік регенерация
-
бұлшық ет талшығының зақымданбаған
бөліктерінде , физиологиялық регенерация кезіндегідей , жаңа миофибрилдер
мен саркоплазманың басқа құрамдастарының қалыптасуы . Нәтижесінде , бұл
шық ет талшығының
зақымданған ұштары бір
-
біріне қарай өскен шыны сау
ыт ( колба ) тәрізді қалыңдауларға
-
бұлшық ет бүршіктеріне ұқсайды .
4 ) Зақымданған бұлшық ет талшықтары белген заттардың жерінен
жарақаттану аймагы жаныңда өміршең миосателлитоциттердің белсенді
куйіне айналуы
. Жасушалық репаративтік регенерациясының мұнан бы
лайғы барысы қаңқа бұлшық ет тінінің эмбриондық миогенезінің сатыларына
ұқсас : а ) ми
областтық кезең
-
миосателлитоцит тер есебінен қарқынды
бөлінетін миобласттардың пайда болуы ; ) миосим пласттық кезең
-
мнобласттардың бір
-
бірімен қосылып , миостимпласттар ды калыптастыруы
; в ) бұлшық ет түтікшелерінің
-
узарған миостимпласттардың кезеңі ; г )
кемелденген
бұлшық ет талшықтар ының , яғни миофибрилдері ортанғы
бөлігінде , ал ядролары
-
перифериясын да орналасқан кезеңі Қаңқа бұлшық
ет тінінің репаративтік регенерациясына мына фактор лар оңды әсер етеді : а
) жарақаттану көлемінің аздыгы , зақымданған
бұлшық ет талшықтарының
шеттерін барынша жақындату , некрозға ұшыраған тінді толық кетіру (
әйтпесе зақымданған жерде дәнекертіңді тыртық дамиды ) ; б ) зақымданған
аймақты микрохирургиялық әдістермен қанмен қамтамасыз ету және
иннервациясын қалпына келтіру ( миосателлитоциттердің және мио
бласттардың трофикасы мен дифференциялануын жақсартады ) , в ) бұлшық
ет талшығының базальді мембранасының бүтіндігін қалпына келтіру (
дәнекер тіннің жайылып өсуіне кедергі жасайды , бұлшық ет түтікшелерінің
өсуіне бағыт береді , регенерациялаушы бұлшық ет талшықтары үшін
қолайлы микроорта жасайды ) . Соңғы жылдары канқа
бұлшық ет тінінің
зақымданған аймағына жасан ды жағдайда (осірілген миосателлитоциттерді
имплантациялауға ( сіністіруге ) негізделген тіндік терапия әдістері
зерттелуде .